Morgunblaðið - 01.10.2006, Qupperneq 65

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. OKTÓBER 2006 65
menning
FYRSTU sinfóníutónleikar nýhaf-
innar vetrarvertíðar í rauðu röðinni
skörtuðu óumdeilanlegri lifandi goð-
sögn módernismans, því hér var sjálf-
ur Krysztof Penderecki mættur til
leiks, 18 árum eftir fyrri heimsókn
hans til landsins þegar hann stjórnaði
Pólsku Sálumessu sinni. Maður sem
hafði þegar 1959 geirneglt stöðu sína
meðal frumlegustu tónframherja
með „Harmljóðinu fyrir fórn-
arlömbin í Hírósjíma“, þótt síðar hafi
að sumra áliti hrokkið í hefðbundinn
bakkgír með „Jólasinfóníunni“ 1980.
Mann rámaði í að hafa séð einhvers
staðar að jöfurinn hefði þá þótzt geta
„samið hitt [þ.e. framúrstefnuna] í
svefni“. Í síðari verkum sínum kvað
hann þó aftur hafa leitað nýrri leiða
en tengdum eldri stílum, enda virðist
Penderecki, ólíkt t.d. Boulez og
Stockhausen, sérstæður meðal höf-
uðframherja Vesturlanda í því að
bera þarfir hlustenda fyrir brjósti. Að
því leyti gæti hann m.ö.o. átt sitthvað
sammerkt með Sjostakovitsj, er orti,
eins og Rumon Gamba sagði nýverið í
útvarpi um sovézka meistarann,
„ávallt frá hjartanu“.
Það var því nærri áþreifanleg eft-
irvænting á lofti meðal spenntra
áheyrenda þegar flytja átti í fyrsta
sinn á Íslandi tvö nýleg verk eftir
galdramanninn frá Kraká, auk þess
sem í vændum var háklassísk sin-
fónía eftir Beethoven – allt undir
hans stjórn. Og ekki brást sú eft-
irvænting parið við „Sjakonnuna fyr-
ir strengjasveit“ [7’] frá 2005 til
minningar um Jóhannes Pál II páfa,
áður Karol Wojtyla erkibiskup í
sömu pólsku borg. Hið sögufræga
forna þrábassaform (öðru nafni
passacaglía) blasti hér við í sér-
kennilega sannfærandi nútímabræð-
ingi sem seiðandi þáþrár draumur
skoðaður í flöktandi fríðsjá er tengdi
þriggja alda hefð við innlifun augna-
bliksins í prýðilegri túlkun, jafnvel
þótt 1. fiðla virtist ögn skelkuð gagn-
vart óbilgjörnu tæknikröfunum í
stöku hátíðnivíravirki.
4. sinfónía Beethovens heyrist til-
tölulega sjaldan og geldur ugglaust
nábýlis við risana á undan og eftir,
Eroicu og Örlagasinfóníuna. Samt á
hún sinn sérþokka, og þó að fyrstu
tveir þættir skæru sig tæplega úr
öðrum dagskráratriðum, komust III
og IV aftur á móti á talsvert flug í
kraftmikilli og sprettharðri túlkun
Pendereckis þar sem spilendur
þurftu iðulega að taka á hinum stóra
sínum.
Lokaatriðið var Píanókonsert
Pendereckis, „Upprisan“ [34’]; að
hluta mótuð af nágrimmd hryðju-
verkaárásanna í New York 11.9. 2001
er gerðust að verkinu hálfsömdu.
Sjálfsagt hafa þeir hrikalegu atburðir
gert sitt til að ummynda upphaflega
leikandi létt verk í þá átakanlegu
upplifun sem hér blasti við. Þó fannst
mér stundum sem höfundur hefði
getað náð varanlegri áhrifum með
færri uppbrotum og samfelldari and-
stæðuflötum ljóðrænnar hvíldar.
Engu að síður gætti margra eft-
irminnilegra staða í verkinu, að
ógleymdu ýmsu nýstárlegu klingi úr
fimm manna slagverkinu, þar sem sí-
fjölbreytt áferðin gat á köflum minnt
á vígtenntan Gershwin. Skipti þar
ekki minnstu að SÍ lék af sönnum eit-
ilmóð allt frá byrjun til enda,.
Einleikspíanóframlag Florians
Uhlig bar merki meitlaðrar ná-
kvæmni og átti drjúgan þátt í stand-
andi hyllingu hlustenda að leiks-
lokum. Hann þakkaði fyrir sig með
sérlega djúpteknu aukalagi, Prelúdíu
Chopins í e-moll, er skildi engan eftir
ósnortinn.
Galdramaðurinn frá Kraká
TÓNLIST
Háskólabíó
Penderecki: Sjakonna fyrir strengi
(2005); Píanókonsert (2002). Beetho-
ven: Sinfónía nr, 4 í B Op. 60. Florian
Uhlig píanó; Sinfóníuhljómsveit Íslands.
Stjórnandi: Krysztof Penderecki.
Fimmtudaginn 28. september kl. 19.30.
Sinfóníutónleikar
Ríkarður Ö. Pálsson
Morgunblaðið/Ásdís
Eftirvænting „Það var nærri áþreifanleg eftirvænting á lofti meðal
spenntra áheyrenda þegar flytja átti í fyrsta sinn á Íslandi tvö nýleg verk
eftir galdramanninn Krysztof Penderecki.“
Sverrir Kristinsson, löggiltur fasteignasali
Einbýlishús óskast nú þegar
Æskileg staðsetning:
Garðabær, Seltjarnarnes eða Arnarnes.
Rétt eign má kosta allt að 150 millj.
Allar nánari upplýsingar veitir Sverrir Kristinsson.
Æskileg stærð 350-400 fm
Sverrir Kristinsson, löggiltur fasteignasali
Traustur kaupandi óskar eftir einbýlishúsi í Fossvogi.
Staðgreiðsla í boði.
Allar nánari upplýsingar veitir Sverrir Kristinsson.
EINBÝLISHÚS Í FOSSVOGI ÓSKAST -
STAÐGREIÐSLA
EINBÝLISHÚS SSVOGI ÓSKAST
- STAÐGREIÐSLA -
Sverrir Kristinsson, löggiltur fasteignasali
Traustur kaupandi óskar eftir virðulegu einbýlishúsi í nágrenni
miðborgarinnar, t.d. í Þingholtunum. Rýming samkomulag.
Staðgreiðsla í boði.
Allar nánari upplýsingar veitir
Sverrir Kristinsson, lögg. fasteignasali.
EINBÝLISHÚS Í NÁGRENNI MIÐBORGAR-
INNAR ÓSKAST, T.D. Í ÞINGHOLTUNUM
– STAÐGREIÐSLA –
Kvikmyndir sem Max Factor hefur séð um förðun í eru m.a.: Memoirs of a Geisha, Casanova,The Aviator,The Edge of Reason
(Bridget Jones’s Diary II),Wimbledon, Mona Lisa Smile, Love Actually, CHICAGO, Die Another Day (James Bond 007),About a Boy,
Vanilla Sky, Bridget Jones’s Diary, Charlotte Grey, Charlie’s Angels I & II,Anna and the King, Notting Hill,Titanic, Evita....
Úsölustaðir með Blush Beauty:
Hagkaup - Smáralind, Lyf & Heilsa - Kringlunni, Lyf & Heilsa - Austurveri,
Lyf & Heilsa - Gjánni Kóp., Lyf & Heilsa - Glæsibæ, Rima Apótek,
Lyfjaval - Hæðarsmára, Nana - Hólagarði og Árbæjar Apótek.
Landið: Lyf & Heilsa - Hrísalundi/Akureyri, KS - Sauðárkróki,Töff - Húsavík.
Mjúkir hlýjir
tónar
Blushed
Beauty
www.medico.is
Haust- og
vetrarlínan 2006-2007
SÍMI 545 2500 ::: WWW.SINFONIA.IS
eftir 70 ár verður edda i eftir jón leifs
loks flutt í heild sinni
„Við höfum séð
nóturnar en aldrei
heyrt þær hljóma.“
STÓRTÓNLEIKAR Í HÁSKÓLABÍÓI 14. OKTÓBER KL. 17.00
MIÐASALA Á SINFONIA.IS OG Í SÍMA 545 2500
FL GROUP ÓSKAR TÓNLISTARUNNENDUM
GÓÐRAR SKEMMTUNAR Í VETUR
aðalstyrktaraðili sinfóníuhljómsveitar íslands
HJÁLMAR H. RAGNARSSON
sinfóníuhljómsveit íslands undir stjórn hermanns bäumer
schola cantorum undir stjórn harðar áskelssonar
Einsöngvarar gunnar guðbjörnsson bjarni thor kristinsson
jón leifs: edda 1 – sköpun heimsins