Tímarit lögfræðinga - 01.04.1986, Síða 31

un, skráningu skipa, lögskráningu sjómanna og afskráningu, gefa út
fiskveiðiskírteini, haffærisskírteini, skipstjóraskírteini, stýrimanna-
skírteini og vélstjóraskírteini, sveinsbréf og meistarabréf, veitinga-
leyfi, leyfi til fasteignasölu og verslunarleyfi. Þeir eru umboðsmenn
Tryggingastofnunar ríkisins, hver í sinni sýslu.
Dómgæsla
Sýslumenn fara með og stjórna rannsókn sakamála, bæði sem lög-
reglustjórar og dómarar, að því leyti sem dómsrannsókn fer fram fyrir
málshöfðun, eftir gildistöku lága 107/1976 um breytingu á lögum
74/1974 um meðferð opinberra mála, sbr. 74. gr. þeirra laga og lög
108/1976 um rannsóknarlögreglu ríkisins. Sýslumenn geta svipt menn
ökuleyfi til bráðabirgða; þeir hafa með höndum sektargerðir lögreglu-
stjóra skv. 112. gr. lága 74/1974 og hafa yfirstjórn á sektargerðum
lögreglumanna. Þeir annast fullnustu refsinga að því leyti sem þau
störf fara ekki fram í dómsmálaráðuneytinu, þar á meðal annast þeir
innheimtu sekta. Þar sem fangahús eru fara sýslumenn að jafnaði
með umsjón þeirra.
Sýslumenn eru hinir almennu héraðsdómarar utan Reykjavíkur og
fara með og dæma jafnt sakamál sem einkamál, einir eða með með-
dómendum. Þeir eru vitnadómarar og dómkveðja matsmenn og skoð-
unarmenn, stýra sjóprófum o.s.frv. Þeir annast fógetagerðir, búskipti,
uppboð og þinglýsirigar. I sumum umdæmum eru fleiri dómarar en
sýslumenn, svonefndir héraðsdómarar, en þá eru sýslumenn forstöðu-
menn dómsins. Flestir sýslumenn hafa fulltrúa sem aðallega annast
dómsstörf undir verkstjórn sýslumanna. Þegar sýslumenn fara með
dómsstörf eru þeir, eins og aðrir dómendur, sjálfstæðir valdhafar og
lúta ekki skipunarvaldi ráðherra.
Héraðsstjórn
Sýslumenn eru oddvitar og framkvæmdastj órar sýslunefnda, sem
m.a. hafa haft eftirlit með hreppsnefndum og úrskurðað um ágreining
varðandi stjórnsýslu hreppanna, fara með margvísleg verkefni á sviði
landbúnaðarmála, ákveða um lagningu og viðhald sýsluvega, reka skóla,
sjúkrahús, bókasöfn o.s.frv.
Þegar deila kemur upp milli sveitarfélaga um framfærsluskyldu, sker
sýslumaður úr með sveitfestisúrskurði, 76. gr. laga 80/1947.
Sýslumenn hafa umsjón með störfum sveitarstjórna að eyðingu refa
og minka.
25