Félagsrit KRON - 15.12.1947, Blaðsíða 110

Nú orðið er varla mögulegt að
dæma með vissu um það, á hve
traustum grundvelli þessar athugan-
ir Arnórs eru byggðar. Þó má telja
það víst, að enda þótt vera kunni,
að þar skakki nokkru, þá sýni þær
örugglega, að verðlag og álagning
P.V. og KRON á matvörum hafi á
þessu tímabili verið miklum mun
lægri en annarra verzlana, og enn-
fremur, að um stórfellda almenna
lækkun álagningar á matvörum hafi
verið að ræða árið 1937. Á þeirri
þróun er aðeins til ein skýring, hún
hlytur að vera afleiðing af starfsemi
P.V. og KRON. Vegna samkeppni
þessara félaga neyðast kaupmenn al-
mennt til að lækka álagningu sína
mjög verulega. Ástæða er einnig til
að ætla, að slíkrar lækkunar álagn-
ingar hafi ekki gætt á öðrum svið-
um, þar sem neytendafélögin vegna
framkvæmdar innflutningshaftanna
gátu ekki látið nema lítið til sín
taka.
Samkvæmt þeim athugunum, sem
hér hefur verið skýrt frá, virðist
munur á verðlagi á matvörum hjá
KRON og öðrum verzlunum Iiafa
verið farinn að minnka mikið þegar
á árinu 1937. Gera má ráð fyrir, að
sá munur hafi orðið ennþá minni
á stríðsárunum eftir að verðlagseft-
irlitið kom til sögunnar. Þó virðist
sá munnr ekki vera með öllu horf-
inn, því að samkvæmt athugunum,
sem gerðar voru í desember 1946,
var verðlag KRON á nokkrum þýð-
ingarmiklum matvörum frá 6 til
12% lægra en hjá öðrum verzlun-
um. Samkvæmt sanrs konar athugun
í október 1947 var munurinn þá
minni, eða frá 1 til 4%. Þegar þess
er gætt, að viðskiptamenn KRON
eiga þess kost að notfæra sér pönt-
unarfyrirkomulagið, er veitir 5%
afslátt frá búðarverði, og félags-
menn fá þar að auki greiddan arð,
er nemur unr 4% af viðskiptum,
auk þeirra. 3%, er renna í stofnsjóð
senr séreign, er augljóst, að við-
skipti við KRON eru mun hag-
kvæmari en aðrar verzlanir bjóða.
Ekki virðist ósennilegt, að ef tillit
er tekið til pöntunarviðskipta og
arðsútborgunar, sé verðlag KRON
á matvörum raunverulega 10—15%
lægra en annarra verzlana. Varla
mun þessi nrunur vera minni hvað
aðrar vörur snertir, þótt ekki liggi
fyrir um það tölur.
Hvað matvörurnar snertir, er það
þó ekki síður þýðingarmikið, að
starfsemi KRON og fyrirrennara
þess Irefur orðið til þess að lækka
álagningu og verð á matvöru al-
mennt, og nýtur því allur almenn-
ingur góðs af starfsemi félagsins,
livort sem hann verzlar við })að eða
ekki. Slíkra áhrifa hefur þó varla
gætt mikið á öðrum sviðum, og á
félagið þar stórkostlegt verkefni fyr-
ir höndum, verði það ekki fram-
vegis sem hingað til hindrað af
framkvæmd innflutningshaftanna.
17. Þróun félagsins. Yfirlit
Telja má, að í stórum dráttum
megi skipta þróun Kaupfélags
140
Félagsrit KRON