Goðasteinn - 01.06.1985, Blaðsíða 114

hefur verið einn þátturinn í framþróuninni. Húsbændur mínir
sögðu frá því að í fyrri daga hefði fjósið verið mokað með herða-
blaði úr stórgrip. Kúm var eingöngu beitt á útjörð nema á haustin.
Sumarið 1945 var farið að láta kýrnar liggja úti að nóttu til.
Sem kunnugt er tók Mjólkurbú Flóamanna til starfa árið 1929.
Ekki veit ég hvenær farið var að leggja þar inn mjólk frá Syðri-
Rauðalæk en ég hygg að það hafi ekki verið um leið og búið tók til
starfa. Fyrstu ár mín á S-Rauðalæk var mjólk alltaf skilin annað
kastið og gjört smjör og skyr. Þess heyrði ég getið að nokkrum árum
áður en ég kom að S-Rauðalæk hafi allar kýr þar verið með
svipuðum lit, bröndóttar. Stofninn hefur verið góður og hraustur
og vel um gripina hugsaði en þeir ekki þrautpíndir til afurða. Ég
minnist þess ekki að húsbændur mínir misstu nema tvær kýr
skyndilega á þeim aldarfjórðungi sem ég dvaldist hjá þeim. Árið
1941 hafa ærnar verið liðlega eitt hundrað — lömb sett á vetur milli
20 og 30 og sauðir 80—90. Ærnar voru í ærhúsum fyrir „ofan Holt”
lömbin í lambhúsi heima og sauðir i tveim húsum fyrir „framan
læk” Að vetrinum var farið til húsa seinni part dags og iðulega
undir kvöld að gefa sauðunum. Lömbum var gefið tvisvar á dag. Á
Landmannaafrétt var rekinn einhver hluti frjárins.
Sem kunnugt er gengu miklar breytingar yfir í sögu sauðfjár-
búskapar á þessum árum. Mæðiveiki herjaði á fjárstofninn og
miklar breytingar verða á verðlagningu kjöts. Þessar breytingar
fóru ekki framhjá garði á S-Rauðalæk. Skyndilega tók féð að
hrynja niður úr mæðiveiki svo hastarlega að vorið 1949 standa
fjárhús nær öll auð. Komust ærnar þá allar fyrir í lambhúsinu
heima.
Fé var skorið niður haustið 1951 og nýtt fé kom 1952. Ræktun og
eldi sauða var hætt. Sambúð sauðkindarinnar og þjóðarinnar er
löng orðin og samofin landinu, enda margs konar mat lagt þar á.
Kunnátta í meðferð sauðfjárafurða á sér langa sögu einnig. Það var
ekki annað hægt en að dást að fyrirhyggju og búhyggindum þess
fólks sem hér um ræðir — sem nýtti hvert tangur og tetur af slátur-
fénaðinum og bauð löngum vetri byrginn með fullum tunnum
kjöts, sláturs og súrmetis — en þetta kostaði allt fyrirhyggju,
umhugsun og vinnu.
112
Goðasteinn