Úrval - 01.03.1982, Side 60

58
ÚRVAL
kvenmann með dökkan varalit,
mikinn augnskugga og ef til vill ekki í
neinu. Auglýsingin ber yfírskriftina:
, ,Trúir þú því að ég er bara tíu ára?”
Einu sinni lásu börnin ævintýri um
álfa og dýr og um önnur börn sem
nutu saklausrar gleði bernskunnar.
Nú lesa börnin margs konar efni.
Steffíe, falleg 14 ára stúlka, hleypur
burtu úr smábæ, þar sem faðir
hennar er rakari og móðir hennar
þvottakona, til að leita frama í stór-
borginni. (Framan af kemur sagan
kunnuglega fyrir sjónir. En áfram er
haldið.)
Myndarlegur maður sem hún
kynnist reynist vera hórmangari og
þvingar hana til að stunda vændi. Til
að byrja með er hún því mjög
frábitin. En vegna ástar á verndara
sínum verður hún brátt fengsælasta
vændiskonan og það gerir hinar
stúlkurnar afbrýðisamar. Ein þeirra
kynnir Steffíe fyrir manni sem setur
LSD í gosdrykk söguhetjurnar og hún
kemst í óskemmtilega vímu. Eftir
ýmsa hrakninga kemst hún loks á
endurhæfingarstofnun fyrir börn sem
hlaupist hafa að heiman. Þar er hún
meðhöndluð og býr sig undir að snúa
heim — döpur í bragði en reynslunni
ríkari.
Bækur eins og þessi, Steffie getur
ekki komið út að leika, eftir Fran
Arrick eru mjög vinsælar hjá 10-12
ára börnum. George A. Woods,
umsjónarmaður barnabókmennta-
þáttar New York Times, lýsir undrun
sinni á þeim bókum sem sendar eru
inn til umsagnar í seinni tíð: ,,Það er
ekki einungis opinská umfjöllun um
kynlíf sem vitnar um breytta tíma. Eg
hef fengið sendar bækur um börn
með skarð í vör, flogaveiki og geð-
sjúkdóma, auk bóka um drykkjusjúka
foreldra, barnunga eiturlyfja-
sjúklinga, barnamisþyrmingar,
skilnaði og dauða.”
Charlotte Zolotow, varaforseti og
útgefandi Harper barnabóka, tekur
upp hanskann fyrir þessa nýju grein
barnabókmennta. ,,Við getum ekki
lengur varið börnin okkar fyrir öllu
því sem við vildum gjarnan hlífa
þeim við að kynnast,” segir hún.
,,Við getum hjálpað þeim til að vega
og meta og verja sig á þeirra eigin
hátt með því að vera hreinskilin í
bókunum sem við bjóðum þeim upp
á. ”
Fyrir 1960 voru næstum allar
bandarískar kvikmyndir við hæfí
barna. Sakleysinu var troðið upp á
unga og gamla. Stíf kvikmyndareglu-
gerð hélt kynlífsatriðum, klúru og
ljóti orðbragði og grófu ofbeldi utan
við kvikmyndirnar. Fullorðnir vissu
hvað það var sem myndirnar máttu
ekki sýna — en börnin ekki. En þegar
kvikmyndaeftirlitið tók frjálslyndari
afstöðu opnuðust flóðgáttir.
Börn urðu fyrir áhrifum frá ,,full-
orðinsmyndunum” sem þau horfðu á
í tíma og ótíma og fóru að líta út, tala
og haga sér á þann hátt sem ekki
virtist sæma börnum. Foreldrar urðu
skelfingu lostnir við að sjá börn sín
sem óðast vera að glata sakleysi sínu