Úrval - 01.03.1982, Síða 65

Úrval - 01.03.1982, Síða 65
TILFINNINGALÍF OG HEILSA 63 eitt íjölmargra slíkra sem sýna fram á tengsl milli hugarástands og sjúkdóma. Margir hafa haft hugboð um þessi tengsl en vestræn lækna- vísindi hafa um árabil leitast við að skýra orsakir líkamlegra sjúkdóma út frá lífefnafræðilegum þáttum. En það tilheyrir liðinni tíð. Sífellt fleiri læknar á öllum sérsviðum ræða nú um „nýjan skilning” sem gæti leitt af sér grundvallarbreytingar á afstöðu manna til heilbrigði og hvernig lækningu skuli háttað. Sem dæmi má taka Carol M, 34 ára gamlan ritara, sem þjáðist af myasthenia gravis, bráðri vöðva- rýrnum. Þegar Carol leitaði til dr. John Petrich við læknadeild Washingtonháskólans komst hann að því að hún var ofsótt af fyrrverandi eiginmanni sínum. Carol var mjög miður sín og að því komin að flytja úr borginni. Petrich sagði henni að til- finningaleg togstreita hefði mjög slæm áhrif á sjúkdóminn og hvatti hana til þess að fara hvergi og leiða ofsóknirnar hjá sér. Fljótlega gafst fyrri eiginmaðurinn upp og hvarf burtu úr lífí Carol. Þegar áhyggjunum létti batnaði heilsan. þessu tilfelli, eins og svo mörgum öðrum, urðum við aðeins að gefa sjúklingnum ráðrúm til að átta sig,” segir Petrich. En hvernig gat hugarástand Carol ýtt undir líkamlegan hrörnunar- sjúkdóm? Og á hvaða hátt leiddi sorg Mary Corcoran af sér asmakast? Þeir sem lagt hafa stund á læknis- fræðilegar rannsóknir hafa sýnt fram á að andlegt uppnám kemur af stað keðjuverkun heilans og innkirtla- kerfisins. Viðbrögð tauga og innkirtla hafa áhrif á öll lífsnauðsynleg ferli í líkamanum og eru eðlileg og nauð- synleg. Of mikil áreitni getur haft slæm áhrif á líkamann og leitt af sér sjúkdóma. Dr. James P. Henry, prófessor í líf- eðlisfræði við Suður-Kaliforníu- háskóla, segir að samkvæmt einni kenningu megi greina tvenns konar ferli eftir þvx hvers konar tilfinningar er um að ræða. Sorg og örvænting, tilfinning missis og saknaðar, eiga upptök í þeim hluta heilans sem orkar á kirtlakerfi heiladinguls og nýrnahettna. Hormón eins og cortisol, sem er nauðsynlegt til að tempra bruna næringarefnanna, er skilið út í miklu magni frá ytri hluta nýrnahettnanna (cortex). Ef þetta gerist of oft eða í of langan tíma, raskast ónæmisviðbrögð líkamans. Varnir gegn sýkingu og ígerð minnka. Ofnæmissjúkdómar, til að mynda liðagikt og vöðvarýrnun þar sem líkaminn ræðst gegn sjálfum sér, eru líklegri til að herja á. Æstari tilfinningar, reiði og óþolinmæði, ótti við að fjölskyldu manns, afkomu og stöðu sé ógnað, hafa áhrif á annan hluta heilans, þann sem örvar innri hluta nýrna- hettnanna. Innri hluti nýrna- hettnanna gefur frá sér efni sem kölluð eru katekólamín (adrenalín er eitt þeirra). Þau auka hjartsláttinn,
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Úrval

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.