Morgunblaðið - 21.11.1987, Blaðsíða 44

AKUREYRI
Sameiginleg gjaldheimta ríkis og
sveitarfélaga:
Tvöfalt innheimtii-
kerfi verður eftir
sem áður í gangi
— segir Valtýr Sig-
urbjarnarson bæjar-
stjóri á Ólafsfirði
„EKKI er búið að taka neina
ákvörðun um staðsetningu
gjaldheimtu í kjördæminu.
Segja má að hér sem annars
staðar sé aUt logandi í hrepp-
aríg og menn ekki á eitt sáttir
um staðsetningu gjaldheim-
tunnar. Menn mega ekki leyfa
sér að einblína á staðsetning-
una sem einhvern meginþátt í
þessu nýja kerfi þvi þá sjá menn
aldrei skóginn fyrir tijánum,"
sagði Valtýr Sigurbjarnarson,
bæjarstjóri á Ólafsfirði, í sam-
tali við Morgunblaðið. Tillaga
gjaldheimtunefndar gerir ráð
fyrir gjaldheimtu á einum stað
á Norðurlandi eystra og sagðist
Valtýr ekki geta útilokað að
leyfð yrði gjaldheimta annars
staðar á á svæðinu. Hinsvegar
yrði það að skoðast í ljósi hag-
kvæmninnar.
Tilnefndir hafa verið þrír menn
í nefnd til að vinna frekar að gjald-
heimtumálum í kjördæminu, þeir
Bjami Þór Einarsson, bæjarstjóri
á Húsavík, Kristján Þór Júlíusson,
bæjarstjóri á Dalvík, og Kristján
Armannsson sveitarstjóri á Kópa-
skeri, og óskað hefur verið eftir
því að fjármálaráðuneytið skipi tvo
fulltrúa sína í nefndina.
Valtýr sagði að tíminn væri orð-
in naumur fram að áramótum, eða
þangað til lögin um staðgreiðslu
tækju gildi, og yrði vafalaust farið
út í það að semja við ríkið um
viðtöku og skiptingu staðgreiðsl-
unnar í samvinnu við fógetana til
bráðabirgða. „Ég hef alltaf alið
þá von í bijósti að hægt yrði að
stofna gjaldheimtu, sem annaðist
fleira en aðeins staðgreiðsluskatt-
inn — gjaldheimtu, sem tæki að
sér innheimtu allra opinberra
gjalda fyrir sveitarfélögin, að með-
töldum fasteignagjöldum og
aðstöðugjöldum. í tillögum gjald-
heimtunefndar er hinsvegar aðeins
rætt um að koma upp gjaldheimtu
fyrir staðgreðsluskattinn. Sveitar-
félögin þurfa þá eftir sem áður
að keyra hjá sér sérstakt gjald-
heimtubókhald auk gjaldheimtu.
Við verðum þá áfram í sama vit-
leysisfarinu, með tvöfalt inn-
heimtukerfi í landinu, bæði hjá
ríki og sveitarfélögunum. Það
fínnst mér ekki koma til greina.
Menn verða að reyna að fínna ein-
hveija hagkvæmni í þessu.“
Valtýr sagði að það væru fyrst
og fremst hagsmunir sveitarfélag-
anna að koma þessu undir einn
hatt og „mín hugmynd var sú að
nefnd heimamanna og fulltrúa
ríkis fínndi út hagkvæmustu leið-
ina í innheimtumálum ríkis og
sveitarfélaga til frambúðar." Ekki
eru allir á eitt sáttir um hvar gjald-
heimtan skuli hafa aðsetur. Valtýr
sagði að víða væri togstreita um
staðsetningu, en menn yrðu að
víkka sjóndeildarhringinn og
hugsa til þess með hvaða hætti
hægt sé að innheimta þau gjöld
sem hagkvæmt þætti að samein-
uðust í einni stofnun. „Umræðan
hófst á öfugum enda og er enn í
sama farinu. Hinsvegar virðist
hlutverk gjaldheimtunnar skipta
menn minna máli. Meginmálið
hlýtur að vera með hvaða hætti
sveitarfélög á tilteknu svæði geta
innheimt ákveðin gjöld og komið
þeim í hendur réttra aðila. Síðan,
þegar fengist hefur nokkuð glögg
mynd af því hvað hagkvæmast er
í þessu efni geta menn farið að
þrátta um staðsetningu fyrir-
hugaðrar gjaldheimtu," sagði
Valtýr.
Frá fundi Kaupþings Norðurlands hf. þar sem fjallað var um verðbréfamarkaði.
Morgunblaðið/GSV
íslensk fyrirtæki ná ekki inn á
Wall Street án aukins hlutafjár
- segir Davíð Björnsson rekstrarhagfræðingur
„Miklar líkur eru taldar á því að íslendingar geti farið að festa fé
i erlendum verðbréfum. íslendingar hljóta því að vilja fylgjast meira
með erlendum verðbréfaviðskiptum, en hingað til hefur tíðkast,"
sagði Davíð Björnsson rekstrarhagfræðingur hjá Kaupþingi hf. í
Reykjavík, en hann hélt erindi um erlend og innlend verðbréfavið-
skipti á Akureyri sl. miðvikudag á vegum Kaupþings Norðurlands hf.
Davið sagði að ekkert íslenskt
fyrirtæki uppfyllti þau skilyrði sem
sett væru til að komast inn á mark-
aði í New York. Fyrir það fyrsta
þyrftu fyrirtæki að hafa selt hluta-
bréf fyrir 16 milljónir dollara, eða
sem svarar 640 milljónum íslenskra
króna auk þess sem árlegur hagn-
aður þyrfti að vera að minnsta kosti
tvær milljónir dollara undanfarin
tvö ár. Þá þarf lágmarksfjöldi hlut-
hafa að vera að minnsta kosti 1.000
og verða þeir að eiga_yfir 100 hluta-
bréf hver um sig. SIS myndi ef til
vill ná þessu marki ef það væri
hlutafélag, en önnur fyrirtæki yrðu
að auka hlutafé sitt verulega til að
ná þessu marki auk þess sem í flest-
um tilfellum er hlutabréfaeign ekki
jafndrelfð og þama er gerð krafa
um. Hinsvegar væru til minni mark-
aðir víða í Evrópu sem ekki settu
svo ströng skilyrði og væri hugsan-
legt að íslensk fyrirtæki kæmust inn
á þá markaði.
Hann sagði að hlutabréfamark-
aðir skiptust í tvennt, frummarkað
og eftirmarkað. Frummarkaði
mætti lýsa sem verki eins til tveggja
manna sem væru að hefja rekstur
á nýju fyrirtæki og vildu gera það
að almenningshlutafélagi. Þeir
byijuðu á að gefa út hlutabréf í
fyrsta sinn, venjulega með aðstoð
fíárfestingafélaga og öfluðu sér
þannig fjár með útboði. Þannig
munu stórfyrirtækin Apple og
Wang, sem í fyrstu voru einkafyrir-
tæki, hafa aukið starfsemi sína og
dæmi eru um að þijú fyrirtæki hér-
lendis hafí boðið út bréf á frum-
markað á undanfömum árum,
íslenska útvarpsfélagið hf., Hamp-
iðjan og Fjárfestingafélag íslands.
Öll hlutabréf þeirra voru til sölu á
almennum markaði. Eftirmarkað-
imir em þeir stóm markaðir sem
flestir þekkja til, eins og til dæmis
markaðurinn _á Wall Street sem oft
er í fréttum. íslensk fyrirtæki, sem
verslað er með á eftirmarkaði, em
til dæmis Eimskip, Flugleiðir,
Hampiðjan, Almennar tryggingar
auk tveggja norðlenskra fyrirtækja,
Útgerðarfélags Akureyringa og
Skagstrendings á Skagaströnd.
Davíð sagði að yfír 1.100 rnanns
stcrfuðu við kauphöllina í Wall
Street í New York og skiptust störf
þeirra niður á fímm svið. Starfs-
menn keyptu sér sæti í kauphöllinni
sem seldust á um hálfa milljón doll-
ara á velmektardögum Wall Street,
en sætisverð væri nú komið niður
í um 200.000 dollara.
Davið sagði að menn ættu varla
eftir að sjá eins mikið hmn og gerð-
ist árið 1929 með þeim afleiðingum
að heimskreppa varð. Ýmsir var-
naglar væm nú á því að slíkt
endurtæki sig. Til dæmis mættu
viðskiptabankar nú ekki versla
hlutabréf með fé almennings, eins
og áður. Menn yrðu að leggja 50%
af eigin fé til kaupanNa í stað 5%
áður. Innistæður í bönkum væra
tryggðar upp að 100.000 dolluram
auk þess sem rannsóknir á fyrir-
tækjum væm mun algengari en
áður. Sérfræðingar meta hvort
ákveðnar atvinnugreinar em í
hættu á hinum ýmsu tímum svo
menn ættu síður að geta keypt
köttinn í sekknum.
Davíð sagði að hlutabréf á verð-
bréfamörkuðunum hefðu hækkað
um þriðjung á síðustu fjóram ámm,
úr 900 stigum upp í 2.700, en eftir
hmnið er varð um daginn hefðl sú
tala farið niður í um 2.000 stig.
Miðað er við hina margumræddu
Dow Jones vísitölu, sem er vísitala
30 mest seldu hlutabréfa á mark-
aðnum. „Bréfín fóm að stíga í verði
árið 1982. Menn sáu fyrir sér aukna
þenslu í þjóðfélaginu. Olíuverð fór
hækkandi. Þjóðarframleiðsla fór
upp á við og almenn bjartsýni ríkti
á meðal fólks. Arðgreiðslur fyrir-
tækjanna jukust og auknar vænt-
ingar urðu um verðþróun bréfanna.
Fleiri fóm að kaupa hlutabréf vegna
fyrirsjáanlegrar hagsældar og svo
fór að hlutabréfín vom farin að
hækka meira en eðlilegt gat talist
vegna spákaupmennskunnar en
ekki vegna efnahagslegra fram-
fara. Enda leyfa engar efnahags-
legar forsendur verðbréfum að
hækka um þriðjung á svo skömmum
tíma. Því hlaut að koma að falli á
markaðnum. Jafnvægi náðist ekki
á markaðnum og verðiÐ hélT áfram
að hrapa.“
Davíð sagðist álíta að íslendingar
muni koma til með að versla erlend
verðbréf í gegnum sjóði hérlendis.
Hinsvegar gætu stærri aðilar og
jafnvel lífeyrissjóðir fundið sér miðl-
ara erlendis. Á Islandi em hlutafjár-
eigendur í almenningshlutafélögun-
um um það bil 15.000 talsins eða
6,25%, þar af um 11.000 í Eimskip.
Til samanburðar má geta þess að
hátt í 16% af bandarísku þjóðinni
á hlutafé í fyrirtækjum, eða rúm-
lega 38 milljónir manna.
Tímaritið Súlur hef-
ur göngu sína á ný
Morgunblaðið/GSV
Nýja brúin yfir Glerá var opnuð fyrir umferð sl. fimmtudag og eru
brýrnar yfir ána þá orðnar þijár talsins.
Ný brú yfir Glerá
NÝ BRÚ yfir Glerá á Hjalteyrar-
götu hefur verið opnuð fyrir
umferð. Heildarkostnaður við
byggingu brúarinnar neraur um
það bil átta milljónum króna.
Bygging brúarinnar var boðin
út í júní 1987 og fékk Híbýli hf.
verkið. Tilboð þeirra hljóðaði upp á
rúmlega 6,9 milljónir króna. Hönn-
uðir vom þeir Einar Hafliðason
verkfræðingur, Pétur Ingólfsson
verkfræðingur og Rögnvaldur
Gunnarsson tæknifræðingur. Brúin
er 17 metrar að lengd, breiddin er
13,5 metrar, akbraut 7,5 metrar
og gangstéttir beggja vegna.
TÍMARITIÐ Súlur er komið út á
nýjan leik eftir þriggja ára hlé.
Það er Sögufélag Eyfirðinga sem
sér um útgáfuna en ritstjóri er
Arni J. Haraldsson og aðrir í rit-
nefnd eru Angantýr H. Hjálmars-
son og Bjartmar Kristjánsson.
Stefnt er að því að Súlur komi
út einu sinni á ári héðan í frá.
í 27. hefti, sem nýkomið er út,
er meðal annars grein um fomleifa-
rannsóknir að Gásum og víðar í
Eyjafírði árið 1986, skrifuð af
Margréti Hermannsdóttur. Jón Sig-
urgeirsson frá Helluvaði segir frá
hestagöngum og Hjalti Finnsson
skrifar ágrip af sögu bílflutninga í
Saurbæjarhreppi. Þá em í ritinu
greinar um dulræna reynslu, kaflar
úr gamansögum Jónasar Rafnar,
stökur auk annars efnis.
Að sögn Áma hóf tímaritið Súlur
göngu sína árið 1971. Jóhannes
Oli Sæmundsson hleypti Súlum af
stokkunum og gaf sjálfur út fyrstu
tíu heftin, en afhenti síðan Sögufé-
lagi Eyfirðinga ritið. Þetta er
norðlenskt tímarit fyrst og fremst
þótt vissulega berist greinar annars
staðar frá einnig. Ámi sagði að nú
þegar væri til efni í næsta hefti sem
mun koma út með vorinu.
Sögufélag Eyfirðinga var stofnað
árið 1971. Stjóm félagsins skipa
nú Birgir Þórðarson formaður,
Þórgnýr Þórhallsson gjaldkeri,
Hörður Jóhannsson ritari, Haraldur
Hannesson og Jón Pétursson með-
stjómendur. Stjómin leggur nú
áherslu á að vel verði staðið að
útgáfu Súlna og jafnframt hefur
verið ákveðið að ljósprenta þau hefti
sem uppseld em hjá félaginu þann-
ig að ritið verði fáanlegt í heild.
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1987