Mímir - 01.06.1996, Side 69

virðast því hafa Bindilögmál A á valdi sínu en ekki
Bindilögmál B. Þetta vekur þá spurningu hvort
Bindilögmál A sé meðfætt en börn verði að læra
Bindilögmál B? Þetta þykir frekar ólíklegt og nið-
urstöður rannsóknar minnar renna stoðum undir
þá kenningu fræðimanna, eins og til dæmis Tönyu
Reinhart og Yosef Grodzinsky, að börnum séu
ásköpuð Bindilögmál A og B en hafi ekki ákveðið
merkingarfræðilegt lögmál á valdi sínu. Israelski
málfræðingurinn Tanya Reinhart hélt því einmitt
fram í doktorsritgerð sinni 1976 að tvö lögmál
réðu tilvísun persónufornafna eins og ’hann’,
'hún’ og ’það’: Bindilögmál B og þetta merkingar-
fræðilega lögmál. Athugið að Tanya er setninga-
fræðingur, ekki máltökufræðingur, og fæst við lýs-
ingu á máli fullorðinna. Tilgátur hennar höfðuðu
ekki mikið til málfræðinga á sínum tíma en þegar
niðurstöður máltökurannsókna tóku að birtast á
níunda áratugnum, sem sýna greinilega að börn
eiga í erfiðleikum með persónufornöfn, fara mál-
fræðingar að taka tilgátu Tönyu alvarlega og túlka
niðurstöður máltökurannsóknanna í ljósi þeirra.
Þessi fornafnatregða er því gott dæmi um það
hvernig máltökurannsóknir geta gagnast almennri
málfræðikenningu. “
Njóta máltökurannsóknir virðingar?
„Það hefur löngum verið þannig að málfræðing-
ar hafa ekki tekið máltökufræðinga mjög alvar-
lega og máltökurannsóknir þóttu lengi vel ekki til
þess fallnar að skýra nokkurn skapaðan hlut. En
ákveðnar staðreyndir í máltöku, til dæmis það að
börnin sýna þessa fornafnatregðu, hafa orðið til
þess að þetta viðhorf í garð máltökufræðinga hef-
ur breyst.“
Hvað gerðirðu að loknu doktorsprófí?
„Ég lauk doktorsprófi árið 1992, en hafði þá
þegar flutt fyrirlestra víða um efni ritgerðarinnar.
Haustið 1991 fór ég til dæmis til Stuttgart í Þýska-
landi og flutti fyrirlestur þar á ráðstefnu sem nefn-
ist Workshop On Comparative Germanic Syntax.
Þar var Eric Reuland, hollenskur prófessor sem
starfar við háskólann í Utrecht. Hann bauð mér
vinnu þegar ég lauk doktorsritgerðinni og ég
skellti mér til Hollands í eitt ár. Þar starfaði ég
aðallega við rannsóknir en fékk að spreyta mig á
kennslu líka.“
Hvernig kanntu við kennarastarfíð?
„Ég hafði ekki fengist mikið við kennslu þó ég
hefði kennt lítillega bæði í Hollandi og við UCLA.
Ég sótti um stöðu við Háskóla íslands þegar ég var
úti í Hollandi og fékk hana. Ég hefði getað verið
lengur úti því ég var búin að fá stöðuna fram-
lengda um þrjú ár. Það má kannski nefna það hér
sem dæmi um muninn á launakjörum íslenskra og
hollenskra háskólamanna að þar sem ég var búin
að vera ár í Hollandi átti ég orðið rétt á bótum frá
hollenska ríkinu. Ef ég hefði verið áfram í Hol-
landi og fengið þau laun þar, sem ég fékk sem
lektor með fasta stöðu við Háskóla íslands, þá
hefði mér verið úthlutaður fátækrastyrkur. fs-
lensku lektorslaunin mín eru fyrir neðan hol-
lensku fátækramörkin! En þrátt fyrir lág laun þá
líkar mér mjög vel við kennsluna, hún er mjög
gefandi. Þetta er heilmikil vinna og kennslu fylgir
mikill undirbúningur, einkum þegar maður er að
byrja. Ég hef að sjálfsögðu sérstaklega gaman af
því að kenna sérgrein mína, Máltöku barna, og
eins finnst mér mjög gaman að kenna Inngang að
málfræði. Þetta er með fyrstu málfræðinámskeið-
um sem fólk tekur og mér finnst skemmtilegt að
sjá áhugann vakna og fólk uppgötva eitthvað nýtt.
Ég er mjög ánægð með þetta starf enda er það
fjölbreytilegt. Ég kenni, fæst við stjórnun auk þess
sem ég leiðbeini nemendum við B.A. og M.A.
ritgerðir og loks eru rannsóknir stór hluti af starf-
inu. Ég tel mig heppna að hafa fengið stöðuna því
það er ekki hlaupið að því að fá fasta stöðu í
málvísindum í hinum vestræna heimi í dag.“
Hvaða rannsóknarverkefnum sinnir þú um
þessar mundir?
„Um þessar mundir má segja að ég taki þátt í
þremur rannsóknarverkefnum. í fyrsta lagi er ég
að prófa hvort það séu einhver rök fyrir því að
íslensk börn noti abstrakt setningaliði, eins og
INFL og Comp, í máli sínu strax frá upphafi, í
íslensku svokallaða hjálparliði og tengiliði. Rann-
sóknin felst í því að ég fer í gegnum íslensku
langsniðsgögnin, sem Hrafnhildur Ragnarsdóttir
prófessor við KHÍ hefur umsjón með, og skoða
sagnafærslu og önnur atriði í máli barnanna
þriggja. Fyrstu niðurstöður rannsóknarinnar
benda til þess að á tímabili sé stór hluti sagna í
máli barnanna í nafnhætti þar sem fullorðnir
myndu nota sögn í persónuhætti. Það er athyglis-
vert að þegar sagnirnar eru í nafnhætti þá færast
þær ekkert í trénu, alveg eins og setningafræðin
spáir, en hinsvegar færast persónubeygðar sagnir
þegar þær koma fyrir í máli barnanna alltaf. Þetta
er spennandi verkefni og hefur verið töluvert
rannsakað erlendis á síðustu árum. Eins og mál-
tökufræðingar víða um heim kemst ég að því að
villur barna eru ekki tilviljunarkenndar, heldur
67