Morgunblaðið - 17.11.1987, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. NÓVEMBER 1987
Amboð og gangverk
Myndlist
BragiÁsgeirsson
Myndhöggvarafélagið hefur
sýnt mikinn dug og framkvæmda-
semi frá því að það var stofnað
árið 1972 og ber þar hæst at-
hafnasemi félagsins á Korpúlfs-
stöðum.
Sú athafnasemi hefur margoft
verið tíunduð í fjölmiðlum og því
óþarft að gera það á þessum vett-
vangi en nú hyggst félagið kynna
starfsemi sína á staðnum með
nokkrum helgarsýningum á verk-
um einstakra félagsmanna og það
er tilefni þessara lína.
Fyrstur til að ríða á vaðið er
Hollendingurinn Kees Visser sem
fyrir löngu er orðinn hálfur íslend-
ingur ef ekki meir. Visser sýndi
allmörg skúlptúrverk úr grjóti og
stáli um síðustu helgi. Ávala gijót-
hnullungana hafði hann sagað
niður á ýmsan hátt og gert úr
eins konar umhverfísverk. En það
voru þó stálskúlptúramir sem
töldust þungamiðja sýningarinnar
og vöktu óskipta athygli þeirra,
sem sóttu sýninguna heim, en
þeir voru allnokkrir þrátt fyrir að
Korpúlfsstaðir teljist ekki í alfara-
leið né innanbæjar.
Visser hefur spennt saman
ýmsa hluti sem helst verða fyrir
manni á vél- og stálsmiðjum svo
sem hverfíhjól og hvers konar
aðra tilfallandi hluti úr vélasam-
stæðum ýmiss konar.
Minna þessir skúlptúrar stund-
um á geimskip eða byggingar-
fræðilegar tilraunir forvitra
listamanna svo sem Rússans
Vladimir Tatlin (1885—1945) og
er þá ekki leiðum að líkjast.
Skúlptúrverkunum er haldið
saman með þvingum sem spenna
upp verkin og skapa allt í senn
jafnvægi, hreyfingu og rýmistil-
finningu. En helst fjalla þeir um
það hvemig hægt er að nota þetta
þunga og harða efni, jafnvel á
þann hátt að það virki lauflétt og
sé í þann veg að heija sig til flugs
út í himingeiminn.
í stuttu máli sagt var þetta
eftirminnileg sýning en mikill
meinbugur er það á framkvæmd-
inni, svo lofsverð sem hún nú
annars er, að ekki skuli sýning
sem slík vera uppi um tvær helg-
ar í stað einnar. Það er nefnilega
lítill ávinningur fyrir fólk að lesa
Kees Visser
um sýningar sem þegar eru af-
staðnar.
En á þessu er mögulegt að ráða
bót hvað næstu sýningar varðar
og minna skal á að slík tilhögun
hefði margfalt kynningargildi.
Agnes Löve
Ágústa Ágústsdóttir
Einsöngur
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Ágústa Ágústsdóttir sópran og
Agnes Löve píanóleikari héldu tón-
leika í íslensku óperunni sl. laugar-
dag. Á efnisskránni voru íslensk
sönglög og óperuaríur eftir Mozart,
Puccini, Bellini og Wagner. Ágústa
hefur þegið í vöggugjöf feikna fal-
Sjálfajæðar
eðaheílar
samstæður
Níðsterkarog
hentugar stálhillur.
Auðveld
uppsetning.
Margarog
stillanlegar stærðir.
Hentar nánast
allsstaðar.
Ávallt fyrirliggjandi.
Leitið upplýsinga
UMBOÐS- OG HEILDVERSLUN
lega og mikla rödd og þegar hún
tók til við söng höfðu fáir trú á því
að henni tækist að tileinka sér þá
tækni, sem kreija verður þá söngv-
ara um er svo vilja kalla sig. Það
vill svo til að líkamsþroski leikur
þama stórt hlutverk og fullmótuð
manneskja á erfitt verk fyrir hönd-
um, og jafnvel næsta óvinnandi, að
þjálfa raddböndin og virkni þeirra,
svo og að tileinka sér alla þá
margslungnu samofnu þætti, er
tengjast tónlist sem listgrein.
En Ágústa hefur til að bera þann
metnað og skapstyrk að sækja því
fastar á sem þyngist fyrir fæti og
nú hefur hún skapað sér þá stöðu
að hafa gert hið ótrúlega, að sigr-
ast á þeim hindrunum sem margir
sáu áður ófærar vera. í aríunum
eftir Wagner, Draum Elsu og Bal-
löðu Zentu, og Cast Diva eftir
Bellini, gat að heyra hversu rödd
Ágústu hefur vaxið að glæsileik og
þrótti og hún á þama mikið til að
vinna úr í átökum við stór verk-
efni, eins og t.d. „dramatísk"
hlutverk í óperum.
Það eina sem mætti tiltaka og er
í sjálfu sér frekar ábending, er að
á lágu registri og f veikum söng
er stuðningurinn of mikill, svo að
tónunin verður á köflum stíf. Þama
hallar á, sem ekki þarf því röddin
er það hljómmikil en hefur þau
áhrif að bæði blæ- og styrkmunur
verður of greinilegur við skiptisvið
raddarinnar.
Agnes Löve píanóleikari lék und-
ir og var leikur hennar feikna vel
útfærður, svo að ekki verður á betra
kosið, þrátt fyrir að kuldinn f óper-
unni væri nærri óþolandi og við þau
mörk að telja verður, kurteislega
sagt, hreina ósvífni að bjóða Iista-
mönnum og tónleikagestum upp á
slíkt.
Með þessum tónleikum hefur
Ágústa Ágústsdóttir náð markverð-
um áfanga og nú er að vinna úr
því sem áunnist hefur og takast á
við stóru verkefnin.
Hafliðadagar á
fiðlu og píanó
Norræna húsið stendur fyrir
kynningu á tónverkum Hafliða
Hallgrímssonar, en honum vom í
fyrra veitt tónskáldaverðlaun Norð-
urlandaráðs. Hafliða þarf ekki að
kynna fyrir lesendum, því hann
hefur þegar haslað sér völl sem
feikna góður sellisti og fyrir
tónsmíðar sínar hefur hann þegið
margvfslegan sóma og alþjóðlega
viðurkenningu.
Hafliði er eki „aðeins" tónlistar-
maður, heldur og heimspekilega
sinnaður og málar og yrkir í orð,
enda er lífíð og listin honum einn
og sami akurinn, sem sáð skal í
með alúð og gleðjast yfir þegar
ríkulega er uppskorið. Með í þessa
mynd verður að fella gamansemi
og glaðlyndi, sem kom einkar vel
fram í fyrirlestrinum er Hafliði hélt
um tónsmíðar sínar. Að halda fyrir-
lestur um eigin verk þætti mörgum
listamanninum trúlega erfitt eða
ógerlegt en hjá Hafliða varð þetta
áreynslulaust og jafnvel gaman-
samt, þar sem hann gerði ekki
tilraun til að stæra sig eða stækka,
heldur aðeins að sýna það sem hann
hafði fengist við, jafnvel nemenda-
verkefni og þar með hve litlu var
sáð til í upphafí.
Hann gat tveggja kennara sinna
í tónsmíði og það var Peter Max-
well Davis er studdi Hafliða til
átaka við tólftónatæknina en Alan
Bush beindi huga hans að íslenskum
þjóðlögum, sem efnivið til stílkönn-
unar. Það voru einmitt tónverk er
tilheyra þessu tímabili í tónsköpun
Hafliða, sem Halldór Haraldsson
píanóleikari lék á þessum tónleik-
um.
Pyrra verkið er Fimm stykki fyr-
ir píanó og ber hver kafli sérstakt
nafn, sem gefur til kynna að tólf-
tóna-aðferðin ein sé ekki fullnægj-
andi forsenda sköpunar, en nöfnin
gefa hugmyndir um myndræn við-
horf höfundar. Fyrsti kaflinn
nefnist Forspil en síðan heita þeir
Ský, Speglun, Hillingar og Draum-
ar. Þetta eru hljómfalleg tóna-
mjmstur, sem Halldór Haraldsson
lék fallega.
Seinna verkið heitir Fjögur
stykki fyrir píanó og þar eru það
íslensku þjóðlögin sem ofíð er í.
Þetta eru ekki útsetningar heldur
tónverk þar sem ofíð er úr ýmsum
Hafliði Hallgrímsson
þáttum þjóðlagsins og gegna hlut-
verki þemaðs, bæði hvað snertir
tónræna framvindu verksins og
blæmótun alla. Kaflarnir bera yfir-
skriftina Vögguljóð á vetrarkvöldi,
Við skulum halda á Siglunes, Ljós-
geislinn og Grímseyjargæla. Það
sem einkennir þessi verk er hljóm-
ljúfur leikur með stef og blæbrigði,
sem Halldór Haraldsson lék fallega.
í forstofu Norræna hússins, var
til sýnis eitt og annað sem tengist
umsvifum Hafliða, námi hans og
störfum en eitt var þar ekki að finna
og það voru myndverk hans, sem
gestir hafa trúlega talið áhugaverð
til athugunar og hvar margt fallegt
og elskulegt er að finna, er fellur
vel í myndina af listamanninum
Hafliða Hallgrímssyni.
Samleikur á f iðlu og píanó
Hlíf Siguijónsdóttir fiðluleikari
og David Tudd píanóleikari héldu
samleikstónleika á vegum Tónlist-
arfélags Kristskirkju sl. sunnudag
og fluttu sónötu eftir J.S. Bach,
Béla Bartók og Richard Strauss.
Talið er að Bach hafí samið fiðlu-
sónötumar sex á árunum 1717—21
er hann starfaði í Cöthen en að
þessu sinni var það sú fjórða í
c-moll sem Hlíf og Tudd fluttu.
Þrátt fyrir ágætan leik vantaði
stílfestu, einkum er varðar hend-
ingamótun og samspil raddanna,
sem er mikilvægt vegna fjölraddaðs
ritháttar.
Önnur sónata eftir Bartók er
samin 1922 og frumflutt í London
árið eftir. í þessari sónötu má
merkja eitt og annað sem síðar
komst í tísku en aldamótamennimir
rejmdu sig við fyrirbæri eins og
hljómklasa, alls konar tóntaksbrell-
ur, hamrandi hljóðfall, ómstreytur
og nýjungar í formskipan. Það er
sérstakt við þessa sónötu að hljóð-
færin eru sjálfstæð og skiptast ekki
á tónhugmyndum, þó form kaflanna
sé klassískt, þ.e. að fyrri kaflinn er
í sónötuformi en sá síðari í rondó-
formi.
Síðasta verkið var sónata eftir
Richard Strauss sem meistarinn
samdi 1887, fyrir hundrað árum,
og er meðal þess síðasta sem hann
„reit“ í klassískum stfl og formi.
David Tutt og Hlíf Siguijónsdóttir.
Þama má heyra Brams, Schubert
og Beethoven en einnig þar sem
hið tuttugu og þriggja ára gamla
tónskáld er að glíma við sjálfa sig,
því árið eftir sendir hann frá sér
tónaljóðið Don Juan. Fiðluröddin
er tiltölulega einföld en aftur á
móti er píanóröddin ofsalega erfið,
sem mun líklega vera hugsuð fyrir
hljómsveit. Hvað sem þessu líður
var skemmtilegt að heyra þessa
sónötu sem var í heild vel leikin.
Hlíf Siguijónsdóttir er ágætur
fiðlari þó oft hafi henni tekist betur
upp en nú. David Tutt er frábær
píanisti og átti marga góða spretti
í Bartók og Strauss. Líklegt er að
hljómanin í félagsheimili Krists-
kirkju sé ekki sem best fyrir samleik
fiðlu og píanós, því fíðlan nær trú-
lega ekki sömu enduróman og
píanóið, jafnvel þegar mjúklega er
leikið undir og ólíkt því sem á sér
stað í samleiksverkum þeim er nefn-
ast sónötur. Þar eru hljóðfærin
nýtt til jafnræðis, oft með stór-
brotnum tilþrifum og krafti.