Morgunblaðið - 21.11.1987, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1987
9
til að hreinsa KÍSILSKÁN af vaskinum, baðkarinu eða
sturtubotninum.
Reynslan hefur sýnt að árangur naest með NUDDA.
Fáðu þér pakka og prófaðu.
Sölustaðirt.d.: Flestar matvöruverslanir og bensín-
stöðvar Esso.
HREINLÆTISÞJÓNUSTAN HF.,
sími 27490.
Ert þú tílbúinn
i vetraraksturínn?
HJÓLBARÐAVERKSTÆÐIÐ I
Gómmíkarlamir
Borgartúni 36 Sími 688220
- - KAUPMNG HF
Húsi verslunarinnar • sími 68 69 88
VEXTIR Á
VERÐBRÉFAM ARKAÐI
^^Vikan 15.-21. nóvember 1987
Tegundskuldabréfs Vextir umfram verðtryggingu % Vextir alls%

Spariskírt. ríkissjóðs
lægst 8,0% 34,4%
hæst 8,5% 35,0%
Skuldabréf banka og sparisjóða
lægst 9,3% 36,0%
hæst 9,7% 36,5%
Skuldabréf stórra fyrirtækja
Lind hf. 11,0% 38,1%
Glitnirhf. 11,1% 38,3%
Verðtryggð veðskuldabréf
lægst 12,0% 39,4%
hæst 15,0% 43,1%
Einingabréf
Einingabréf 1 13,2% 40,9%
Einingabréf 2 9,0% 35,6%
Einingabréf3 12,0% 39,4%
Lífeyrisbréf 13,2% 40,9%
Fjárvarsia Kaupþings mismundandi eftir samsetningu
verðbréfaeignar
Heiidarvextir annarra skuldabréfa en einingabréfa eru reiknað-
ir út frá hækkun lánskjaravísitölu síðastliðna 3 mánuði. Raun-
og nafnávöxtun Einingabréfa og Lífeyrisbréía er sýnd miðað
við hækkun þeirra síðastliðna 3 mánuði.
Flest skuldabréf er hægt að endurseija með litlum fyrirvara.
Einingabréí er innleyst samdægurs gegn 2% innlausnargjaldi.
Spariskírteini eru seld á 2-3 dögum og flest önnur skuldabréf
innan tveggja vikna. Fé í Fjárvörslu Kaupþings er oftast hægt að
losa innan viku.
Faðirinn eftir Strindberg
Leikfélag Reykjavíkur frumsýndi Föðurinn eftir August Strind-
berg síðla í septembermánuði. Bæði leikritið og höfundur þess
rísa hátt í heimslist leikhússins. Staksteinar staldra í dag við
grein í leikskrá „Að búa til gull; af Strindberg og föðurnum"
eftir Sigurð Hróarsson.
Strindberg og
frúvonEssen
Slgurður Hróarsson
kemst svo að orði i grein
um Strindberg og Fðður-
inn:
„Sem fyrr segir skrif-
aði Strindberg þetta
leikrit þegar þjónaband
hans og Siriar von Essen
var endanlega að leysast
upp. Höfuðsmannsfrúin
Lára er þó auðvitað eng-
in spegilmynd af Siri, en
sjúkleg afbrýðisemi
Strindberg og heift hans
vegna ótryggðar hennar
hefur þó án nokkurs efa
litað mynd Láru i leikrit-
inu. Strindberg var
einnig á þessum árum
nýög efins um faðerni
barna «inn« og er dsemi-
gert að þær imyndanir
endurfæðast i skáld-
skapnum; hann orti alltaf
sínar svörtustu geðs-
hræringar inn i verkin.
Ónnur atriði úr lifi
Strindbergs sem endur-
speglast í Föðurnum er
Ld. sú sannfæring hans
að femínistar stæðu að
baki allri ógæfu hans —
hann leit á konuna sem
hættulegasta óvininn —
og einnig trú hans á sefj-
un; áorkun á hugsanir,
tiifinningar og athafnir.
Hann var til að mynda
gagntekinn af Othello
Shakespeares og sann-
færður um að sefjun —
álög hugans, væri öfl-
ugra morðtól en eitur og
vopn.“
Enskir eigin-
mennog
lampar
Enn segir i greininni:
„Og enn má finna sam-
svaranir. Til að mynda
þegar höfuðsmaðurinn
þeytir lampanum á eftir
konu sinni. t einu af bréf-
um Strindbergs má
fræðast um, hvaðan hug-
mynd er sprottin. Þar
stendur á einum stað að
enskir eiginmenn grýti
jafnan lömpum að eigin-
konum sínum, og þegar
haft sé í huga hvernig
enskar konur eru inn-
réttaðar, sé það vel
skiijanlegt. Þess má og
geta til gamans, að ekk-
ert bendir til að Siri hafi
nokkum tima reynt að
hnýsast í bréf bónda síns,
eða hindra samsldpti
hnna við iunheiminn.
Hinsvegar opnaði hann
oft bréf hennar þegar
tilrannir hans til að
sanna á hana ótryggð
stóðu sem hæst Samtal
Bertu og fóstrunnar á
sér einnig fyririnynd úr
lífi hans — frá æskuárun-
um og píetisku uppeldi
heimnhÚRnnnn þar sem
þjónustufólkið skemmti
sér oft við að trylla
krakkagreyin með
draugasögum. Auk þess
eru heimildir fyrir þvi
að Strindberg og Siri
hafi oft deilt óvægilega
nm menntun barna anna.
Þær deilur náðu hámarki
um 1886 þegar hún, ekki
af ástæðulausu, tók að
efast um geðheilsu bónda
síns, og eins og Lára lét
hún kalla í lækni til að
rannsaka sálsýki hans.
Líkt og höfuðsmaðurinn
var Strindberg skapari
hnnn einnig fæddur fyrir
tfmann, óvelkominn f
heiminn, og stundaði
misskilin visindastörf
sem hefðu fært honum —
að eigin dómi, frægð og
frama, ef lævfsir og illa
innrættir óvinir hans
hefði ekki sameinast
gegn honum og ónýtt
fræðin.“
Listin er skyld
lífinu
Lftum enn i grein Sig-
urðar:
„August Strindberg
hefur oft verið kenndur
við kvenhatur, og er Föð-
umum jafnan hampað
sem ákæruslgali i þeim
efnum. Menn spyijæ er
höfuðsmaðurinn ekki
holdgervingur kvenfyr-
irlitningar — og Strind-
berg meðsekur? Er hægt
að hugsa sér öllu tegund-
arhreinni fyrirlitningu á
konum en þegar höfuðs-
maðurinn segir að konur
hafi svo litla vitund um
eðlislæga heimsku sina,
eða þegar hann segir:
„Vei þér djöfuls kona og
bölvað veri kyn þitt“?
Geta nokkrir sagt þetta
nema þeir sem trúa
gagnrýnislaust á yfir-
burði sina, þeir sem
ganga til allra verka eins
og húsbændur að hund-
um - er þetta ekki lof-
söngur um feðraveldið?
Nei, svo einfalt er
málið vist ekki; i skáld-
skap hefur fólk nefni-
Iega breyskleika og
efasemdir þótt hálfhim-
neskt sé. Það má alltaf
spyija hvort hugur fylgi
máli, hvort einhversstað-
ar leynist ekki fronfa
(háð) — eitt sagt, annað
meint. Má ekki jafnvel
skýra hroka höfuðs-
mannsins sem bælda
vantrú á eigin mátt, og
geta ekki skáldaðar per-
sónur verið haldnar
sjálfsblckkingu? Það eht
er vist að á sviði er aldr-
ei allt sem sýnist —
þanníg er galdur skáld-
skaparins. Þvi má vissu-
lega efast um að
höfuðsmaðurinn hati
konur og fyririfti — af-
greht mál. I.istin er of
skyld lifinu til að svo
geti verið, og i lifinu vita
jú flestir, „að sjaldnast
gefur eht auga leið“ —
eins og leikstjóri sýning-
arinnar f kvöld hefur
komist að orði i öðru
samhengi. Það er með
öðrum orðum varasamt
að gera jafn greindu
fólki og leikpersónum
Strindbergs upp eina al-
gilda skoðun. í öllum
góðum skáldskap er fólki
nefnilega púslað Mm»n
úr mótsögnum og er þvi
innst inni alveg jafn
margrætt og við hin sem
tejjumst raunveruleg."