Morgunblaðið - 29.05.1986, Page 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. MAÍ1986

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fróttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjaid 450 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 40 kr. eintakiö.
Styrkur Sjálf-
stæðisflokksins
Sé litið yfir kaupstaði lands-
ins með það í huga, hver
eigi fjölmennastan hóp sveitar-
stjómarmanna, þarf ekki að
leita lengi til að átta sig á
því, að þar eru sjálfstæðis-
menn í fararbroddi. Það er
ekki aðeins styrkur Sjálfstæð-
isflokksins að sameina fólk úr
öllum stéttum eins og nýleg
skoðanakönnun sýnir. Flokk-
urinn sameinar einnig fólk úr
öllum byggðarlögum og innan
hans er að fínna stærstan hóp
þeirra, er valdir hafa verið til
trúnaðarstarfa í sveitarstjóm-
um.
Af 23 kaupstöðum hefur
Sjálfstæðisflokkurinn nú
meirihluta í Reylgavík, á Sel-
tjamamesi, í Garðabæ, Njarð-
vík og Vestmannaeyjum. Hann
vantar einn mann til að ná
meirihluta í Kópavogi, Hafnar-
fírði, Keflavík, Grindavík,,
Bolungarvík, á Akranesi,
ísafírði, Siglufírði, Ólafsfírði,
Eskifírði og Selfossi. Hann á
flesta fulltrúa sem einn flokkur
í bæjarstjóm Akureyrar. Þá
hefur Sjálfstæðisflokkurinn
meirihluta í flölmennum
kauptúnahreppum eins og
Mosfellssveit, Stykkishólmi og
Hveragerði, annars staðar
vantar aðeins herslumuninn á
að meirihluti fíokksins sé
tiyggður.
Á hveijum þeirra staða, sem
hér hafa verið nefndir, er tekist
á um mál, er snerta sérstak-
lega hagsmuni íbúa þeirra.
Morgunblaðið birti á sunnu-
daginn viðtöl við 114 efstu
menn allra fi*amboðslista í
kaupstöðunum. Þar er unnt
að kynnast því, sem um er
barist á hveijum stað. Eitt er
þó öllum sveitarfélögum sam-
eiginlegt, að einhugur í stjóm
þeirra styrkir þau meira og
veitir íbúum þeirra meiri hag-
sæld en sundurlyndi og glund-
roði. Þannig snerta deilumar
um meirihluta sjálfstæðis-
manna í Reykjavík eða glund-
roðastjóm vinstri manna alla
þá, sem kjósa á laugardaginn.
Reynslan sýnir, að í þeim
sveitarfélögum, þar sem íbú-
amir hafa einu sinni fengið
að kynnast kostum meirihluta-
stjómar eins flokks, hneigjast
kjósendur til að velja þá festu,
sem því fylgir fremur en óvissu
sundrungarinnar. Það er síður
en svo tilviljun, að sjálfstæðis-
menn hafa valist til óskoraðrar
forystu í nágrannabæjum
Reykjavíkur. Stjómin á þeim
bæjaifélögum, þar sem Sjálf-
stæðisflokknum hefur verið
sýndur mestur trúnaður, stað-
festir, að fulltrúar hans bregð-
ast ekki traustinu.
Víða um land hafa sjálf-
stæðismenn rökstuddar vonir
um, að þeim takist að efla hag
byggða sinna með því að axla
einir ábyrgð á stjóm þeirra. í
þessum kosningum er til að
mynda mikill hugur í sjálf-
stáeðismönnum í Kópavogi,
sem stefiia ótrauðir að því að
ná einir meirihluta í sínu bæj-
arfélagi. Hið sama er uppi á
teningnum víðar. Aðstæður á
hveijum stað eru ólíkar, þann-
ig að erfítt er að meta líkur
þar úr fjarlægð. En hollráð er
unnt að gefa, sem byggð em
á reynslu Reykvíkinga og
annarra, sem kynnst hafa
meirihlutastjómum í byggðar-
lögum sínum: Sá kostur er
skynsamlegur, ef hann er fyrir
hendi, að kjósa einn flokk til
ábyrgðar. Með því eiga borgar-
amir hægara um vik, vilji þeir
veita aðhald og öll stjóm bæj-
arfélagsins verður markviss-
ari.
Morgunblaðið telur, að
reynslan frá Reylq'avík, Sel-
tjamamesi, Garðabæ, Njarð-
vík, Vestmannaeyjum, Mos-
fellssveit, Stykkishólmi og
Hveragerði á því kjörtímabili,
sem nú er að líða, sýni, svo
ekki verður um villst, að hvar-
vetna, þar sem sjálfstæðis-
menn hafa hlotið meirihluta,
verðskuldi þeir endurkjör nú.
Aðstæður em misjafnar og
viðfangsefnin ólík hjá hverri
sveitarstjóm um sig, en það
eitt, að samhentur meirihluti
situr við stjómvölinn léttir róð-
urinn.
Kosningabaráttan hefur
verið háð á þeim forsendum
af hálfu Sjálfstæðisflokksins,
að athyglinni er beint að mál-
efnum sérhvers byggðarlags.
Hin flölmenna sveit fulltrúa
flokksins í sveitarstjómum ótt-
ast ekki að tekist sé á um störf
hennar og þau séu lögð undir
dóm lgósenda. Þetta sýnir enn
málefnalegan stjirk Sjálfstæð-
isfiokksins; hann sækir sam-
einað afl sitt til rótanna í sér-
hveiju byggðarlagi landsins og
virkjar það í þágu heildarinnar,
þegarþörf krefst.
Vinstri leið
til upplausnar
eftírBjöm
Bjarnason
Fyrir réttu ári tók hópur
fólks, sem kenndi sig við fé-
lagshyggju, sig saman í því
skyni að kanna, hvort fært
væri að ná samkomulagi um
einn lista vinstrisinna gegn
Sjálfstæðisflokknum í borg-
arstjórnarkosningunum, sem
fram fara á laugardaginn.
Var talsvert veður gert vegna
þessa samstarfs og dró það
að sér athygli fjölmiðla.
Þegar á reyndi, kom í tfós,
að engin von var til þess, að
þessi hópur gæti stuðlað að
einingu meðal vinstri flokk-
anna. Þegar nær dregur
kosningum hefur og komið æ
betur í ljós, að ekki er nóg
með að vinstri flokkamir
deili sin á milli heldur er
sundrung innan flokkanna
allra. Þeir ganga þó fyrir
kjósendur í Reykjavík að
þessu sinni eins og svo oft
áður með það yfirlýsta mark-
mið að sameinast um stjóra
borgarinnar að kosningum
loknum, fái þeir til þess
umboð. Ástæða er til að
staldra við þetta tilboð nú
þegar aðeins tveir sólarhring-
ar eru tíl kjördags.
Kosningabaráttan hefur leitt í
ljós, að það er mestur kraftur í
Alþýðubandalaginu af vinstri flokk-
unum. Það beitir öllum meðulum
til að draga að sér athygli. Við
Alþýðuflokkinn verða menn helst
varir, ef þeir skoða heilsfðu-auglýs-
ingar hans í Morgunblaðinu. Þar
kynnir hann alls kyns uppákomur,
sem hljóta dræmar undirtektir
meðal lesenda, ef marka má þátt-
tökuna í skoðunarferðinni að Ölfus-
vatni eða áhugaleysið á að skoða
fokhelt hús Alþýðuflokksins og
nokkurra topp-krata við Laugaveg-
inn í Reykjavík. Framsóknarflokk-
urinn hefur nú sem oft áður valið
sér eitt mál, sem verður gleymt og
grafíð eftir kosningar. Kvennalist-
inn sveiflast á milli almennrar
hugmyndafræði sinnar og „mjúku“
málanna, sem eiga að einkenna
störf hans, og má þar nefna hug-
myndina um kjamorkuvopnalaust
svæði í Reykjavík. Flokkur manns-
ins slær úr og í og reynir að upp-
hefja sig á kostnað annarra með
því að lofa hækkun iauna og beinlín-
is lausn allra félagslegra vanda-
mála!
Sífelldur ófriður
Sé tekið mið af því, hvemig
staðið var að framboðum vinstri
flokkanna, lofar það eitt ekki góðu
um framhaldið.
Innan Alþýðubandalagsins voru
tveir listar í kjöri f forvali. Annars
vegar voru þeir, sem nutu stuðnings
Svavars Gestssonar, flokksfor-
manns, með Siguzjón Pétursson í
broddi fylkingar. Hins vegar þeir,
sem Ólafur R. Grímsson studdi og
náð hafa undirtökunum á Þjóðvilj-
anum með Össur Skarphéðinsson í
fylkingarbijósti.
Þegar atkvæði voru talin í forval-
inu, kom tortryggnin milli hinna
stríðandi fylkinga glöggt í ljós.
Töldu ýmsir, að þar hefðu verið
undirmál á ferðinni, en út á við var
látið eins og allt hefði fallið í ljúfa
löð. Þessi tortryggni og ágreiningur
um menn hefiir haldið áfram að
magnast innan Alþýðubandalagsins
í kosningabaráttunni. Til dæmis
hafa verið harðar deilur um það,
hveijir skuli koma fram fyrir flokk-
inn út á við í ríkisfjölmiðlum og á
fundum. Hámarki náðu þessi átök,
þegar það var samþykkt með aðeins
eins atkvæðis mun í kosningastjóm-
ir flokknum til bjargar á stundum
sem þessari. Vinni Þjóðviljaliðið
kosningamar að eigin mati, án
aðstoðar verkalýðsforingjanna, tel-
ur það sig hafa í fullu tré við þá
að kosningum loknum og ætlar að
láta kné fylgja kviði. Þá verður
Össur Skarphéðinsson áreiðanlega
formannsefhi Þjóðviljahópsins á
næsta landsfundi Alþýðubanda-
lagsins, hvað sem Ólafur R. Gríms-
son segir. Hvað verkalýðsforingj-
amir gera, ef kosningamar fara illa
fyrir Alþýðubandalagið, skal ósagt
Guðrún sakar Ingibjörgu um að stíga
„framsóknarvals “ og minnir á að
Kvennalisti sé annað en
Kvennaframboð.
inni, að Svavar Gestsson, flokks-
formaður, fengi að tala á baráttu-
fundi flokksins. Upphaflega hafði
verið ráðgert, að hann yrði í Laug-
ardalshöll, en þegar til átti að taka
lögðu menn ekki í það af ótta við,
að fámenni yrði mikið á fundinum.
Alþýðubandalagið þykist alltaf
ömggt með að geta smalað þúsund
manns í Háskólabíó, þótt tvær
grímur hafí mnnið á ýmsa í kosn-
ingastjóminni eftir DV-fundinn
margfræga, en þá tókst aðeins að
hálffylla sal Háskólabíós. Skýrasta
sönnunin fyrir því, að sá fiindur
heppnaðist ekki sem skyldi er, að
engin mynd hefur birst af fundar-
mönnum. Verður fróðlegt að sjá,
hvort Þjóðviljinn treystir sér til að
birta mynd af kosningafundi sínum.
Fyrir síðustu borgarstjómar-
kosningar vom verkalýðsforingjar
Alþýðubandalagsins mjög til sýnis,
ef þannig mætti orða það. Þeir vom
óspart notaðir til að minna á mikil-
vægi flokksins. Ekkert slíkt á sér
stað núna. Hugmyndafræðingur
G-listans, Össur Skarphéðinsson,
gengst upp í því að ráðast á tals-
menn Alþýðubandalagsins í verka-
lýðsmálum, þá Ásmund Stefánsson,
forseta Alþýðusambandsins, og
Guðmund J. Guðmundssont for-
mann Dagsbrúnar. Finnst Óssuri
jafnvel brýnna að skamma þá á
vinnustaðafundum en sjálfan erkió-
vininn Davíð Oddsson. Þögn verka-
lýðsforingja Alþýðubandalagsins
segir þeim meira en mörg orð, sem
muna, hve oft þeir hafa verið kallað-
látið á þessari stundu.
Hvemig sem á málið er litið
verður sífelldur ófriður innan Al-
þýðubandalagsins að kosningunum
loknum. Innanfíokks-stríðið verður
háð af meiri hörku en fyrr, enda
ekki nema ár til þingkosninga.
Reynslulausir
frambjóðendur
Alþýðubandalagsmenn geta
flaggað því, að þeir hafí mann með
einhveija reynslu af borgarmálum,
þar sem Siguijón Pétursson fer,
þótt Össur Skarhéðinsson hafí þá
reynslu í flimtingum og gefi til
kynna, að Siguijón sé einskonar
handbendi Davíðs „Gorbaehev",
eins og Össur kallar borgarstjóra
af alkunnri smekkvísi. Hvorki Al-
þýðuflokkurinn né Framsóknar-
flokkurinn geta státað af því að
hafa fólk í efsta sæti, sem er gjör-
kunnugt í borgarstjóm Reykjavík-
ur. Sigurður E. Guðmundsson,
borgarfulltrúi Alþýðuflokksins, var
felldur af kosningabandalagi þeirra
Bjama P. Magnússonar og Bryndís-
ar Schram. Þótti Sigurði vegið að
sér með þeim hætti, að venjulegar
leikreglur á vettvangi stjómmála-
flokka hefðu verið brotnar. Enginn
vafí er á því, að Alþýðuflokkur-
inn hefur rekið kostnaðarsömustu
kosningabaráttuna, þótt hann
flaggi með fæstum málum, eða
aðeins einu, húsnæðismálinu, sem
ráðið verður til lykta á Alþingi en
ekki í borgarstjóm Reykjavíkur.