Fróðskaparrit - 01.01.1959, Page 83

Strandarrætturin í Føroyum
89
viður) eru mett sum hoyrandi til tann gamla bøin, og sama
uppfatanin verður løgd til grundar fyri fleiri seinri (ikki
samtyktum) lógaruppskotum.1) Bert í eini einstakari bygd
(Vestmanna) tykjast at hava verið ógvuliga ymiskar áskoð*
anir, men tær ymisku avgerðirnar, ið tiknar eru viðvíkjandi
viðurskiftunum har, sýnast at vera so mótstríðandi hvør
aðrari, at tær kunnu ikki sigast at hava avgerandi týdning.2 3)
’) Undir viðgerðini av einum lógaruppskoti, sum m. a. skuldi taka
av forboðið móti at skilja bø frá haga (sbr. lóg frá 4. mars 1857 um
sundurluting av óðalsjør𠧧 17—18) helt ein løgtingsnevnd, at tað við
at skilja bø frá haga var rættast, »at lade saadanne Rettigheder som
Hval, Fugl, Drivtang, Drivtømmer og Udrægster for Køer følge Bøen«.
(Løgt. 1898 s. 30). Eftir einum uppskoti frá landbúnaðarnevndini skuldu,
»hvor ikke særlige Retsforhold medføre Afvigelse« hesi lunnindi fylgja
við við serskiltum eigaraskifti av »gammel matrikuleret Bø«; jarðars
hvalur, rekatari, rekaviður, fuglur og útrakstur. Hesi lunnindi kallar
nevndin »lndmarksíHerligheder«, sbr. nevndarálitið s. 147—148. í einum
áliti um hetta uppskotið góðkennir løgtingið, at nevndu lunnindi
liggja til bøin, men ræður tó frá at nýta tvungnar ásetingar í lógini
hesum viðvíkjandi (Løgt. 1939, s. 118).
2) 1. í eini yvirlandbúnaðarsøk (11/1900) kallast rekaviður »hauge«
udbytte«.
2. A grannastevnu 25. januar 1900 varð samtykt at lata Heyganess
strondina til nýtslu fyri festaran. Undir eini seinri revsingarsøk móti
honum verður sagt í dóminum frá 31. januar 1914 (revsingarsøk nr.
2/1913), at tað er »et aabent Spørgsmaal«, um hesir sjóvarklettar hoyra
til festið hjá hinum ákærda ella til bygdina.
3. í einum dómi frá 21. apríl 1914 (borg. s. nr. 29/1912), sum við»
víkti spurninginum, um ein sleipistøð skuldi gjalda leigu av strand«
økjum, verður sagt: »Med Hensyn til den af Citanterne paastaaede
Retssædvane, ifølge hvilken Strandbredden under Bøen i de færøske
Bygder skal være at betragte som et Tilbehør til Bygdens matrikulerede
Jordegods, skal bemærkes, at omend det efter det foreliggende nærmest
maa antages som det almindelige, at der i Bygderne ifølge Skik og
Brug bestaar visse Stranden vedrørende Fællesrettigheder (f. Eks. med
Hensyn til Drivtømrrer og Drivtang), saa tør der ikke herfra alene
paa Grundlag af det foreliggende sluttes, at en saadan Regel skulle
være undtagelsesfri, og end mindre, at den overalt i de vidt spredte
og tildels meget afsondret beliggende Bygder skulle have samme Ind»
hold, navnlig tør det ikke sluttes, at den i Almindelighed skulle være