Morgunblaðið - 29.05.1986, Qupperneq 19

asex ía m .es suoAnuTMMR .ara ajshtjoííom 81
MORGUNBLABIÐ, FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 1986 19
gefíð yfirlýsingar um að þær séu
reiðubúnar til viðræðna um kjam-
orkuvopnalaus Norðurlönd.
Hver er stefna ís-
lenskra stjórnvalda?
Hver er afstaða íslenskra stjóm-
valda til afvopnunarmála? Er þessi
tillöguflutningur í andstöðu við
hana? Hinn 23. maí 1985 var á
Alþingi samþykkt Þingsályktun um
stefnu íslendinga í afvopnunarmál-
um. Þar segir svo í upphafi ályktun-
arinnar:
„Alþingi ályktar að brýna nauð-
syn ber til að þjóðir heims, ekki síst
kjamorkuveldin, geri með sér
samninga um gagnkvæma alhliða
afvopnun þar sem framkvæmd
verði tryggð með alþjóðlegu eftirliti.
Enn fremur telur Alþingi mikilvægt
að verulegur hluti þess gífurlega
fjármagns, sem nú rennur til her-
búnaðar, verði veittur til þess að
hjálpa fátækum ríkjum heims, þar
sem tugir milljóna manna deyja
árlega úr hungri og sjúkdómum.
Alþingi fagnar hveiju þvi frum-
kvæði sem fram kemur og stuðl-
að getur að þvi að ijúfa vitahring
vighúnaðarkapphlaupsins.*1
Ég tel að yfirlýsing um að
Reykjavík sé kjamorkuvopnalaust
svæði sé mjög í anda þessarar álykt-
unar og á hana beri að líta sem
svar borgarstjómar við þeirri hvatn-
ingu sem felst f síðustu málsgrein-
inni, sem vitnað er til.
Ég vil ennfremur vitna til svara
fyrrverandi utanríkisráðherra,
Geirs Hallgrímssonar, er hann á
Alþingi hinn 16.4. 1985 svaraði
fyrirspum varðandi kjamorkuvopn
á íslandi, en þá sagði hann m.a.
órðrétt: „Það er skýr stefna ríkis-
stjórnar íslands að kjamorku-
vopn séu ekki geymd hér á landi
og tekur hún einnig til herskipa
f íslenskri lögsögu.“
Tillagan um að Reykjavík verði
yfirlýst kjamorkuvopnalaust svæði
er því að mínu viti í góðu samræmi
Við opinberar yfirlýsingar.
Vilji almennings er
ótvíræður
Ég vil nefna tvö atriði sem ótvír-
ætt sýna skoðanir íslensku þjóðar-
innar og þar með Reykvíkinga á
vígbúnaðar- og kjamorkuvopna
kapphlaupi stórveldanna.
Annars vegar er um að ræða
skoðanakönnun um afstöðu fólks
til þess hvort það væri hlynnt
hugmyndum um kjamorkuvopna-
laus svæði. Könnunin náði til íbúa
á höfuðborgarsvæðinu. Hún var
unnin árið 1983 af Ólafi Harðar-
syni, stjómmálafræðingi, en sam-
kvæmt henni studdu 95% svarenda
slíkar hugmyndir. Hinsvegar vil ég
nefna Friðarávarp íslenskra
kvenna, en undir það skrifuðu 37
þús. konur, 18 ára og eldri, á þrem-
ur vikum sl. sumar. Þar segir m.a.
„Við viljum ekki að ísland
verði vettvangur aukins vig-
búnaðar á norðurslóðum og
höfnum kjamorkuvopnum á
landi okkar og i hafinu umhverf-
is, hvort sem er á friðar- eða
stríðstímum."
Vilji íslenskra kvenna í þessu
máli verður því vart í vafa dreginn,
hvar í flokki sem þær standa.
Óhætt virðist því að fullyrða að
samþykkt yfirlýsingar um að
Reykjavík sé kjamorkuvopnalaust
svæði gangi ekki í berhögg við vilja
Reykvíkinga fremur en annarra
landsmanna. Þvert á móti hygg ég
að atburðir síðustu vikna í heimin-
um hafí skerpt vitund fólks fyrir
þeirri ógn sem okkur stafar af
kjamorku og kjamorkuvopnum. Ég
á hér við árás Bandaríkjamanna á
Líbýu, þegar framtíð mannkyns
hékk á bláþræði og ógnir tortíming-
armáttar kjamorkunnar færðust
skyndilega inn í stofu okkar og
ekki varð lengur undan vikist að
horfast í augu við að við vomm
hlekkur í vígbúnaarkeðrju stórveld-
anna. Nokkmm dögum síðar fylgdi
svo í kjölfaríð slysið í Chemobyl.
Enn á ný vomm við óþyrmilega
minnt á að kjamorkuváin er raun-
vemleg og nálæg. Og fólk tekur
afstöðu og gerir sér grein fyrir
ógninni sem að okkur steðjar. Um
það vitnar nýlega könnun Félags-
vísindastofnunar Háskólans um
viðhorf fólks til árásar Banaríkja-
manna á Lýbíu. 80% svarenda for-
dæmdu hana, 87% kvenna en 75%
karla.
Um það sama vitnr erlendar
kannanir um viðhorf fólks til kjam-
orku fyrir og eftir slysið óhugnan-
lega í Chemobyl. Andstaða gegn
kjamorku óx vemlega eftir slysið.
Málalok í borgarstjórn
Það er skemmst frá að segja að
tillagan um kjamorkuvopnalausa
Reykjavík átti ekki upp á pallborðið
hjá borgarstjómarmeirihluta sjálf-
stæðismanna. Borgarstjóri lagði til
að henni yrði vísað frá á þeim for-
sendum að það væri ekki í verka-
hring borgarstjómar að hlutast til
um mál af þessu tagi. Frávísunartil-
löguna studdu allir borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins og'borgarfull-
trúi Alþýðuflokksins en Framsókn-
arfulltrúamir þögðu þunnu hljóði.
Þessi afstaða ber að mínu mati
vott um óskiljanlegt skeytingarleysi
um vilja og öryggi borgarbúa. jafn-
framt sýnir hún dæmalausa þjónk-
un við hemaðarbrölt Bandaríkja-
manna hér á landi. Aðrar skýringar
á þessari afstöðu fæ ég ekki séð
að standist.
Framtíð mannkyns er í okkar
höndum og okkur ber öllum, hverju
og einu, að taka afstöðu gegn vfg-
væðingu. Við verðum að standa
saman um þá kröfu á hendur valda-
manna heimsins að við og afkom-
endur okkar eigum okkur lífsvon.
Því miður skildi meirihluti borgar-
stjómar Reykjavíkur ekki þessa
einföldu staðreynd. Kjamorku-
vopnalaus Reykjavík verður því
ekki ein af aftnælisgjöfunum á
tveggja alda afinæli borgarinnar.
Höfundur er borgarfulltrúi
Kvennaframboðs.
Skipulag o g bygg
ingarlist
miyndligt
Bragi Ásgeirsson
í anddyri Norræna hússins
hefur verið komið fyrir sýningu á
skipulagi og byggingarlist í Sví-
þjóð. Á sýningunni getur að líta
skipulag fyrir Vásterás-borg og
áform um varðveislu húsa og
svæða í sveitarfélaginu, þar sem
aðaláhersla er lögð á miðbæinn.
— Þetta er ákaflega fróðleg
sýning fyrir okkur Reykvíkinga
því hér er mikið fjallað um eðlilega
varðveislu eldri hverfa og mann-
lega uppbyggingu hinna nýrri.
Ekki sakar að mikið er um út-
skýringarritlinga sem em hinir
fróðlegustu og auka gildi sýning-
arinnar jafnframt því sem þeir
auðvelda skoðendum skilningi á
þessum málum öllum.
Aðaláherslan er lögð á mið-
bæinn, eldri og nýrri byggða-
í Svíþjóð
kjama þar og samræmið á milli
þeirra, en hér skiptir einmitt
sköpum að vel takist. Auk þess
em sýndar nýjungar í gerð sæn-
skra smáhúsa með áherslu á rým-
isnýtingu og hollustuhætti. Borg-
in Vasterás við vatnið Löginn
(Málaren) á sér langa sögu og var
þegar á víkingaöld miðstöð versl-
unar. Dómkirkjan þar er ein hin
stærsta og merkilegasta í Svíþjóð
og þar er elsti menntaskólinn —
stofiiaður 1623. íbúar em um það
bil 118 þúsund.
Það er því skiljanlegt að lögð
sé mikil áhersla á lífræna og
stöðuga endurskipulagningu
byggingarinnar og þá einkum í
miðbænum þar sem fram fer Ijöl-
þættari starfsemi en í öðmm
bæjarhlutum. Hér er um að rasða
hvalreka á fjörur allra þeirra sem
áhuga hafa á skipulagi eldri
hverfa og húsagerðarlist yfirleitt.
5i
6'
B!
1

MARKAÐSHLUTDEILD FRAMLEIÐENDA BÍLASÍMAINNAN NMT ÁRIÐ1985*
Alls seldir árið 1985:83.525 bdasímar. Fjöldi notenda bílasíma innan NMT 31.12.1985:217.785
*Samkvæmt epinbemm upplýsingum samnorrænnar stjórnarnefndar NMT á Norðurlöndum.
/MOBIRA
TALKMAN
Fremstur
á Noróurlöndum
vt
Hátæknihf
Góðgreiðslukjör
Ármúla 26, símar: 91 -31500 - 36700
108 Reykjavik
Mobira Talkman bílasíminn er ótvírætt í fararbroddi á Norðurlöndum. Þar tala
opinberarsölutölur skýrustu máli.
Kaupendur bílasíma setja gjaman þrjár kröfur á oddinn við val á bílasíma.
Mikil ending, lág bilanatíðni og fjölbreyttir notkunarmöguleikar.
í þeim efnum hefur Mobira Talkman vinninginn meðal notenda
innan NMT á Norðurlöndum.
Líkur Mobira Talkman til forystu á íslandi aukast enn frekar við það að öll
þjónusta, eftirlit og ísetning er í höndum þrautreyndra og valinkunnra fagmanna.
Renndu við eða hringdu í Hátækni í Ármúlanum og fáðu allar nánari
upplýsingar um Mobira Talkman -söluhæsta bílasímann á Norðurlöndunum.