Morgunblaðið - 21.11.1987, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1987
+
AF INNLENDUM
VETTVANGI
ÞORSTEINN BRIEM
Ábyrgðartryggingabætur farþega:
Hámarksbætur
við flugslys 830
þúsund krónur
Lagafrumvarp um breytingu á fjárhæðinni í undirbúningi
HÁMARKSBÆTUR vegna flugslyss sem farþegi í flugvél, eða að-
standandi hans, getur fengið, samkvæmt svokölluðum Varsjár-
Haagsamningi, sem íslendingar eru aðilar að, eru 36.500 guUkrónur
[nú um 830 þúsund íslenskar krónur] að sögn Birgis Guðjónssonar
skrifstofustjóra i samgönguráðuneytinu.
Svokölluð loftferðalög, sem Al-
þingi samþykkti árið 1964, eru
m.a. staðfesting á Varsjár-Haag-
samningnum," sagði Birgir. „Sam-
kvæmt samningnum má semja um
hærri ábyrgð en hann kveður á um.
íslendingar, sem flytja flugfarþega,
eru skyldugir til að tryggja þá sam-
kvæmt samningnum. Allir flugfar-
þegar eiga rétt á bótum, sama á
hvaða aldri þeir eru.
Það er unnið að því á alþjóðavett-
vangi að hækka þær hámarksbætur,
sem samningurinn kveður á um, upp
í 100 þúsund SDR, [nú um 5 milljón-
ir islenskra króna] sem eru hámarks-
bætur sem greiða skal samkvæmt
svokölluðum Montrealsamþykktum.
Flestar þjóðir eru komnar vel á veg
með að breyta sinni löggjöf til sæm-
ræmis við þær samþykktir.
Sömu reglur gildi um
flugslys og sjóslys
Menn vilja að sömu reglur um
bótafjárhæðir vegna flugslysa gildi
ails staðar í heiminum og það er
keppikefli að þær fjárhæðir verði
þær sömu og alþjóðasamningar um
siglingar kveða á um. Hámarks-
bætur samkvæmt þeim eru 100
þúsund SDR fyrir hvem skipsfar-
þega sem slasast eða andast. Þeir
samningar voru staðfestir af Alþingi
árið 1985. f samgönguráðuneytinu
er unnið að endurskoðun á loftferða-
lögunum og reglugerð um vátrygg-
ingu vegna loftferða frá árinu 1965
en lögin og reglugerðin eru að sjálf-
sögðu náskyld mál. Þá má nefna að
farþegar geta tryggt sig sérstaklega
hjá tryggingafélagi ef þeir óska
þess,“ sagði Birgir.
Hreinn Loftsson, aðstoðarmaður
samgönguráðherra, sagði að í sam-
gönguráðuneytinu væri í undirbún-
ingi lagafrumvarp um breytingar á
tryggingakafla loftferðalaganna. „í
frumvarpinu," sagði Hreinn, „má
búast við að takmörkunarfj árhæð
ábyrgðartrygginga flugfarþega
verði hækkuð upp í 100 þúsund
SDR. Frumvarpið verður trúlega
lagt fram á Alþingi í vetur. Við fylgj-
umst vel með því sem er að gerast
í tryggingamálum flugfarþega í ná-
grannalöndum okkar, t.d. gekkst
ráðuneytið fyrir fundi um þessi mál
f september sl. sem Birgir Guðjóns-
son og kollegar hans í nágrannalönd-
um okkar sátu," sagði Hreinn.
Bjöm Jensson, skrifstofustjóri hjá
Tryggingu hf., sagði að flugfélögin
þyrftu ekki að greiða meira en 830
þúsund krónur í bætur fyrir hvem
flugfarþega nema þeir hefðu slasast
vegna stórkostlegs gáleysis eða
ásetnings af hálfu viðkomandi flug-
félags. „í sumum tilfellum hafa
flugfélögin keypt hærri tryggingu
en þau eru þá að kaupa tryggingu
vegna slysa sem hlotist hafa vegna
stórkostlegs gáleysis af þeirra hálfu.
Það breytir þvi í sjálfu sér engu
fyrir farþegana, þeir geta einungis
fengið þá hámarksfjárhæð sem loft-
ferðalögin kveða á um. Bætur til
hvers og eins fara eftir trygginga-
fræðilegum útreikningum og ef
ungabam hefur látist í flugslysi er
hugsanlegt að í bætur fyrir það verði
einungis greiddur jarðarfararkostn-
aður,“ sagði Bjöm.
Bjami Bjamason, deildarstjóri hjá
Reykvískri endurtryggingu hf.,
sagði að enda þótt sannað þætti að
stórkostlegt gáleysi flugfélags hefði
valdið flugslysi myndi tryggingafé-
lagið samt sem áður greiða þeim
slösuðu bætur. „Strangt til tekið,"
sagði Bjami „ætti tryggingafélagið
þó endurkröfurétt á hendur flugfé-
laginu í því tilfelli enda þótt flugvélin
hefði verið kaskótryggð. Trygginga-
félagið myndi þó ekki endurkrefja
flugfélagið um bætumar nema sönn-
ur hefðu verið færðar á að refsivert
athæfí flugfélagsins hefði valdið
slysinu," sagði Bjami.
Hörður Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri flugfélagsins Emis hf.
á ísafírði, sem kaupir farþegatrygg-
ingu af Tryggingu hf., sagði að það
kæmi sér mjög á óvart að farþegar
flugfélagsins gætu ekki fengið meiri
bætur en um 830 þúsund krónur
hver, nema sannað þætti að stór-
kostlegt gáleysi eða ásetningur
flugfélagsins hefði valdið slysinu.
„Hver farþegi i flugvélum Emis er
tryggður fyrir 90 þúsund banda-
ríkjadali [nú um 3,4 milijónir
íslenskra króna]. Ég hélt að sérhver
farþegi flugfélagsins ætti rétt á bót-
um upp að þeirri upphæð," sagði
Hörður.
Ólafur Kristinsson, Endurskoðun-
armiðstöðinni hf. á Egilsstöðum,
sagði að farþegar Flugfélags Aust-
urlands væru tryggðir fyrir 20
þúsund bandaríkjadali hver [nú um
750 þúsund íslenskra króna]. Sig-
urður Aðalsteinsson, framkvæmda-
stjóri Flugfélags Norðurlands hf.,
sagðist einnig tryggja hvem og einn
farþega félagsins fyrir 20 þúsund
bandaríkjadali.
36.500 gullkrónur
alltof lág upphæð
Bjami Bjamason, deildarstjóri hjá
Reykvískri endurtryggingu hf. sagði
að bæði Flugfélag Austurlands og
Amarflug innanlands hefðu keypt
farþegatryggingu sína hjá Reykví-
skri endurtryggingu. „Á flugvélum
Amarflugs innanlands,“ sagði
Bjami „er 10 milljón bandaríkjadala
[nú um 375 milljónir íslenskra
króna] sameinað ábyrgðarmark
vegna slysa á farþegum og tjóns sem
vélamar geta valdið á mönnum og
munum á jörðu niðri. Takmörkun-
arflárhæð ábyrgðartrygginga flug-
farþega, 36.500 gullkrónur, er alltof
lág og það er alveg ljóst að 20 þús-
und dala farþegatrygging sú sem
Flugfélag Austurlands hefur keypt
af Reykvískri endurtryggingu nægir
ekki til að uppfylla skilyrði reglu-
gerðarinnar um 36.500 gullkróna
tryggingu.
Tuttugu þúsund bandaríkjadalir
nægðu til skamms tíma til að upp-
fylla þetta skilyrði reglugerðarinnar.
Vegna falls bandarílqadals hefur
þessi upphæð hins vegar farið lækk-
andi í íslenskum krónum talið. Við
erum hins vegar að vinna að því að
hækka þetta. Reykvísk endurtrygg-
ing á að gera Flugfélagi Austurlands
grein fyrir því að þessa upphæð
þarf að hækka. Tryggingafélagið
myndi því sjálft greiða mismuninn á
milli 36.500 gullkróna og 20 þúsund
dala ef greiða þyrfti farþega Flugfé-
lags Austurlands sem svarar 36.500
gullkrónum í bætur vegna slyss sem
hann lenti í nú. Nú kostar 20 þús-
und dala farþegatrygging í eitt ár
um 4 þúsund krónur.
Þar til í janúar í fyrra voru
minnstu flugvélamar tryggðar fyrir
100 þúsund bandaríkjadali [nú um
3,8 milljónir íslenskra króna] vegna
tjóns sem þær kynnu að valda á
mönnum og munum á jörðu niðri. 1
janúar í fyrra var þessi trygging
hækkuð á litlu flugvélunum upp í
200 þúsund bandaríkjadali [nú um
7,5 milljónir íslenskra króna],“ sagði
Bjami.
Hámarksbætur manna
á jörðu niðri 955.000
í 1. grein Reglna um vátryggingu
vegna loftferða nr. 116/1965 segir
að sá aðili, sem flytur farþega með
loftfari, sé skyldur til þess að tryggja
hvem einstakan farþega fyrir slys-
um eða dauða fyrir 36.500 (gull)-
krónur.í því sambandi telst maður
farþegi, þó að hann sé fluttur án
endurgjalds. f 8. grein reglnanna
segir ennfremur að brot gegn þeim
varði sektum eða varðhaldi. Hám-
arksbætur, eða takmörkunarfjár-
Lögboðnar vátryggpngarfjár-
hæðir ábyrgðartrygginga
ökutækja eru 38,8 milljónir
króna fyrir hvert vélknúið öku-
tæki sem fiytja má fleiri en tiu
farþega en 19,4 milljónir króna
fyrir önnur ökutæki.
hæð, vegna dauða eða slyss sem
flugvél veldur á mönnum á jörðu
niðri eru samkvæmt reglunum
42.000 gullkrónur (nú um 955 þús-
und íslenskra króna) fyrir hvem og
einn sem slasast. Eiganda flugvélar
er skylt að tryggja hana vegna tjóns
sem hún gæti valdið á mönnum og
munum á jörðu niðri fyrir ákveðna
takmörkunarfjárhæð sem fer eftir
þyngd flugvélarinnar.
1.500 kílógramma flugvél, eða
léttari, skal tryggja fyrir 100 þúsund
gullkrónur (nú um 2,3 milljónir
króna), 1.501 til 5.000 kg flugvél
skal tryggja fyrir 360 þúsund gull-
krónur (nú um 8,2 milljónir íslenskra
króna), 5,001 til 10.000 kg flugvél
skal tryggja fyrir 530 þúsund gull-
krónur (nú um 12 milljónir íslenskra
króna), 10.001 til 40.000 kg flugvél
skal tryggja fyrir 1,06 miljónir gull-
króna (nú um 24,1 milljón islenskra
króna) og 40.001 kg flugvélar og
þyngri skal tryggja fyrir 2,12 millj-
ónir guilkróna (nú um 48,2 milljónir
íslenskra króna). Samkvæmt reglun-
um skal flugvélaþyngdin miðast við
mesta flugtaksþunga vélanna. Ef
kröfur vegna slysa eða dauða, sem
sönnur hafa verið færðar á að flug-
vélar hafa valdið á jörðu niðri, eru
hærri heldur en ofangreindar tak-
mörkunar- eða hámarksfjárhæðir
skal lækka kröfumar í hlutfalli við
upphæð hverrar kröfu fyrir sig.
Pétur Einarsson, flugmálastjóri,
sagði að Loftferðaeftirlitið hefði lagt
til við Flugráð, 10. mars síðastliðinn,
að takmörkunarfjárhæðir ábyrgðar-
tiygginga flugvéla, vegna tjóns sem
þær kynnu að valda á mönnum og
munum á jörðu niðri, hækkuðu til
samræmis við vátryggingafjárhæðir
ábyrgðartrygginga bifreiða.
Á fundi Flugráðs, 28. apríl síðast-
liðinn, var samþykkt að beina þeim
tilmælum til samgönguráðuneytisins
að það láti fara fram endurskoðun
á takmörkunarfjárhæð ábyrgðar-
trygginga flugvéla vegna tjóns sem
þær kjmnu að valda á mönnum og
munum á jörðu niðri. Leifur Magnús-
son, formaður Flugráðs, sagði að
samgönguráðherra gæti breytt
þeirri fjárhæð með reglugerðar-
breytingu en hins vegar þyrfti
lagabreytingu til þess að breyta tak-
Loftferðalögin kveða á um
36.500 gullkróna (nú um 830
þúsund íslenskra króna) hám-
arksbætur flugfarþega vegna
flugslyss. Ef stórkostlegt gáleysi
eða ásetningur viðkomandi flug-
félags hefur valdið slysinu er þó
hugsanlegt að farþegi þess eigi
rétt á hærri bótum.
mörkunarfjárhæð ábyrgðartrygg-
ingar flugfarþega.
Fargjöld myndu trú-
lega ekki hækka mikið
Jón Karl Ólafsson, forstöðumaður
fjárreiðudeildar Flugleiða hf., sagði
að líkum mætti leiða að því að hækk-
un á takmörkunarfjárhæð flugfar-
þegatryggingar flugvéla úr 36.500
gullkrónum upp í t.d. 100 þúsund
SDR hefði „takmörkuð áhrif“ til
hækkunar á fargjöldum flugfélag-
anna. „Farþegatryggingaiðgjöld
flugfélaganna eru frekar lágt hlut-
fall af rekstrarkostnaði," sagði Jón
Karl, „auk þess sem flugfélögin
tryggja farþega sína hvort eð er
fyrir hærri upphæðir heldur en þá
takmörkunarfjárhæð sem kveðið er
á um í loftferðalögunum.
Það er erfítt að segja til um það
hvað hver og einn flugfarþegi okkar
er tryggður fyrir háa upphæð. Flug-
leiðir hafa keypt 300 milljón
bandaríkjadala [nú um 11,2 millj-
arða íslenskra króna] tryggingu
vegna hvers einstaks tjóns sem flug-
vélar félagsins gætu hugsanlega
valdið á mönnum og munum erlend-
is, jafnt innan flugvélanna sem utan,
en hins vegar 150 milljón banda-
ríkjadala [nú um 5,6 milljarða
íslenskra króna] tryggingu vegna
hvers einstaks tjóns sem flugvélar
félagsins gætu hugsanlega valdið
hérlendis. Flugleiðir sendu sam-
gönguráðherra erindi í fyrra og
lögðu til að takmörkunarfjárhæð
flugfarþegatrygginga yrði hækkuð
til samræmis við þær upphæðir sem
gilda í nágrannalöndum okkar þar
sem samgönguráðuneytið hafði ósk-
að eftir umsögn Flugleiða um
gildandi reglur um vátiyggingu flug-
véla.
Það er kveðið á um það í Montre-
alsamþykktinni að takmörkunarfjár-
hæð ábyrgðartryggingar flugfar-
þega skuli vera 100 þúsund SDR.
Þessi upphæð hefur verið staðfest á
löggjafarþingum nokkurra þjóða,
þ.e.a.s. Svíþjóðar, Noregs, Júgó-
slavíu, ísraels, Egyptalands, Brasilíu
og Venesúelu. Hins vegar hafa til
dæmis Danir, Finnar, Bretar og
Bandaríkjamenn skrifað undir Mon-
trealsamninginn og þar með
samþykkt þessa fjárhæð og miða við
hana, enda þótt þessar þjóðir hafi
ekki staðfest hana á löggjafarþing-
um sínum," sagði Jón Karl.
Þórður Jónsson, deildarstjóri
Markaðsdeildar Amarflugs hf.,
sagði að flugfélagið væri nú einung-
is með eina flugvél í rekstri þar sem
félagið hefði leigt Amarflugi innan-
lands aðrar flugvélar sínar. „Það
er,“ sagði Þórður, „ekki hægt að
segja til um það hvað farþegatrygg-
ingin er há fyrir hvem og einn