Skógræktarritið - 15.10.2003, Blaðsíða 29

unarefni er í þessum lífrænu leif-
um og skilar það sér smám sam-
an til annars gróðurs á svæðinu.
Lúpfnustönglar fúna með tíð og
tfma og mynda jarðvegsþekju
ofan á hinum alsnauða grunni.
Þar verða áfangaskil í þróun land-
gæða því að hinn nýmyndaði
jarðvegur fer að halda í sér raka
þegar regn fellur úr lofti og breyt-
ir þá mjög til hins betra um líðan
og framvindu gróðurs.
Verður lúpínan langlff á þessu
landi? Ég vona það! Hún dafnar
ótrúlega vel við þessar aðstæður
og vex miklu betur en í hinni
þurru fokmold. Sjálfsagt á sumar-
hitinn í mölinni stóran þátt í því.
Jarðvegsmyndun ætti því að
verða býsna hröð, ekki sfst af því
að Sólheimar eru á hinu virka
gosbelti landsins þar sem laus
jarðefni fara oft á flug þegar
hvessir og áfok er býsna drjúgt.
Það má því ætla að nokkur jarð-
vegur verði kominn á svæðið eftir
tuttugu til þrjátíu ár og hagur úti-
vistarskógarins tryggður þótt til-
tækt köfnunarefni minnki smám
saman þegar lúpínan hopar og
hverfur að lokum.
Lúpínuskógrækt sameinar tvo
gilda þætti - landgræSslu og
skógrækt - sem miða að því að
gera ísland betra og byggilegra
land fyrir komandi kynslóðir.
Fram að þessu hefur þótt eðlilegt
að uppgræðsla örfoka lands væri
í senn tímafrek og dýr og skilaði
landi með lágmarksgróðurþekju
sem endist misjafnlega eftir að
áburðargjöf lýkur. Hér er megin-
munurinn sá að útivistarskógur
17.Salka var næsta asparkvæmi sem notað var við
lúpínuskógrækt. Þetta ergamalt uppblásturssvæði
með sandflákum og stökum jarðvegstorfum. Lúpínu
var sáð hér fyrir átta árum. Hún skilaði sér illa og átti
erfitt uppdráttar af því að sandurinn er svo þurr. Loks
var Sölku stungið niður í þetta svæði fyrir fjórum
árum. Nú erlúpínan búin að loka landinu og gróskan
er feikileg. Öspin þrífst forkunnarvel við þessar að-
stæður og vex betur en nokkrar líkur bentu til í svo
þurru og snauðu landi. Skóflan á miðri mynd er
hæðarviðmið.
vex upp meðan jarðvegshula og
gróðurþekja myndast og er land-
ið þvf orðið gróskulegt í besta
lagi og vænlegur vettvangur fyrir
fólk og fugl eftir tuttugu ár til
þrjátíu ár.
Lúpínan hörfar og skilar ekki
lengur lffmassa sínum til svæðis-
ins til að halda landsgæðum við
en asparskógur er vaxinn upp og
bætir landið með lauffalli sínu,
að ógleymdum öðrum gróðri sem
sprottið hefur úr nýjum jarðvegi.
Má því ætla að jafnvægi sé komið
á og sjálfbær þróun haldi áfram.
Ef til vill spyr einhver þegar hér
er komið: Hvernig á svo að nýta
þetta land þegar asparskógur er
vaxinn upp? Þjónar einhverjum
tilgangi að að græða upp sanda
og auðnir og hleypa þar upp
skógi ef landið er ekki nytjað síð-
an til beitar eða skógarhöggs? Því
er til að svara að starfandi kyn-
slóð hverju sinni ráðstafar lands-
nytjum að geðþótta sínum. Okkur
varðar ekki um nýtingarviðhorf
manna um næstu aldamót!
Ef við getum hresst upp á
ásýnd landsins og gert það að
vænlegra umhverfi ber að fagna
því, þeir sem síðar koma nýta
landið eins og þeim hentar. Við
sem nú lifum erum flest berang-
ursfólk í eðli okkar, alin upp f
rolluríkinu og teljum búfjárbeit
hina sjálfsögðu nýtingu úthag-
ans. Ég hef oft hugsað til þess
hve fátæk við erum í anda að
ganga með slfka nýtingaráráttu.
Frændur okkar á Norðurlöndum
telja það sjálfsagðan hlut að
drjúgur hluti af landi þeirra sé
skógi vaxinn. Mig grunar satt að
segja að íslensk þjóð muni verða
svipaðs sinnis þegar tímar líða,
hún muni ekki telja búfjárbeit
hina einu sjálfsögðu landnýtingu
sunnan- og vestanlands á 22.
öld. Tfminn mun leiða það í ljós.
Þessi auðnarræktun er senni-
lega það tómstundagaman sem
veitir mér einna mesta ánægju
nú um stundir. Hún er gersam-
lega fráleit, alveg út f hött, og
skilar ótrúlegum árangri. Hún er
afskaplega ódýr af því að árang-
urstryggingin - það sem knýr
hana fram - er ekki tilbúinn
áburður heldur fáein kíló af fræi
sem sáð er í eitt skipti fyrir öll og

im

SKÓGRÆKTARRITIÐ 2003
27