Morgunblaðið - 23.08.1988, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. ÁGÚST 1988
AF INNLENDUM
VETTVANGI
eftir BENEDIKT STEFÁNSSON
Verðhrun og aflabrest-
ur veldur þungnm bú-
sífjum í Stykkishólmi
STYKKISHÓLMUR býr við
fjölbreyttara athafnalíf en
mörg bæjarfélög við sjávars-
iðuna. Ferðaútvegur er vax-
andi, í bænum er öflug skip-
asmíðastöð og rótgróinn
byggingariðnaður. Stór hluti
bæjarbúa hefur atvinnu af
opinberri þjónustu og heilsu-
gæslu á sjúkrahúsinu sem er
sennilega stærsti vinnustað-
urinn. En að undanförnu hef-
ur hvert áfallið á fætur öðru
dunið yfir sjávarútveg við
Breiðafjörð. Eftir gró-
skutímabil árin 1986 og 1987
sem Sturla Böðvarsson bæj-
arstjóri nefnir „myljandi góð-
æri“ hrynur verð á skelfiski.
Vetrarvertíðin skilar sáralitl-
um þorskafla og til að bæta
gráu ofan á svart bregst grá-
sleppan, sem malaði gull fyrir
trillukarla á síðasta ári.
„Við reynum að halda okkar
striki og vinnum i samræmi við
þær staðreyndir sem við blasa,“
sagði Ellert Kristinsson fram-
kvæmdastjóri Sigurðar Ágústs-
sonar hf.
Hjónin Svanborg Siggeirsdóttir og Pétur Ágústsson reka í félagi
við þriðja mann feijur sem sigla reglulega til Flateyjar og um Suðu-
reyjar á Breiðafirði. Þau telja að ferðamannaútvegur geti hæglega
orðið Stykkishólmi lyftistöng í framtíðinni.
Með lækkandi afurðaverði og
aflabresti rýrna tekjur sjó-
manna svo um munar. Heita má
að í vetur hafi engum Breiðaúarð-
arbáta tekist að afla upp í kvóta
af þorski. Því má nærri geta að
sjómenn bera skarðan hlut frá
borði. Sturla segir að eini ljósi
punkturinn sé sá að staðgreiðslu-
kerfi skatta hefur verið tekið upp.
Miðað við þær góðu tekjur sem
flestir bjuggu við í fyrra hefðu
skattar greiddir eftir á komið illa
við mörg heimilanna.
Uppsagnir í Rækjunesi
og óviss framtíð
Fiskverkendur eru ekki síður
uggandi um sinn hag. Eitt fyrir-
tæki, fiskiðjan og útgerðarfélagið
Rækjunes, hefur stöðvast. Starfs-
mennimir, sextíu talsins, fengu
uppsagnarbréf í hefidur áður en
sumarleyfi hófust um síðustu mán-
aðamót.
Siguijón Helgason forstjóri seg-
ir að unnið sé að endurskipulagn-
ingu rekstrarins og kveðst vongóð-
ur um að hægt verði að renna stoð-
um undir fyrirtækið. Það byggi á
traustum grunni miðað við aðstæð-
ur, eiginfjárstaðan sé góð en lausa-
fjárstaðan mjög slæm.
Siguijón telur að vandi Rækju-
ness orsakist fyrst og fremst af
verðfalli á afurðunum samhliða
hömlulausri hækkun kostnaðar
innanlands. Verð á hörpudiski hafi
verið lágt í hálft annað ár og sölu-
aðilar í Bandaríkjunum staðið illa
í skilum. Hann segir að fyrirtækið
sé ekki ýkja skuldugt og sú leið
verði ekki farin að fjármagna
reksturinn með lánsfé. Rækjunes
er þó eitt þeirra fyrirtækja sem
sótti um erlent lán til endurskipu-
lagningar í samræmi við ákvörðun
ríkisstjórnarinnar og bíður af-
greiðslu í viðskiptabanka þess,
Búnaðarbankanum.
I Rækjunesi störfuðu um 15%
„Ef ekkert verður gert af hálfu
stjórnvalda stoppar allt af sjálfu
sér innan tíðar. Gengisfelling er
engin lausn út af fyrir sig. Það
þarf að gera ráðstafanir sam-
hliða henni," sagði Kristinn Ólaf-
ur Jónsson stjómarformaður í
Þórsnesi.
vinnandi manna í Stykkishólmi.
Bæjaryfirvöld leggja áherslu á að
koma fyrirtækinu aftur á réttan
kjöl og á á þriðjudag fór atvinnu-
málanefnd bæjarins til fundar við
bankastjóra Búnaðarbankans.
Bæjarstjóri segir að bankinn hafi
lofað svari eftir helgina.
„Við töldum það skárri kost að
setjast niður og hugsa málið en
að ana áfram og stingast síðan á
bólakaf í fenið. Það gerir það eng-
inn með ljúfu geði að horfa á bak
starfsfólki sínu með uppsagnarbréf
upp á vasann. Við vinnum að því
dag og nótt að endurskipuleggja
fyrirtækið. Ég vonast til að geta
sett í gang að nýju jafnvel innan
fárra daga. Það Iítur út fyrir að
við getum endurráðið flesta starfs-
mennina," segir Sigurjón.
„Okkar útreikningar í upphafi
gerðu ráð fyrir því að það tæki
okkur þijú ár að ná jafnvægi í
rekstrinum. Miðað við að við
framleiðum úr 2.000-2.500 tunn-
um á ári og seljum fyrir skikkan-
legt verð er þessi verksmiðja vel
arðbær,“ sagði Finnur Jónsson
framkvæmdastjóri kavíarverk-
smiðjunnar Bjargar.
Við reynum að
halda okkar striki
Hljóðið er þungt í öðrum fisk-
verkendum sem blaðamaður ræðir
við. Ellert Kristinsson fram-
kvæmdastjóri hjá Sigurði Ágústs-
syni hf. segir að uppsagnir séu
ekki fyrirhugaðar. Fyrirtækið leit-
ist við að halda fullri atvinnu þátt
fyrir lágt afurðaverð og vaxandi
kostnað á öllum sviðum.
Við veiðar og vinnslu hjá fyrir-
tækinu starfa um 80 manns. Sig-
' urður Ágústsson gerir út tvo báta„
Svan og Hamrasvan. Fiskverkunin
byggir að mestu á skelfiskvinnslu
en saltfiskur er verkaður á Rifi.
Aflabresturinn á vetrarvertíð var
því töluvert áfall. Ellert segir að
haldið hafi verið uppi atvinnu með
„Við ætlum okkur að klöngrast
út úr þessum erfiðleikum. Það
er enginn bilbugur á mönnum
að horfast í augu við þessa erfið-
leika,“ sagði Sturla Böðvarsson
bæjarstjóri í Stykkishólmi.
því að kaupa þorsk af fiskmörkuð-
um og togurum.
„Við reynum að halda okkar
striki og vinnum í samræmi við
þær staðreyndir sem við blasa.
Þegar ríkisstjómin finnur þær
lausnir sem hún leitar að munu
þær eflaust koma okkur til góða
eins og öðrum en við sitjum ekki
auðum höndum og bíðum.
Gengisskráningin er röng, það
sýnir gífurlegur innflutningur. En
gengisfelling er ekki það sem leys-
ir vandann þótt hún kunni að vera
fljótlegasta lausnin. Hún yrði
skammgóður vermir nema að hlið-
arráðstafanir komi til,“ segir Ell-
ert.
Afkoman mjög’
léleg í ár
Þórsnes rekur tvo báta, Þórsnes
eitt og tvö sem eru 150 og 170
tonna skip. Að fiskvinnslunni með-
talinni veitir það um sjötíu mönn-
um atvinnu. Unnin eru jöfnum
höndum skelfiskur, bolfiskur og
rækja. Skelfiskurinn vegur þó
þyngst, um 45-50% af tekjum fyr-
irtækisins hafa verið af sölu hans
undanfarin ár. Kristinn Ólafur
Jónsson, stjórnarformaður, segir
að afkoma fyrirtækisins sé mjög
léleg í ár.
„Ef ekkert verður gert af hálfu
stjómvalda stoppar allt af sjálfu
sér innan tíðar. Gengisfelling er
engin lausn út af fyrir sig. Það
þarf að gera ráðstafanir samhliða
henni. Það hlýtur að vera hægt
að skapa sjávarútveginum rekstr-
argrundvöll og það er skylda
stjómvalda að fínna leiðir. Annars
verða það ekki bara fyrirtækin sem
fara á hausinn heldur landsmenn
allir,“ segir Kristinn.
Fyrir tveimur árum, þegar útlit-
ið var ögn bjartara, réðst .fyrirtæk-
ið í þá fjárfestingu að smíða yfir
báða bátana. Breytingarnar sem
kostuðu um 30 milljónir króna á
hvoru skipi voru að hluta greiddar
með láni úr Fiskveiðasjóði. Síðan
hefur sigið á ógæfuhliðina og lána-
byrðin reynist fyrirtækinu þyngri
en ætlað var í upphafí.
Áður þurfti að kaupa kvóta til
að halda uppi vinnslunni en nú nær
Þórsnes ekki að veiða nema brot
af leyfilegum afla. Kristinn segir
að útlitið sé mjög svart í þorsk-
veiðunum, togararnir stundi smá-
fiskadráp í stórum stíl. Sjómenn
við Breiðafjörð hafa sjálfviljugir
tekið upp stærri möskva en reglu-
gerð kveður á um, 7 mm að sögn
Kristins. Þegar net með smærri
möskvum slæddist með í veiðitúr
annars af skipum Þórsness í vetur
kom árangurinn fljótt í ljós — fullt
net af tveggja til þriggja punda
fiski.
í haust verður báðum bátunum
stefnt á síldveiðar en þess freistað
að fá önnur skip til að veiða þorsk-
kvóta Þórsnessbáta og landa hjá
fískverkunarstöðinni á meðan
síldarvertíðin stendur yfír. „Bjart-
asta vonin í þessum útgerðarmál-
um er síldin. Það hefur tekist vel
til með að byggja síldarstofninn
upp í samræmi við tillögur fiski-
fræðinganna. Nú þurfum við líka
að bregðast hart við varðandi
þorskinn. Það nær engri átt að
vera að gera út á smáfiskinn, hér
þarf að hugsa um framtíðina og
geyma fískinn í sjónum meðan
hann vex og dafnar," segir Krist-
inn.
Offramboð á kavíar
í kjölfar mokveiði
Á síðasta ári tók til starfa ka-
víarverksmiðjan Björg í Stykkis-
hólmi í nýbyggingu með afkasta-
miklar vélar. Að sögn Finns Jóns-
sonar framkvæmdastjóra, sem á
fyrirtækið í félagi við bræður sína
tvo og Ágúst Sigurðsson, ríkti
mikil bjartsýni í upphafí. Verðið á
tunnu af grásleppuhrognum hafði
hækkað úr 1.050 þýskum mörkum,
um 26.000 krónum, í 1.200 mörk
eða 30.000 krónur. Söluhorfur
virtust góðar, vorið 1987 nær ka-
víarverðið hámarki í eftirspum.
Um sumarið var mokveiði. En
siðan hallar skyndilega undan fæti,
gífurleg samkeppni á heimsmark-
aði leiðir af sér verðhrun í vetur.
„Þessi mikla aukning afla
síðastliðið vor skilaði um 20.000
tunnum á land umfram eftirspurn
á heimsmarkaði. Nú hefur heldur
rofað til, veiðin í ár verður að
líkindum á bilinu 20-30.000 tunnur
alls og verður nokkuð innan við
10.000 tunnur hér innanlands. Við