Morgunblaðið - 15.04.1986, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUÐAGUR15. APRÍL1986
„Annað ferðalag". Frá vinstri Örn Guðmundsson, Patrick Dadey, Ásta Henriksdóttir, Guðmunda Jóhann-
esdóttir og Ásdis Magnúsdóttir.
Listviðburður í Þjóðleikhúsinu:
Stöðugir ferðalangar
_________Ballett
Helga Magnúsdóttir
Það hefur jafnan verið tilhlökk-
unarefni fyrir ballett- og dans-
áhugafólk, að sjá ný verk hjá Is-
lenska dansflokknum, sér í lagi, þar
sem uppfærslur á ári hvetju hafa
sjaldan verið fleiri en tvær.
Síðara verkefni flokksins á þessu
leikári var frumsýnt 6. apríl sl.,
þrír ballettar eftir ungan og upp-
rennandi hollenskan danshöfund,
Ed Wubbe. Ætlunin hafði áður
verið, að fá Marja Kuusela frá
Finnlandi til að setja upp með ís-
lensku dönsurunum en þar sem sú
áætlun brást, var það fyrir tilstilli
Hlífar Svavarsdóttur, sem nú er
starfandi í Hollandi, að tókst að fá
þennan frábæra danshöfund og
stjómanda til liðs við flokkinn.
Ed Wubbe er fæddur 1957 og
hóf ballettnám seint, eða 18 ára.
Hann samdi sitt fyrsta ballettverk
árið 1980 fyrir Nederlands Dans
Theatre en síðan hefur hvert verkið
rekið annað og semur hann nú um
4-5 verk árlega fyrir hina ýmsu
dansflokka.
Dansstíll Wubbe verður að teljast
mjög nútímalegur, þó hann byggi
á klassískri tækni, til að ná meiri
fullkomnun í dansinum.
Togstreita og spenna í mannleg-
um samskipum virðist vera þunga-
miðjan í efnisuppbyggingu ballett-
anna þriggja, sem hér um ræðir.
Ákveðin afstaða höfundar til þess-
ara þátta kemur skýrt fram í verk-
unum þótt með mismunandi blæ-
brigðum sé.
Fyrsta ballettinn nefnir höfundur
„Fjarlægðir" (Afstand), samið
1982. Verkið lýsir eymd og lífs-
baráttu kvenna, sem flust hafa til
Hollands frá Tyrklandi og Marokkó.
í dansinum koma fram hin ömur-
legu hlutskipti þessara utangarðs-
kvenna í nýju landi, þar sem tregi
og söknuður eftir vinum og fjöl-
skyldum á heimaslóðum togast á
við ofsafengið hatur og umkomu-
leysi gagnvart hinum nýju hús-
bændum. Danshöfundur fer á kost-
um í þessu verki. Hver hreyfing er
þaulúthugsuð og speglar á áhrifa-
ríkan máta hinn trega en um leið
ólgumikla anda, sem hvílir yfír öllu
verkinu.
Mjög sjaldan, ef nokkum tíma,
hefur sést betri og samstilltari túlk-
un hjá dönsurunum en einmitt í
þessu verki. Fjórir dansarar koma
við sögu, þær Birgitta Heide, Helga
Bernhard og tvíburasysturnar,
Guðrún og Ingibjörg Pálsdætur.
Dansa þær allar af sterkri innlifun
og mikilli leikni. Erfítt er að gera
upp á milli dansara en nefna má
þó sterka og eftirminnilega túlkun
Helgu Bemhard á hlutverki sínu.
Þá féllu búningar og leikmynd ein-
staklega vel að verkinu. Tvær stórar
blikkplötur á sviðinu vöktu athygli
en í þær slógu dansarar af og til í
gegn um allt verkið til áhersluauka;
snjöll hugmynd og áhrifamikil. Hin
tregafulla tónlist frá Marokkó átti
vel við en hún var flutt af Samira
Ben Said og hljómsveit. Þá er leik-
mynd eftir bræðurna Armenio og
Marcel Alberts en búningar eftir
Heide De Road en hún er yfir-
búningahönnuður við Nederlands
Dans Theatre.
Annað verk kvöldsins, „Tvístíg-
andi sinnaskipti", var sérstaklega
samið fyrir Islenska dansflokkinn.
I upphafi gætti nokkurs óöryggis
hjá dönsurum og bar verkið þess
lítillega merki að vera nýsamið, í
samanburði við hin tvö. Þegar á
leið, náðu dansarar þó góðum tök-
um á dansinum og túlkuðu á áhrifa-
mikinn hátt þau tengsl á milli
manna, sem ekki nást nema með
samstilltri hugar- og hreyfiorku
velþjálfaðra dansara. Að þessu sinni
virðist Ed Wubbe öðm fremur beina
athygli áhorfenda að þeim tilfínn-
ingalegu átökum sem geta átt sér
stað á milli kynjanna, þeim óvæntu
sveiflum, sem orsakast af hrifnæmi
þessara aðila og þeirri þörf að vera
sífellt að breyta og reyna eitthvað
nýtt.
Kyrrð, mýkt og myndrænt yfír-
bragð einkenndi hvað helst stíl
þessa dansverks. Dansarar vom
þær Helena Jóhannesdóttir, sem er
orðin mjög sterkur og ömggur
dansari og nýtur sín ekki hvað síst
í Ijóðrænu verki sem þessu, Katrín
Hall, sem er e.t.v. sá dansari sem
á hvað auðveldast með að tileinka
sér nútímaballett, og Sigrún Guð-
mundsdóttir, sem hefur flest það
til að bera til að ná langt á frama-
brautinni ef vilji og þrautseigja ráða
ferðinni. Mótdansarar stúlknanna
vom gestimir Patrick Dadey frá
Bandaríkjunum, Norio Mamiya frá
Japan, báðir búsettir í Hollandi um
þessar mundir, og Örn Guðmunds-
son. Allir stóðu þeir sig mjög vel
og náðu átakalaust fram þeirri
stemmningu sem af þeim var kraf-
ist. Þá var mikil kyrrð yfir tónlist
Arvo Part, laglínan endurtekin í
sífellu með mismunandi blæbrigð-
um samleiks píanós og fiðlu. Bún-
ingar Sigutjóns Jóhannssonar vom
einfaldir og fallegir.
Þriðji og síðasti ballettinn á efnis-
skránni, „Annað Ferðalag" (Anoth-
er Joumey), er þróttmikið verk, sem
hefur skemmtilegan stíganda.
Hraði og snerpa í hreyfingum er
mun meira áberandi þáttur í þessu
um vandamálum, er dansarar
þurftu að hlaupa upp hallandi vegg,
sem er hluti af mjög svo myndrænni
leikmynd verksins. Er vafalaust nú
þegar búið að bæta úr þessu. Ásdís
Magnúsdóttir, Ásta Henriksdóttir,
Guðmunda Jóhannesdóttir, Lára
Stefánsdóttir, Ólafía Bjarnleifsdótt-
ir, Patrick Dadey, Norio Mamiya
og Örn Guðmundsson bám hitann
og þungann af dansinum í þessu
verki og stóðu sig öll frábærlega
vel. Sérstaklega eftirminnileg er
túlkun Ásdísar en hún hélt persónu-
sköpun og sterku látbragði hvað
best út allt verkið.
I lok sýningar stóðu leikhúsgestir
upp og hylltu listamennina lengi og
innilega. Er það vissulega gleðiefni,
að svo vel skyldi til takast að þessu
sinni, þar sem íslenski dansflokkur-
inn hefur verið misjafnlega heppinn
hvað verkefnaval og stjórnendur
snertir á liðnum ámm. Það er sér-
staklega íhugunarvert fyrir stjórn-
endur dansflokksins að í þetta skip-
tið, þegar æfingatími er mjög
naumur eða tæpur mánuður, skuli
árangur geta orðið svo góður sem
þessi. Hins vegar hefur stundum
,Fjarlægðir“. Guðrún og Ingibjörg Pálsdætur á flugi.
verki en hinum tveimur. Wubbe
samdi þennan ballett árið 1985 og
líkir hann hér lífinu við ferðalag,
allt frá vöggu til grafar. Þá sýnir
hann fram á þá þörf manneskjunnar
að vera sífellt að byrja á einhveiju
nýju, færa sig um set og skipta um
sæti, þó markmiðið þurfi ekki endi-
lega alltaf að vera ljóst eða til heilla.
Leikmyndin þjónar stóm hlut-
verki í þessu verki en hún er eftir
Hep Von Delft, sem er einn fremsti
leikmyndateiknari Hollands og
einnig kunnur listmálari. Þá em
búningar hannaðir af Heidi De
Raad og tónlist eftir bandaríska
tónskáldið John McDowell, sem
hefur lengi búið í Hollandi og samið
mörg verk fyrir ballett.
Það er óhætt að fullyrða, að
dansarar í þessu verki hafi verið
mjög samstilltir og náð fram eftir-
minnilegri túlkun. Verkið sjálft
kemur mikið á óvart, tónlistin
mögnuð og spennan á köflum yfír-
þyrmandi. Lítillega bar á tæknileg-
áður verið góður tími til æfinga en
árangurinn þá alls ekki verið í réttu
hlutfalli við það. Margt hlýtur þó
að hafa hjálpast ti) þess, að gera
sýningu þessa svo góða. Má þar
helst til nefna snjallan danshöfund,
með stíl, sem virðist henta dönsu-
mm'íslenska dansflokksins einkar
vel. Einnig virðist stjómunin hafa
verið mjög góð því eitt verkið var
samið á staðnum og tími naumur
til stefnu. Þá má ekki gleyma að
j-Ed Wubbe hefur úrvalslistafólk í
kring um sig og ber sérstaklega
að . nefna meðstjórnandann Ton
Wiggers, sem hefur margra ára
reynslu í uppfærslum á ballettum.
Er það skoðun undirritaðrar, að
með þessari sýningu sýni Islenski
dansflokkurinn það og sanni, að
hann geti tekist á við erfið og
krefjandi verkefni og standi rétti-
lega undir nafni sem atvinnuflokk-
ur. Þökk sé listafólkinu fýrir frá-
bæra sýningu.
Heimsmeistarakeppnin í rallakstri:
Þriðji sigur
Toyota í röð
Að loknum rúmlega 4000 km akstrí náði Toyota fyrsta og öðru
sæti í Safari-rallinu í Afríku. Sigurvegarinn Waldegard sést hér
KONUNGUR óbyggðanna, Svínn
Björn Waldegard, tryggði Toy-
ota sigur í Safari-rallinu þriðja
árið í röð. Ók hann Toyota Celica
Twincam Turbo og hélt forystu
frá byrjun til enda. Landi hans,
Lars Erik Thorp, ók samskonar
bíl og náði öðru sæti á undan
Finnanum Marrku Alén á Lancia.
Náði Lancia þar dýrmætum stig-
um í baráttunni um heimsmeist-
aratitil framleiðenda.
Það er draumur rallökumanns
að vinna Safari-rallið, lengstu og
erfíðustu rallkeppni heims. Ekið er
um þungfæra eða hraða vegi í
miklum hita. Síðan geta regnskúrir
gjörbreytt aðstæðum á nokkrum
tímum þannig að leiðimar verða
nánast ófærar en áfram beijast
ökumennimir. En þeir eru ekki einir
síns liðs. Toyota hafði 70 manna
starfslið í Afríku, viðgerðarmenn
og aðstoðarmenn, flutningabílar og
bílar til æfinga voru til staðar ásamt
tveimur þyrlum og flugvél sem
notuð var sem fjarskiptamiðstöð.
Á tímabili leit út fyrir að Toyota
næði fyrstu þremur sætunum en
bíll Þjóðveijans Erwins Weber bilaði
á lokasprettinum og hann varð
fjórði. Ökumenn Peugeot og Lancia
áttu ekki náðuga daga vegna sí-
felldra biíana. Alén á Lancia átti
strax í vandræðum með rafkerfíð,
datt niður í 17. sæti en vann sig
þeysa hjá hópi innfæddra.
upp í það þriðja með hörkuakstri.
Vic Preston, sem hafði æft sig í
ijóra mánuði, ók út af eftir að hafa
misreiknað beygju. Hann hafði ekið
beygjuna 140 sinnum á æfíngu!
Peugeot 205 Turbo Juha Kannkun-
en og samskonar bíll Shekhar
Mehta áttu sér aldrei viðreisnar
von. Bilanir piöguðu þá alla keppn-
ina. Kannkunen varð fímmti en
Mehta áttundi. Á milli þeirra komu
Mike Kirkland og Frank Tundo,
báðir á lítið breyttum fjórhjóladrifn-
um Subaru Turbo.
Lokastaðan: Waldegard 5,06
klukkustundir í refsingu, Lars Erik
Morgunblaðið/Martin Holmes
Þrettándi sigur Waldegard sem
er liðlega fertugur og enn f fullu
fjöri.
5,34, Alén 6,12, Weber 6,20,
Kannkunen 7,12. Staðan í heims-
meistarakeppni ökumanna: Kankk-
unen 37 stig, Alén 27, Toivonen,
Mouthino og Waldegard 20. Fram-
leiðendur: Lancia 51 stig, Peugeot
47, Audi 29, Toyota 20, Volks-
wagen 19. — G.R.