Morgunblaðið - 16.12.1993, Page 55

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. DBSEMBER 1993
55
SJONARHORN
Megi’un, þjálfun og
líkamlegt atgervi
Sennilega er vart tímabært að
taka fyrir megrun nú við upphaf
mestu matarhátíðar ársins sem
er á aðventu og um hátíðirnar.
Ef tekið er mið af reynslu liðinna
ára munu í kjölfar hátiðanna
koma fram auglýsingar og grein-
ar í blöðum og tímaritum um
hvernig fjarlægja megi aukakíló-
in á auðveldan hátt. Megrunar-
kúrar verða vinsælt lestrarefni
enda boða þeir flestir stórkost-
legan árangur verði þeim fylgt
eftir.
Fjölmargir þekktustu megrun-
arkúrarnir eiga uppruna sinn í
Bandaríkjunum, en þar er megrun
orðinn arðbær iðnaður. Þessi iðn-
aður hefði sennilega ekki náð slíkri
stöðu á markaðnum vestra ef megr-
unarkúrarnir væru jafn áhrifaríkir
og af er látið. Vaxtarlag stórs hluta
þjóðarinnar segir sína sögu. Til
fróðleiks og skemmtunar er ekki
úr vegi að rifja upp nokkra þessara
frægu megrunarkúra.
Fyrst má hinn fræga telja: Kali-
* forníukúrinn og æfíngarprógramm-
ið sem byggir á þeirri grunnfor-
sendu að þeir sem eru í megrun
geti borðað meira en samt losað sig
við aukakílóin með aukinni líkams-
þjálfun. Kúristum er bent á að
fylgja neysluáætlun bandaríska
manneldisráðsins.
Kolvetnakúrinn inniheldur 1.100
kaloríur, þar með taldar 200 kalor-
íur í kolvetnaauðug sætindi sem
eiga að hemja löngun í kolvetni.
F-kúrinn er trefjaríkur með
1.000-1.500 kaloríum. Kúristar
geta valið fæðu úr ýmsum fæðuteg-
undum en eiga að sleppa ávaxta-
safa og öðrum kaloríuauðugum
drykkjum. Þeir eiga síðan að auka
trefjaneysluna með heimatilbúinni
„trefja-fyllingu“ sem samanstendur
af heilkornum, möndlum og þurrk-
uðum ávöxtum.
Leiðarvísir Pritikins til varanlegs
missis aukakílóa. Sá kúr inniheldur
mikið af kolvetnum en lítið af fitu.
Mismunandi kaloríuneysla, 700-
1.200 kaloríur eru leyfilegar fyrir
einstaklinga með mismunandi þarf-
ir. Neysla alkohóls, salts, niðursoð-
inna matvæla er óæskilegt. Lögð
er áhersla á mikilvægi aerobic-
æfinga.
Hinn fullkomni Scarsdale-
heilsukúr samanstendur af prótein-
auðugum en kaloríulitlum kúr sem
lagt er til að fylgt sé í hálfan mán-
uð í senn. Fyrir utan morgunverð
er ekki lögð til neysla á annarri
fæðu þann tíma. Eftir tvær vikur
mega kúristar skipta yfir í ákveðið
megrunarfæði að fitu og kolvetnum
undanskildum. Alkohól, matarolía,
majones, smjör og smjörlíki eru á
bannlista.
Síðan koma megrunarkúrar þar
sem neyslan byggir á framleiðslu
ákveðinna fyrirtækja. Shaklee-
megrunarkúrinn byggir á drykkjum
og megrunarfæði fyrirtækisins svo
og tækjum og tólum og leiðbeining-
um í bæklingum og af tónböndum
o.s.frv. Svipað má segja um Cam-
bridge-kúrinn, hann byggir einnig
á kaupum og neyslú á drykkjum
og fæðu sem fyrirtækið framleiðir
sjálft.
Megrunarstofur eru víða, þær
bjóða fólki upp á aðstoð, líkams-
þjálfun, þyngdarmælingar og leið-
beiningar um breytt mataræði með
þeim fæðutegundum sem í fram-
boði eru á markaðnum.
Þegar hinir ýmsu matarkúrar eru
bomir saman virðist fjölmargt lyst-
ugt vera komið á bannlista í lengri
eða skemmri tíma. Margir hafa
prófað alla þessa kúra með misjöfn-
um árangri, það er því ekki úr vegi
að kanna betur þá þætti sem vitað
er að geta leitt til árangurs í barátt-
unni við aukakílóin.
Líkamsþjálfun skiptir máli
Flestum ber saman um að lík-
amsþjálfun skipti máli þegar byggja
á upp líkamann og viðhalda æski-
legri þyngd. Charles B. Corbil, pró-
fessor við íþróttakennaradeild Ariz-
ona-háskóla, var eitt sinn spurður
hversvegna líkamsþjálfun sé mikil-
væg þegar farið er í megrunarkúr.
Hann sagði að til að losna við 1
pund af fitu þurfi að eyða 3.500
kaloríum, annað hvort með aðhaldi
í mataræði eða með líkamsæfíng-
um. Með því að neyta færri kaloría
í fæðu jafnframt líkamsþjálfun, sé
hægt að léttast án þess að sleppa
uppáhaldsréttunum.
Munurinn á ofþyngd og offitu
Yfírvigt þýðir áð viðkomandi er
þyngri en hæðin segir til um. Offita
þýðir að of mikil fita er á líkaman-
um. Vöðvar vega meira en fita og
taka minna pláss, svo viðkomandi
getur litið betur út og verið bæði
þrekinn og þungur án þess að vera
of feitur. Líkamsþjálfunin hjálpar
fólki til að eyða fitu og byggja upp
vöðva. Jafnvel þó að fólk losni ekki
við eitt einasta kíló hjálpar líkams-
þjálfunin að byggja upp líkamann
og bæta vaxtarlagið.
Eðlileg líkamsfita karla og
kvenna
Hjá meðal karlmanni er lagt til
að líkamsfitan sé 10-20 prósent af
líkamsþyngd og 20-30 prósent hjá
konum. Corbin sagði það mun mikil-
væg.ara að hver skilgreindi fyrir sig
æskilega þyngd og héldi sig svo við
hana, fremur en að vera alltaf að
bera sig saman við aðra. Best væri
að æskilegri þyngd væri náð við
25 ára aldur og henni síðan haldið
við.
Góð líkamshreysti
Hið fullkomna líkamlega atgervi
byggir á 11 þáttum. Sex eru tengd-
ir hæfni eins og samhæfingu, fimi,
jafnvægi, hraða, styrk og snerpu.
Þetta eru þættir sem hjálpa fólki
að keppa í íþróttum. Vandamálið
er, að þetta eru meira og minna
meðfæddir hæfileikar. Hæfni breyt-
ist ekki hversu mikið sem þjálfað er.
Til að ná hinni fullkomnu hreysti
verður fólk að hafa meira til að
bera en hæfnisþáttinn. Fimm þætt-
ir líkamlegs atgervis sem eru mikil-
vægastir, það eru heilsutengdir
þættir: Þeir eru heilbrigði hjarta-
og æðakerfisins, vöðvastyrkur eða
vöðvaþrek, sveigjanleiki og grannur
líkami.
Líkamsþjálfun bætir útlit og
eykur vellíðan
Hver og einn hefur mismunandi
hæfileika til að ná settu marki, en
allir hafa ávinning af því að bæta
sig á þessum sviðum. Líkamsæfing-
ar leiða til þess að fólk fær betra
útlit, því líður betur, það verður
jafnvel heilbrigðara og á auðveldara
með að gera margt sem það gat
ekki gert áður.
M. Þorv
Fæst hjá öllum bóksölum
Ensk-íslensk orðabók
34.000 ensk uppflettiorð
íslensk-ensk orðabók
35.000 íslensk uppflettiorð
2.200 blaðsíður
Saman í fallegri gjafaöskju
á aðeins kr. 3.990.—
Gagnleg og glæsileg jólagjöf,
sem nýtist vel í nútíð og framtíð
Orðabókaútgáfan
21" Supertech litasjónvarp með
textavarpi og flötum skjá.
Stgr. verð kr.
47.400.-
afb. verð kr.
49.900,-
Komið og sjáið með eigin augum
nsn (ffO MUNALÁN
Greiöslukjör viö allra hæfi
Heimilistæki
SÆTÚNl 8 • SlMl: 69 15 15