Skógræktarritið - 15.10.2003, Page 41

voldugustu tré landsins, um 22
metrar á hæð og sýna engin
merki þess að vera neitt að
hægja á vextinum. Reyndareru
mörg þeirra trjáa sem nú mynda
trjásafnið á Hallormsstað plöntur
sem skildar voru eftir í uppeldis-
beðum gróðrarstöðvarinnar af því
að þau voru skemmd eða hæg-
vaxta eða einhverra annarra hluta
vegna ekki söluvara. Stærð
þeirra og fegurð nú er áminning
til okkar um að fara varlega f
sorteringu á smáplöntum þvf
mjór er mikils vísir. Önnur tré
eru sérstök, svo sem eplatré frá
Alaska, iffviður frá Kóreu og eik
frá Englandi sem öll er að finna í
Neðstareit.
Þá má ekki gleyma öðrum eik-
um, sem Héraðsbúar kaila svo;
gömlu birkitrjánum sem voru á
staðnum þegar stofnað var til
gróðrarstöðvarinnar og er enn að
finna hér og hvar f trjásafninu.
Þetta eru gamlingjar með karakt-
er, algjör skúlptúr!
Margar sögur í viðbót mætti
segja um einstök tré eða einstaka
lundi í trjásafninu á Hallorms-
stað. Engin þeirra kemur þó í
stað hinnar einstöku upplifunar
að koma þangað og gefa sér góð-
an tfma til að rölta um. Það er
allt að því skylda allra fslendinga
sem áhuga hafa á skógrækt að
gera einmitt það (og e.t.v. ekki
síður hinna, sem ekki hafa enn
uppgötvað þá vellíðan sem rölt í
skógi getur framkallað).
Trjásafnið á Hallormsstað varð
til sem náttúruleg afleiðing ára-
tuga rekstrar skógræktargróðrar-
stöðvar. Eiginlega óvart. Græði-
reitir sem gengu úr sér, urðu
ófrjósamir eða fylltust af illgresi
voru yfirgefnir og nýir ræktaðir í
staðinn. Ósöluhæfar plöntur
voru einfaldlega skildar eftir eða
fluttar til að mynda raðir eða
skjólbelti í jöðrum nýju reitanna.
Trjásafnið geymir því sögu gróðr-
arstöðvarinnar mun betur en orð-
in ein. Og nú á aldarafmæli
gróðrarstöðvarinnar sem breytt-
ist að hluta til í trjásafn er meiri-
hluti íslendinga sannfærður um
að hægt sé að rækta skóg til
timburnytja á íslandi. Sumir eru
jafnvel svo sannfærðir að þeir
hafa orðið áhyggjur af miklum
vexti trjáa og góðum árangri
skógræktar.
Komandi öld
Eftir 1990 urðu miklar breyting-
ar á rekstrarumhverfi skógræktar f
landinu er leiddu að lokum til
þess að Skógrækt ríkisins hætti
piöntuframleiðslu til sölu á al-
mennum markaði og einkageir-
inn tók alfarið við. Þau beð sem
síðast voru í notkun á Hallorms-
stað eru nú ýmist jólatrjáareitir
eða nýtt til ræktunar á móður-
plöntum fyrir græðlingafram-
leiðslu á skilgreindum klónum
vfðitegunda og aspar. í gróður-
húsunum er bæði framleiðsla á
birkifræi af völdum móðurtrjám
og á plöntum nýrra tegunda fyrir
trjásafnið. Gróðrarstöðin á Hall-
ormsstað gegnir því enn mikil-
vægu hlutverki á sviði kynbóta og
varðveislu erfðaefnis fyrir fs-
lenska skógrækt auk þess sem
stærstur hluti gróðurhúsanna er
leigður til skógarplöntufram-
leiðslu á vegum einkarekinnar
gróðrarstöðvar.
Þessi skrif eru þvf alls ekki
minningargrein, heldur einfald-
lega afmæliskveðja. Megi næstu
hundrað árin vera jafn farsæl.
Sigurður Biöndal fræðir ferðafólk um sögu lindifuranna.
SKÓGRÆKTARRITIÐ 2003
39