Morgunblaðið - 11.12.1990, Síða 46

MORGUNBLAÐIÐ ÞFÍIÐJUDAGUÉ 11. DESEMBER 1990
46
Sameinað þing og efri deild:
Þingmenn krefjast upp-
lýsinga um trillukvóta
Ekki fýsileg't að lesa yfir öxlina á ráðuneytismönnum, sagði Halldór Blöndal
HALLDÓR Blöndal (S-Ne) talaði
um þingsköp í gær, nánar tiltekið
að nefndarmenn í sjávarútvegs-
. nefnd efri deildar hafa ekki feng-
ið í hendur heildarlista yfir tilrau-
naúthlutun til smábátaeigenda.
Halldór ræddi þetta mál bæði á
fundi sameinaðs þings og í efri
deild. Þetta er ekki í fyrsta sinn
sem þingmaðurinn vekur athygli
á þessu máli.
Sameinað þing
Á 27. fundi sameinaðs þings rifj-
aði Halldór Blöndal nokkuð upp
þá þingskaparumræðu sem varð fyr-
ir réttum tíu dögum á fundi samein-
aðs þings, en tilefni hennar var að
sjávarútvegsráðherra hafði synjað
sjávarútvegsnefnd efri deildar um
upplýsingar varðandi kvóta smá-
báta; lista yfir úthlutun til smábá-
teigenda. Halldór sagði að í ræðu
sinni þá hefði hann óskað eftir því
að forseti þingsins beitti sér fyrir
því að sjávarútvegsráðherrann léti
þingnefndinni þessar upplýsingar f
té. Halldór Blöndal minnti á að fleiri
þingmenn í sjávarútvegsnefndum
hefðu tekið undir þessa ósk. Halldór
innti Guðrúnu Helgadóttur forseta
sameinaðs þings eftir því hvað hún
hefði gert í þessu máli. Halldór gerði
einnig nokkrar athugasemdir um
þingsköp og skyldur forseta Alþing-
is.
Guðrún Helgadóttir greindi frá
því að forsetar Alþingis hefðu skrif-
að þingmanninum bréf þar sem m.a.
væri að þessum atriðum vikið. Guð-
rún Helgadóttir las síðan bréf þetta.
í því komu m.a. fram nokkrar at-
hugasemdir við framgöngu þing-
mannsins þennan tilgreinda fimmtu-
dag. Einnig kom fram að sjávarút-
vegsráðherra hefði gefið þær skýr-
ingar í utandagski'árumræðum 3.
desember að hér væri um tilraunaút-
hlutun að ræða og í henni væru vill-
ur og þess vegna algerlega óeðlilegt
að slík viðkvæm vinnugögn yrðu
send þingmönnum á því stigi máls-
ins. Jafnframt hefði ráðherrann upp-
lýst að þingmenn hefðu fengið upp-
lýsingarum einstök atriði í úthlutun-
inni, jafnvel um heildarúthlutun til
einstakra byggðarlaga, og auk þess
verið heimilt að kynna sér hvaðeina
í listanum hjá starfsmönnum ráðu-
neytisins. í bréfinu kemur fram að
forseti geti ekki kveðið upp úr um
hvort fyrirmæli ráðherra um með-
ferð þessara vinnugagna í ráðuneyt-
inu sé réttmæt eða ekki, en teldi þó
mestu skipta þá yfirlýsingu að eng-
um upplýsingum hafi verið haldið
leyndum fyrir þingmönnum við
vinnu í nefndinni. „Forseti hefur
ekkert vald til að skipa ráðherra
fyrir um meðferð þessara gagna.
tRáðherra einn ræður því. hvernig
með þau skuli fara, en hann ber að
sjálfsögðu ábyrgð á ákvörðun sinni
gagnvart Alþingi. Forseti hyggst því
ekkert aðhafast frekar í þessu máli.“
Les ekki yfir öxlina
Halldór Blöndal sagðist ekki
ætla að svara bréfi sem hann hefði
fengið í hendur fyrir 10-20 mínútum.
En honum þótti alveg á mörkum að
almennar bréfaskriftir milli forseta
og einstakra þingmanna rýmdust
innan þingskaparumræðu. En það
væri greinilegt af bréfinu að sjávar-
útvegsráðherrann hefði ekkert gert
í málinu og hygðist ekkert gera í
málinu. — Og forsetinn mæti það
svo að framkvæmdavaldið hefði
stjórnskipunarlegan rétt'til að halda
á málinu með þessum hætti. Og sá
fjöldi smábátaeigenda sem hefði
komið að máli við sjávarútvegs-
nefndarmenn og beðið um upplýs-
ingar og skýringar gæti ályktað að
nefndarmenn hefðu ekki rétt á því
að fylgjast með.
Einnig ræddi Halldór nokkuð um
tildrög hinnar fyrri þingskaparum-
ræðu. Guðrún Helgadóttir forseti
sameinaðs þings svaraði því nokkru,
skýrði m.a. mun á þingsköpum og
utandagskrárumræðum.
Skúli Alexandersson (Ab-Vl)
gagnrýndi að lesin væru upp bréf
milli þingmanna og forseta. Skúli
ítrekaði að nel'ndarmenn í sjávarút-
vegsnefndum þyrftu á þessum gögn-
um að halda við vinnu sína í þinginu
og þessi þörf hefði komið æ betur í
Ijós síðustu dagana. Það væri ill-
mögulegt að standa jafnfætis í um-
ræðu við sjávarútvegsráðherra þeg-
ar nauðsynleg gögn skorti.
Stefán Guðmundsson (F-Nv)
formaður sjávarútvegsnefndar efri
deildar sagði að skýrt hefði komið
fram að engu hefði verið leynt, þeir
fulltrúar sem hefðu unnið að útreikn-
ingum á veiðiheimildum til smábáta
hefðu mætt á fundi nefndarinnar og
engu leynt. Þessir fulltrúar voru
fulltrúar sjávarútvegsráðuneytis
ásamt fulltrúa Fiskifélags íslands
og fulltrúi Félags smábátaeigenda.
Þessir aðilar hefðu boðist til að fara
yfir öll gögn hvort heldur í húsa-
kynnum Alþingis eða í ráðuneytinu.
Stefán furðaði sig á því að enginn
hefði þekkst þetta boð og leitað til
þessara manna.
Halldóri Blöndal þótti ekki fýsi-
legt að hlaupa upp í ráðuneyti og
lesa þar yfir öxlina á einhveijum
ráðuneytismanni þegar hann þyrfti
á upplýsingum að halda. Það kom
einnig fram að Halldóri þótti Stefán
Guðmundsson ötull við að ganga
erinda sjávarútvegsráðherra. Stefán
Guðmundsson sór fyrir að sinna
slíkum erindarekstri. Hann sagði að
ef Halldór væri orðinn svo fótafúinn
að hann kæmist ekki upp í ráðuneyt-
ið væru menn reiðubúnir að hitta
nefndarmenn í húsakynnum Alþing-
is.
Skúli Alexandersson sagði að
þótt nefndarmenn væru sjálfsagt
næmir, þá væru þeir ekki jafnnæm-
ir og Stefán Guðmundsson áliti sjálf-
an sig vera. Það væri nefndarmönn-
um ofurverk að hafa einstakar upp-
lýsingar á takteinum þegar menn
leituðu upplýsinga hjá nefndarmönn-
um. Hann ítrekaði þá beiðni að
nefndarmenn fengju þessi gögn,
vitaskuld sem trúnaðarmál. Lauk nú
þessari umræðu í sameinuðu þingi.
Efri deild
Umræðu var þó ekki lokið, því
Halldór Blöndal kvaddi sér hljóðs
á 18. fundi efri deildar, en sá fundur
hófst að afloknu þinghaldi í samein-
uðu þingi. Halldór greindi enn á ný
frá málavöxtum og fór fram á að
forseti deildarinnar Jón Helgason
legði til sitt liðsinni og atfylgi til að
sjávarútvegsnefnd deildarinnar
fengi þessar skrár sem trúnaðarmál.
Skúla Alexanderssyni þótti mjög
miður að Guðrún Helgadóttir forseti
Fram hefur verið lagt stjórn-
arfrumvarp til stjórnsýslulaga
sem felur í sér nokkrar grund-
vallarreglur um meðferð stjórn-
sýslumála sem taki til stjórnsýslu
ríkis og sveitarfélaga sem og
stofnana þeirra. Frumvarpið var
Iagt fram til kynningar á síðasta
þingi en er nú endurflutt nokkuð
breytt. Samhliða verður lagt
fram sjálfstætt frumvarp um
upplýsingaskyldu stjórnvalda.
Helztu atriði frumvarpsins eru:
1) Nokkrar grundvallarreglur um
meðferð stjórnsýslumála.
2) Skilgreind eru stjórnsýsluhug-
tök.
3) Settar eru skýrari reglur um
sérstakt hæfi stjórnsýsluhafa.
4) Sett eru ákvæði um hvernig
bregðast skuli við vanhæfi ráð-
herra
5) Settar eru skýrari reglur um
leiðbeiningaskyldu stjórnsýsluhafa.
6) Settar eru reglur um rétt máls-
aðila til þess að kynna sér gögn í
málum sem eru til meðferðar hjá
stjórnvöldum.
7) Andmælaréttur málsaðila er
lögfestur.
sameinaðs þings vildi ekki beita sér
í þessu máli og ítrekaði þá ósk Hall-
dórs Blöndals að Jón Helgason beitti
sér fyrir að nefndarmenn fengju
þessu gögn í hendur.
Eyjólfi Konráði Jónssyni (S-Rv)
þótti einsýnt að Jón Helgason eða
formaður sjávarútvegsnefndar kæmi
og lýsti því yfir að nefndarmenn
fengju refjalaust í trúnaði þær upp-
lýsingar sem farið væri fram á. Stef-
án Guðmundsson (F-Nv) formaður
sjávarútvegsnefndar efri deildar
endurtók það sem hann hafði sagt
í sameinuðu þingi, m.a. um að engu
væri leynt fyrir þingmönnum.
Guðmundur H. Garðarsson (S-Rv)
sagði m.a. að ef það væri óljóst hvort
þingmenn hefðu aðgang að gögnum,
þá væri full þörf á því að setja lög
sem tækju af öll tvímæli. Guðmund-
ur kvaðst myndu beita sér fyrir
frumvarpi um þetta efni.
Halldór Blöndal ítrekaði spurn-
ingu sína til forseta deildarinnar
Jóns Helgasonar um hvort hann vildi
beita sér í þessu máli. Hann hlyti
að geta svarað því nú. Jón Helga-
son kvaðst hafa heyrt beiðnina og
tekið hana til athugunar.
Skúli Alexandersson vakti at-
hygli á nýframlögðu frumvarpi um
upplýsingaskyldu stjórnvalda,
þ. á m. 6. gr: „Réttur almennings til
að kynna sér gögn hjá stjórnvaldi
eða stjórnsýsluhafa nær til: 1) Allra
gagna, sem snerta mál sem komið
hefur til afgreiðslu stjórnvalds, þar
með talinna endurrita bréfa sem
stjórnvaldið hefur sent, enda megi
ætla að bréfin hafi borist viðtakenda.
Ekki kváðu fleiri sér hljóðs og var
listinn yfir veiðiheimildir smábáta
ekki ræddur frekar — í þetta sinn.
Tannréttingar:
Ekki nákvæm-
ar upplýsing-
ar um kostnað
Fleiri aðgerðir hér
en í grannríkjum
Heildarkostnaður opin-
berra aðila við tannlækning-
ar var 713 m.kr. árið 1988
og 922 m.kr. árið 1989. Ekki
er hægt að tiunda hver hlut-
ur tannréttinga er í þessum
kostnaði. Þetta kom fram í
svari Guðmundar Bjarnason-
ar heilbrigðisráðherra við
fyrirspurn frá Geir H. Ha-
arde (S-Rv).
Ekki liggja enn fyrir upplýs-
ingar um kostnað við tann-
lækningar árið 1990. Ekki
liggja heldur fyrir nákvæmar
tölur um hve stór hluti 6-18
barna og unglinga nýtur tann-
réttingaþjónustu en líkur
standa til að það sé nálægt
40%. í nágrannalöndum er
þetta hlutfall 25%. Flokkun
tannskekkju hefur enn ekki
hafizt enda samningar um
gjaldskrá tannréttara ekki í
höfn.
Utandagskrárumræður:
Yfirvigt frysti-
togara rædd
Frumvarp til stjómsýslulaga
8) Sett eru ákvæði um rökstuðning
stjórnsýslu ú rsku rða.
9) Settir eru tímafrestir um með-
ferð mála sem lögin taka til og
úrskurði.
10) Settar eru reglur um leiðbein-
ingarskyldu varðandi kærumeðferð
stjórnsýsluákvarðana.
11) Þagnarskylda starfsmanna í
opinberri þjónustu er ítrekuð.
12) Réttur málsaðila til þess að
kynna sér málsgögn nær aftur til
1. janúar 1982.
13) Lagt er til að lögin taki gildi
1. janúar 1992.
Fiskveiðistjórnúhin var til
umræðu í sameinuðu þingi í gær.
Fallist var á stutta utandagskrár-
umræðu að beiðni Kristins Pét-
urssonar (S-Al). Að þessu sinni
voru frystiskipin til umræðu.
Fyrirspyrjandi vakti athygli á
frétt í Þjóðviljanum síðastliðinn
laugardag þar sem haft var eftir
veiðieftirlitsmanni hjá veiðieftirliti
sjávarútvegsráðuneytisins að yfir-
vigt í afurðum frystitogara væri
allt að 10% og einnig að nýtingartöl-
ur syndu að miklu væri hent. Kristni
þótti þetta alvarlegt mál og spurði
hvort .sjávarútvegsráðherrann vildi
staðfesta þetta og ef svo væri,
hversu lengi þetta hefði verið ljóst
og hvers vegna ekkert hefði verið
aðhafst í málinu. Ráðherrann var
spurður hvort hann vildi afhenda
gögn um þessi mál — sem og marg-
umrædd gögn um trillukvóta.
MMACI
Halldór Ásgrímsson sjávarút-
vegsráðherra sagði að sá veiðieftir-
litsmaður sem vitnað væri í segði
að ekki væri rétt eftir haft og hefði
komið athugasemdum á framfæri
við blaðið um þetta mál. Halldór
greindi einnig frá því að farið hefði
fram úrtak á afla tíu frystiskipa
og nú hefði verið ákveðið — eins
og þingheimi ætti að vera kunnugt
— að breyta vigtun hvað frystitog-
arana áhrærði, einnig. að teknir
yrðu upp ’nýtingarstuðlar fyrir
hvern og einn frystitogara frá og
með næstkomandi áramótum. Hvað
snerti trillukvótann endurtók ráð-
herrann skýringar sínar um að ekki
væri gerlegt að afhenda öll gögn
sem til væru og slíku gæti hann
ekki lofað. Fyrir alþingismenn hlyti
aðalatriðið að vera, að fá upplýsing-
ar um það sem~spurt væri um en
ekki öll gögn ráðuneytanna.
Þingmenn ræddu frekar sjávar-
útvegsmál, fiskveiðirannsóknir og
loðnuleit, nýtingu sjávarafla, og
óæskilegar verkanir kvótakerfis.
Til máls tóku Jón Sæmundur Sigur-
jónsson (A- Nv), Málmfríður Sig-
urðardóttir (SK-Ne) og Skúli Alex-
andersson (Ab-Vl), Stefán Val-
geirsson (SFJ-Ne), Halldór Blöndal
(S-Ne). Ennfremur tóku Kristinn
Pétursson og Halldór Ásgrímsson
sjávarútvegsráðherra aftur til máls.