Vísir - 24.12.1943, Page 12

JÓLABLAÐ VÍSIS
voru aldrei haldnir, og bar
tvennt til þess, það fyrst, að
hér var ekkert samkomuhús og
fáir sem kunnu þá list að dansa.
Voru það helzt verzlunarstjór-
ar og þjónar þeirra, þejr er dval-
ið liöfðu erlendis, sem þá list
kunnu. Aftur á móti var ávalll
dansað í hinum stærri brúð-
kaupsveizlum, og þá dönsuðu
þessir fáu herrar fyrir fólkið,
bæði boðsgestina og fólk, sem
kom að veizluhúsinu til að horfa
á, þegar dansinn byrjaði. Var
það álitið sjálfsagt að leyfa þessu
fólki að horfa á þessa dásamlegu
list. Og stúlkurnar, sem kunnu
að dansa, þær fengu óspart að
hx-eyfa ganglimina og þurftu
aldrei að kvarta yfir þvi við slík
tækifæri eða bera kviðboga fyr-
ir þvi, að þær mundu verða að
„sitja yfir“. En svo breyttist
þetta einnig og ekki urðu eyjar-
búar síðar eftirbátar annarra
landsmanna í því að spretta úr
spori á dansvellinum. Heimboð-
in voru tíð á jólunum og oft-
ast „vakað út‘‘ yfir spilunum.
Óneitanlega þótti okkur, drengj-
unum eldri, mikil tilbreyting i
því að vera boðnir á önnur
heimili. Það var sérstaklega eitt
heimili, þar sem við ávallt átt-
um víst heimboð. Bær sá hét
Þorlaugargerði, og var „fyrir of-
an hraun“. Þar var kunningi
okkar, sem Jakob hét, og köll-
uðum við hann ávallt vin. Að
boðinu loknu fylgdi Kobbi okk-
ur heim og átti hann að vera
hjá okkur næstu nótt. Hann
kunni mikið af álfa- og drauga-
sögum og lét okkur þær óspart
i té. Áhrifamest fannst okkur
frásögn Kobba um drauginn í
Leggjagrjótunum. Það var stór,
mórauður hundur, sem dró á
eftir sér húðina. Um þessi
Leggjagrjót lá leið okkar er
Kobbi fylgdi okkur heim um
nóttina. Héldum við niðri í okk-
Ur andanum meðan við fórum
yfir þetta draugabæli. Spurðum
við Kobba um það, hvort hann
hefði ekki séð drauginn á hin-
um mörgu ferðum sinum um
þetta hættusvæði. Nei, hann
hafði að vísu aldrei séð hann
sjálfur, en liann þekkti menn,
sem höfðu séð hann og jafnvel
fundið, því að Móri hafði það
stundum til, að skjótast um veg-
inn milli fótanna á vegfarend-
um. En fyrst svo var, þá var
svo sem ekki að efa sannleiks-
gildi sögunnar.
(
t
»
SÁ DAGUR og þeir næstu
voru í sannleika dagar gleði
svo sem sjálfsagt fyrir liina
eldri að fá sér þá ærlega í staup-
inu. Þeir voru sumir drykkfeld-
ir, vinnumennirnir heima. Man
eg sérstaklega eftir einum, sem
Fúsi var nefndur. Af honum
rann aldrei um jólin, en það sem
okkur þótti verra, var það, að
hann virtist hafa alveg sérstaka
nautn af þvi, að stríða föður
rnínum. Faðir minn var maður
geðspakur, hann þekkti lund
Fúsa og sinnti þessu lítið, en
auðsjáanlega leiddist honum
þessi áleitni Fúsa. Á heimilinu
var samtímis Fúsa annar vinnu-
maður, sem Arnbjörn hét, bezta
hjú, trúr og hollur og þrekmað-
ur hinn mesti. Eitt sinn, er Fúsi
hafði lengi elt ólarnar við föður
minn, sagði faðir minn við
Bjössa, sem þar var nærstadd-
ur: „Það vildi eg, Bjössi, að þú
hefðir einhver ráð, að losa mig
við hann Fúsa.“ Bjössi brosti,
tók Fúsa undir handarkrika
sinn og labbaði með hann út.
Við strákar vorurn forvitnir og
langaði að sjá hvar Fúsi yrði
einangraður, og fylgdum því eft-
ir. Bjössi fór með Fúsa að fislci-
kró, sem faðir minn átti niður
við sjó, strönglaði liann þar i
bátssegli og batt að, lagði hann
þar á þægilegan stað, og þar í
þessurn umbúðum svaf Fúsi úr
sér. jSótti Bjössi hann undir
kveld og var Fúsi dálítið sneypt-
ur, er lieim lcom. — Unghngar
jieyttu yfir höfuð ekki áfengis
og kvenfólk heldur ekki, svo
teljandi væri. Þó voru hér í þann
mund nokkrar eldri konur, frá
svörtustu brénnivinsöldinni,
fyrri hluta aldarinnar, sem voru
vínhneigðar og sáust stundum
ölvaðar. Ein þessara kvenna var
gömul kona; niðursetningur lijá
foreldrum mínum, Þóra að
nafni, ekkja eftir Bjarna, nefnd-
an „knálega“. Sumir af vinnu-
mönnunum höfðu gaman af því,
að gefa henni viðbragð um jólin.
Varð það stundum of mikið.
Kerling svaf i lokrekkju á mið-
lofti. Gekk hún flest kvöld
snemma til hvilu. Jól nokkur
var hún við vín, svo að ekki var
á bætandi, en þá hafði einn af
piltunum gefið henni di’júgan á-
bæti af sterku rommi, en þegar
kei’ling hafði sopið út, heyrðum
við að hún hrópaði: „Það logar
upp úr mér!“ Hljóp þá til mað-
ur sá, er gefið hafði henni
rommið og greip þar af diski
kerlingar kaldan gulrófukolfing
og tróð honum upp í liana, til
þess að kæla kokið. Hægðist þá
þeirri gömlu svo við þessa ein-
Icennilegu aðgerð, að hún sofn-
aði vonum bráðar.
Föður minn sá eg aldrei
bragða áfengi, enda var hann á-
vallt í bindindisfélagi því, sem
hinn merki prestur og ágætis-
maður séra Brynjólfur Jónsson
á Ofanleiti stofnaði hér árið
1864 og veitti forstöðu til ævi-
lolca 1884. Kom hann hingað á
þeim tíma, þegar ofdrykkja var
hér í algleymingi, og tókst lion-
um með fádæma fórnfýsi, sam-
fara einbeittum vilja á þvi, að
bæta úi’ þessu böli, að brjóta hér
hinn bitrasta brodd þessa þjóð-
arósóma. I félagi þessu voru oft
frá 50—70 manns. Lagði Brynj-
ólfur fyrst aðaiáherzluna á það,
að fá i þennan félagsskap ráð-
andi menn liéraðsins og bændur,
en siðan unglinga, jafnóðum og
fermdir höfðu verið. Starf lians
hér, bæði utan kirkju og innan,
mun seint metið að verðleilcum,
cnda varð hér almenn héraðs-
sorg og söknuður, er hann féll
frá.
Eg liefi nú lokið að mestu
þessum pistli mínum og á að-
eins eftir kveðjuorðin: — Á jól-
unum verða eflaust allir eða
flestir á einhvern hátt varir
þess, að það er hönd friðar og
blessunar, sem að olckur er rétt.
Við, hinir eldri, erum. margir
tregir og hikandi, að taka í þessa
framréttu friðarhönd, en börn-
in, þau rétta fram hendur sinar
til þess að ná í þessa hönd, með
þá hugsun eina, að halda í hana
— ævilangt. Þess vegna njóta
þau einnig í dimmasta skamm-
deginu birtunnar frá jólaljósinu,
hugsa hinar fegurstu og hrein-
ustu jólabugsanir og leggjast út
af og sofna í sælum friði, von
og gleði jólanna.
Gleðileg j ó 1.
Færeyskar
skútur á
Vestmanna-
eyjahöfn.
>