Morgunblaðið - 15.04.1986, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. APRÍL1986
53
Arni K. Kjartans-
son — Minning
Fæddur 17. febrúar 1910
Dáinn 27. desember 1986
Landið vort fagra með litskrúðug pllin,
leiftrandi fossa og glóð undir ís,
særinn blár girðir oggnæfir hátt mjöllin,
glitklæði þín skóp þér hamingjudís.
(Árni Thorsteinsson)
Þessar ljóðlínur koma mér í hug
þegar ég minnist fyrstu kynna
okkar Áma Kristins Kjartanssonar
er ég kom fyrst að Seli árið 1952
á björtum sumardegi.
Heimilisfólk var allt úti á túni
við hirðingu, fagur fjallahringurinn
blasti við og það var eins og heið-
ríkjan og kvöldkyrrðin endurspegl-
uðust í orðum og gerðum hús-
bóndans sem stjómaði verki af
öryggi og festu en samt af þeirri
mildi og hlýju sem jafnan fýlgdu
honum.
Hann hafði næmt auga fyrir
náttúrufegurð enda naut hann þess
að ferðast, hafði glöggt gestsauga
og var óspar á að miðla okkur fróð-
leik að ferðalokum. En hann var
glöggur á fleira en fegurð náttúr-
unnar því að öll samskipti hans við
heimafólkið bám vott um næma
tilfinningu og skilning á líðan ann-
arra.
Ekki kom þetta fram í miklu
málskrúði heldur miklu fremur í
fáum, hnitmiðuðum setningum.
Þeim fylgdi svo hlý framsetning
að enginn gekk þess dulinn að vel-
vild og góðvild lágu að baki. Þetta
álít ég að fullorðið fólk hafi fundið,
einnig þá gesti bar að garði, en
hann var gestrisinn mað afbrigðum.
Þó hygg ég að ungt fólk og böm
hafí notið þessara eiginleika í rík-
ustum mæli, enda em fósturbömin,
í eiginlegum og óeiginlegum skiln-
ingi, mörg og öll þakklát fyrir veitt-
an stuðning, umhyggju og hlýju,
En heiðríkjan í huga hans veitti
honum innsýn í fleira en líðan
samferðafólksins. Hann fylgdist vel
með gangi þjóðmála og var rök-
fastur þegar umræðan snerist um
þjóðarhag.
Hann hafði óbilandi trú á landinu
og var bjartsýnn á framtíðina en
virtist oft eins og fínna á sér hvenær
rétti tíminn var til að fjárfesta eða
ráðast í stórframkvæmdir.
Þannig er mynd hans í huga
mínum, mynd af sívökulum, fram-
kvæmdasömum manni, sem alltaf
virtist reiðubúinn til að takast á við
vandamál líðandi stundar og einnig
að gleðjast með vinahópnum þegar
velgekk.
Ami fæddist á Seli í Grímsnesi
17. febrúar 1910. Foreldrar hans
voru Kjartan Vigfússon, Ásmunds-
sonar frá Stóruvöllum í Bárðardal
og Þómnn Bjömsdóttir, Bjömsson-
ar. Þau fluttu að Seli árið 1902 úr
Biskupstungum og bjuggu á hálfri
jörðinni í 35 ár, en Sel var lengi
tvíbýlisjörð.
Ámi ólst upp á Seli. Hann var
bráðþroska og snemma duglegur
til vinnu.
Laugarvatnsskólinn tók til starfa
árið 1928, þó ekki fullbyggður. Þá
varÁmi 18 ára. Hann stundaði nám
í skólanum þetta fyrsta starfsár,
en skólastjóri var þá sr. Jakob Ó.
Lárusson. Síðan tók Bjami Bjama-
son við skólastjóm og gegndi því
starfí í mörg ár.
Ámi lauk námi á Laugarvatni
það minnisstæða vor 1930 þegar
Alþingishátíðin var á Þingvöllum.
Bjami valdi nokkra nemendur
skólans til að gegna störfum lög-
regluþjóna á hátíðinni, í þeirra hópi
var Ámi, en Bjami mun hafa verið
lögreglustjóri.
Ámi vann mikið utan heimilis á
þessum ámm og var, ásamt öðrum
manni, tvö vor með fyrstu dráttar-
vélina sem vann að jarðabótum í
Grímsnesinu.
Árið 1936 keyptu Ámi og Bjöm
bróðir hans jörðina Sel og bjuggu
þar félagsbúi fyrst í stað en skiptu
svo búinu og bjuggu hvor fyrir sig.
Bjöm bjó ekki lengi, hann hætti
búskap og flutti til Reykjavíkur.
Sveinn bróðir þeirra keypti hans
hluta af jörðinni og bjó eftir það
móti Áma.
Ólafur bróðir þeirra hefur einnig
verið á Seli alla þeirra búskapartíð
og lagt gjörva hönd á verk hvar
og hvenær sem helst hefur verið
þörf. Hann er mikill hagleiksmaður
á tré og víðlesinn og minnugur og
hefur frá mörgu skemmtilegu að
segja.
Mjög hefur verið kært með þeim
bræðrum öllum og aldrei borið
skugga á samvinnu þeirra. Þá má
ekki gleyma Guðrúnu systur þeirra.
Hún fluttist ung til Reykjavíkur.
Og eftir að Bjöm bróðir hennar
flutti suður annaðist hún hann af
mikilli alúð og kærleika. Heimili
þeirra stóð Selsfólkinu opið hvenær
sem á þurfti að halda og má segja
að þar hafí verið annað heimili
fjölskyldunnar.
Ámi giftist árið 1938 Halldóru
Þórdísi Sveinbjömsdóttur frá Heið-
arbæ í Þingvallasveit. Þau eignuð-
ust eina dóttur, Þóranni.
Halldóra átti unga dóttur, Sig-
rúnu Guðmundsdóttur, frá fyrra
hjónabandi. Hún ólst upp á Seli.
Þær mæðgur höfðu þá dvalið nokk-
ur ár á Mosfelli hjá sr. Guðmundi
Einarssyni og frú Önnu Þorkels-
dóttur konu hans.
Sigrún, sem er eiginkona undir-
ritaðs, er kennari í Reykjavík. Henni
era bemskustöðvamar mjög kærar
og allar minningar frá dvölinni þar
eystra. Ámi reyndist henni alltaf
sem besti faðir, var traustur og
hlýr eins og vænta mátti. Honum
era hér færðar einlægar þakkir fyrir
alla ástúð og umhyggju.
Þórann er einnig kennari í
Reykjavík. Dóttir hennar er Þórdís
Pétursdóttir. Þórdís var á Seli flest
sumur til 13 ára aldurs og kynntist
þannig afa sínum. Þau áttu það
sameiginlegt að þykja vænt um
dýrin og ræddu oft um þessa mál-
lausu vini.
Ámi var sérlega nærgætinn við
allar skepnur enda sýndu þær
margar, að þær skildu ljúft viðmót
hans. Þetta virðist litla afastúlkan
hafa fengið í arf. Þó að hún sé nú
fullvaxin fylgja þessir kostir henni
og veita henni og öðram ánægju.
Þau Ámi og Halldóra vora mjög
samhent um að bæta jörðina og
fegra allt umhverfí sitt. Ný tækni
skapaði nýja möguleika til jarð-
ræktar og strax var hafíst handa
við að slétta tún og nýta þannig
stærð og kosti jarðarinnar. Bílveg-
urinn var nýlega lagður og breytti
miklu í samgöngumálum og öllum
flutningum.
Hejrvinnuvélar vora fyrst í stað
miðaðar við hesta, en þegar fréttist
um dráttarvélar ogjeppatil að leysa
störf þarfasta þjónsins var fljótlega
leitað leiða til að taka þessa nýju
tækni í sína þjónustu.
Þannig var litið björtum augum
til framtíðarinnar. Litlu dætumar
döfnuðu vel og vora augasteinar
ungu hjónanna. Heimilisfólkið var
margt á meðan eldra fólksins naut
við og þegar lífskraftur þess þvarr
naut það aðhlynningar þeirra hjóna.
En ekki rætast allir draumar.
Halldóra lést 38 ára gömul árið
1944. Það var Árna þung raun og
þó engu léttari ungu dætranum.
Þórann var þá 5 ára gömul en
Sigrún 12 ára. Þessi reynsla mark-
aði skír spor í lífi Árna og litlu
dætranna. Allt frá þeim tíma reyndi
hann að veita þeim alla aðstoð sem
möguleg var.
Næstu ár bjó Árni með ráðskon-
um, reyndi að halda búskapnum í
horfínu og og láta rætast hluta
þeirra björtu drauma sem áður er
getið.
Dæturnar gengu í skóla. Þær
nutu þess að alast upp í fögra
umhverfi og vöndust því að að bera
virðingu fyrir lífínu og gæðum
landsins, enda er óvenju víðsýnt á
Seli og mikil fegurð blasir við
augum hvert sem litið er.
Árið 1950 var tímamótaár í lífi
Áma. Þá giftist hann þýskri konu,
Ellinor von Zitzewitz. Hún kom árið
áður til landsins ásamt öðram þýsk-
um stúlkum, sem ráðnar vora til
landbúnaðarstarfa á íslandi. Ellinor
vistaðist fyrsta árið á næsta bæ,
Spóastaði, og var þar þegar þau
Ámi kynntust.
Nú vora enn á ný gerðar framtíð-
aráætlanir, byggðar á þeim mögu-
nwm ^ .æ*
Blomastofa
FnÖjinm
Suðurtandsbraut 10
108 Reykjavtk. Sími 31099
Opið öll kvöld
tíl kl. 22,- einnig um helgar.
Skreytingar við öll tilefni.
Gjafavörur.

wí

Legsteinar
Framleiðum allar stærðir og gerðir af legsteinum.
Veitum fúslega upplýsingar og ráðgjöf
________um gerð og val legsteina._
Ifi S.HELGASON HF
S STEINSfinlÐJA
■ SKSvWUÆGI 48 SMI76877
leikum sem nýir tímar, ný tækni
og breytt viðhorf gáfu tilefni til.
Undanfarin búskaparár gáfu góðan
grann að byggja á en landkostir
jarðarinnar gáfu nær ótæmandi
möguleika til meiri ræktunar og
stækkunar búsins.
Þau Ellinor nýttu nú lífsreynslu
beggja til að gera áætlanir. Fram-
undan vora góð landbúnaðarár og
því eðilegt að stækka tún, auka við
bústofn og taka ný landbúnaðar-
tæki í sína þjónustu. Búskapurinn
var blandaður, bæði kýr og sauðfé.
En nú var sauðfé fjölgað og byggð
ný Qárhús, hlöður og votheysturn
og nýtt íbúðarhús var byggt á áran-
um 1956 til 1957.
Þau hjón fylgdust vel með nýj-
ungum, ferðuðust mikið, bæði til
ættmenna hennar í Þýskalandi,
Afríku, Ameríku og Austurríki og
með bændum í bændaferðum innan
lands og utan.
Árni og Ellinor tóku 3 ára gaml-
an dreng, Knút Kristin Ragnarsson,
í fóstur. Hann dó á 13. ári öllu
heimilisfólkinu til mikillar sorgar.
Síðar tóku þau að sér annan
ungan dreng, Geir Guðmundsson.
Hann er nú 18 ára gamall og hefur
alla tíð verið þeim til mikillar gleði.
Hann er nú gjörvilegur og duglegur
ungur maður sem hefur aðstoðað
þau af mikilli prýði hin síðari ár.
Fleiri böm áttu hjá þeim öraggt
athvarf um lengri tíma. Má þar
nefna Heiðar Alexandersson, Þor-
stein Jóhannesson og Kristínu Ey-
jólfsdóttur, sem öll vora móðurlaus
böm er þau komu að Seli og ólust
þar upp til fullorðinsára.
Selsheimilið var alltaf eftirsótt
fyrir sumardvalarböm og böm sem
áttu í tímabundnum erfiðleikum.
Þessi hópur ungmenna er svo stór
að ógemingur er að nafngreina þau
öll.
En það eiga þau sameiginlegt
að hafa haldið stöðugu sambandi
við heimilið, þó mismunandi miklu
að sjálfsögðu, og að rétta hjálpar-
hönd þegar með þurfti. Þannig hafa
þau endurgoldið góðan viðurgjöm-
ing fyrri tíma og er hér þakkað
fyrir tryggðina og alla hjálpsemi.
Ámi hafði mikla ánægju af að
umgangast þetta unga fólk og var
óspar á hvatningu til góðra verka
og viðurkenningu fyrir góðan
árangur. Þannig myndaðist jákvætt _
samband og unga fólkið fann að
því var treyst og því var falin
ábyrgð.
Eins og að framan greinir gekk
búskapur Árna vel. En hann þurfti
að sjálfsögðu að mæta ýmsum
vandræðum, eins og gerist meðal
bænda. Mæðiveikin heijaði fyrst á
féð, þá þurfti að farga því öllu og
var fjárlaust í eitt ár. Þá var keypt-
ur nýr stofn norður í Þingeyjarsýsl-
um. Hann entist í 20 ár, en svo
varð enn að skera niður vegna riðu-
veiki og hafa fjárlaust í 3 ár. Þannig
áföllum er alltaf erfítt að mæta,
ekki síst þegar aldur færist yfír.
Síðustu árin hefur reynt mikið á
Ellinor að halda öllu í horfinu með
sínu heimilisfólki. Það kunni Árni
vel að meta.
Þó að stundum blési á móti hélt
hann ávallt sinni rósemi og reisn,
líkt og áður er getið, sem hvatti
okkur samferðafólkið til dáða.
Eitt sinn sem oftar voram við
staddir uppi í fjallinu ofan við bæinn
og virtum fyrir okkur umhverfið.
Hann hafði þá orð á því að vand-
fundin væri fegurri sveit og þó
hann hefði víða farið hefði hann
ekki séð annan stað eftirsóknar-
verðari til búsetu. Hann unni sinni
heimabyggð og kunni vel að meta
hana.
Jarðarför hans var gerð þriðju-
daginn 7. janúar. Þá lýsti sólin upp
sveitina hans svo að allt ljómaði af
dýrð.
Eins mun minningin um hann
lýsa okkur um ókomin ár.
Blessuð sé minning hans.
Kristján Sigtryggsson
t
Þökkum auösýnda samúð viö andlát og jaröarför eiginmanns míns
og föður okkar,
GUNNARS HÖGNASONAR,
Goöatúni 17,
Garðabœ.
Ennfremur viljum viö þakka hlýhug og stuöning féiaga hans f
Lionsklúbbnum Frey. Andvirði þakkarkorta hefur verið afhent
Hjartavernd.
Kristín Kjartansdóttir,
Lilja, Róca og Högni Gunnarsbörn.
t
Þökkum auösýnda samúð við andlát og jarðarför
KJARTANS TÓMASSONAR,
Skjóibraut 11,
Kópavogi.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Sunnuhlíðar í Kópavogi fyrir frá-
bæra umönnun íveikindum hans.
Lilja Ólafsdóttir,
Ragnhildur Kjartansdóttir, Hiimir Þorvarðarson,
Kristm Kjartansdóttir,
Guðmundur Ingi Ingason, Marfa Ingvarsdóttir,
Marfa Kjartansdóttir, Þór Haukum
og aðrir vandamenn.
t
Hjartans þakkir til ykkar allra sem auðsýndu okkur samúð og
vinarhug við andlát og útför eiginkonu minnar, móður okkar,
tengdamóöur, ömmu og langömmu,
GUÐRÚNAR SIGURÐARDÓTTUR,
Halldórsstöðum,
Skagafirði.
Guð blessi ykkur öll.
Halldór Gíslason,
Sigurður Halldórsson,
Ingibjörg Halldórsdóttir, Þorvaldur Árnason,
Sigrún Halldórsdóttir, Sverrir Svavarsson,
Björn Halldórsson, Hrefna Gunnsteinsdóttir,
Efemi'a Halldórsdóttir, Bjöm Jóhannsson,
Erla Halldórsdóttir, Jón Alexandersson,
Skúli Haildórsson, Erna Hauksdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.