Morgunblaðið - 25.10.1995, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 25. OKTÓBER 1995 45
BRÉF TIL BLAÐSINS
GREINARHÖFUNDUR ásamt Páli Óskari og Önnu Mjöll á minningar-
tónleikunum um Hauk Morthens á Hótel Sögu 15. maí 1994.
Minningartónleikar
um Hauk Morthens
Kleppur, Guð minn almáttugur
Frá Jóni Kr. Ólafssyni:
ÞANN 15. maí 1994 var kominn
saman stór hópur af söngvurum
og hljóðfæraleikurum á Hótel
Sögu til þess að heiðra minningu
Hauks Morthens, því
hann hefði orðið 70 ára
um þær mundir. Þessi
samstarfshópur þátt-
takenda flutti margar
dægurperlur Hauks
frá liðnum árum og
eins og lög gera ráð
fyrir var þetta mjög
mikil breidd í söng og
hljóðfæraleik. Allt var
þetta fólk búið að
fylgjast með söng
Hauks í gegnum árin
og vissi þar af leiðandi
hvað við átti.
Eg ætla nú ekki í
þessari grein að telja
upp nöfn allra þeirra
sem komu fram en samt get ég
ekki látið hjá líða að nefna tvo
aldursforseta sem voru Hallbjörg
Bjarnadóttir og Kristinn Hallsson.
Þau voru skrautfjöður í þessum
tónlistarhatti. Öll fengum við frá-
bærar móttökur hjá tónleikagest-
ums sem fylltu Súlnasal Hótels
Sögu þetta góða kvöld. Ég er lengi
búinn að hugsa um að það sé ekki
spurning að gefa þessa tónleika
út á geisladiski áður en líða ár og
öld.
Ég er handviss um að þetta
efni myndi seljast eins og heitar
lummur, eins og sagt var í gamla
daga, hjá öllum aldursflokkum.
Útgáfan væri þjóðinni til mikils
sóma hvað sem öllum öðrum út-
gáfum í sambandi við Hauk líður.
Þessi stemmning verður aldrei
endurtekin, því skora ég á alla
hugsandi menn í tón-
listargeiranum að láta
hendur standa frma
úr ermum svo þetta
verði raunveruleiki.
Það hefur áður verið
gefið út efni í þessum
dúr, nefni ég minning-
artónleika um þá Guð-
mund Ingólfsson og
Karl Sighvatsson, svo
ég taki smá hliðarspor
við þetta. SG hljóm-
plötur gáfu út á sínum
tíma 40 ára söng-
afmæli Guðrúna A.
Símonar sem var alveg
frábær hugmynd eins
og svo margt annað
sem kom frá því fyrirtæki meðan
það var og hét. Mörgu góðu efni
bjargaði það frá glatkistunni enda
var forstjórinn mikill smekkmaður
á tónlistarsviðinu.
Að síðustu þetta. Haukur sagði
oft við mig „að vera trúr sjálfum
sér, sértu það þá ertu um leið trúr
þeim sem vilja hlusta á þig“. Þess
vegna er ég þess fullviss að allir
myndu vilja hlusta á þessa góðu
minningartónleika á geisladiski.
Hann yrði veglegur minnisvarði
um Hauk Morthens um langa
framtíð og er þá á engan hallað.
JÓN KR. ÓLAFSSON,
Tjarnarbraut 5, Bíldudal.
Frá Axel Haugen:
í JÚLÍ sl. skrifaði ég tvær geinar
í Morgunblaðið, þar sem ég deildi
á stjórnvöld fyrir að ganga of
harkalega fram í niðurskurði til
heilbrigiðiskerfisins og var aðal-
ástæðan lokun nokkurra geðdeilda
Landspítala.
Eins og kunnugt er, er afar erf-
itt fyrir sjúklinga, hvort heldur er
geðsjúka eða líkamlega veika, að
fá ekki þá meðferð sem viðeigandi
er í hvert eitt skipti, og enda þótt
sú ákvörðun að loka bæri nokkrum
af geðdeildum Landspítala um tíma
sl. sumar hafi verið algerlega óaf-
sakanleg, ætla ég ekki að gera
hana að frekara umtalsefni hér.
Það sem mig hinsvegar langar
til að minnast á, er hvað hægt er
að gera fyrir geðsjúkt fólk á Is-
landi án þess að auka fjárveitingar
svo nokkru nemi
Allir vita t.d. hvaða ímynd
sjúkrahúsið Kleppspítali eða
„kleppur" eins og hann er kallaður
í daglegu tali, hefur á sér. Og eins
og allir þeir sem eitthvað vit hafa
á starfsemi þessa sjúkrahúss eða
annarra nútíma geðdeilda vita,
stenst sú ímynd ekki samanburð
við raunveruleikann.
Kleppur er allt í senn stærsta
geðsjúkrahús landsins og hefur þar
af leiðandi á að skipa flestu starfs-
fólki og sinnir einnig, eðli málsins
samkvæmt, frekar stórum hluta
þeirra íslendinga sem eiga við geð-
sjúkdóma að stríða. Og þótt alltaf
í UPPHAFI þessa árs var stigið
mikilvægt skref í réttarkerfinu
þegar þið settuð lög um greiðslu
sem eiga að taka gildi þann 1. janú-
ar 1996 og vera afturvirk til 1.
janúar 1993 og eru mikið réttlætis-
mál. Öll höfum við heyrt af þolend-
um sem hafa ekki fengið greidda
krónu af bótum, sem þeim hafa
verið dæmdar, vegna þess að
þeir/þær hafa ýmist ekki treyst sér
eða getað innheimt þær hjá brota-
manni.
Nú aðeins átta mánuðum eftir
að þið, þingmenn, samþykktuð lög-
in einróma eruð þið í fjárlagafrum-
varpinu beðnir um að ganga á bak
orða ykkar með því að samþykkja
að ekki sé til fé til að greiða þolend-
um ofbeldismanna skaðabætur og
því verði að fresta gildistöku lag-
anna.
Það á ekki að þurfa að hafa
mörg orð um það hve mikilvæg
lögin eru þolendum, en aðdragandi
þeirra er nokkuð langur. Segja má
að það fólk sem vinnur við að hjálpa
þolendum kynferðisglæpamanna
hafi vakið aðra til umhugsunar um
hve mikilvægt það er þolanda að
megi gera betur og endalaust sé
hægt að finna einhverja vankanta
á öllu fyrirkomulagi, ef menn endi-
lega vilja, hef ég ekki heyrt annað
en að starfsemi Kleppspítala sé
viðunandi (mestan tíma ársins) og
í takt við það sem almennt gerist
á öðrum meðferðarstofnunum
landsins er sinna geðsjúkum.
Það sem háir þessum annars
ágæta spítala er nafnið, og enda
þótt nafnið Kleppur eða Kleppsspít-
ali hafi verið þurrkað út á pappírun-
um og á meðal starfsmanna og
heiti nú einfaldlega geðdeildir
Landspítala, eru í fyrsta lagi mjög
fáir á meðal almennings sem vita
það, fyrir utan að hið gamla nafn
mun alltaf loða við þessa stofnun,
svo lengi sem henni hefur ekki
verið gefið formlega nýtt nafn.
Hvaða tilfinningar fara til dæm-
is um þig, lesandi góður, svona
yfirleitt, þegar þú heyrir nafnið
Kleppur. Ég get varla ímyndað mér
að þær séu jákvæðar miðað við það
viðhorf sem þessi spítali hefur á
sér í þjóðfélaginu.
Kleppur nýtur nefnilega þeirrar
sérstöðu ásamt því að vera stærsta
geðsjúkrahús landsins, að vera
einnig hið elsta, og þegar Kleppur
var upphaflega byggður og tók til
starfa, var sú meðferð sem vist-
menn hans nutu vægast sagt eng-
um til sóma, en einnig þá, var hún
í takt við það sem almennt gerðist
á íslandi til forna, hvað varðar
geðsjúka.
Málið er bara það, að andinn,
verða leystur undan þeirri þrauta-
göngu að fara bónleið til kúgara
sins til að innheimta hjá honum
skaðabætur sem hann hefur verið
dæmdur til að greiða. Ástæður
þess hve illa þolendum gengur að
innheimta skaðabætur mega öllum
vera ljósar: Margir brotamenn eru
ekki borgunarmenn, en að auki er
þeim ekki í mun að greiða þolend-
um sínum bætur. Mikilvægast er
þó að horfa á málið frá sjónarholi
þolenda. Þolandi kynferðisglæpa-
manns er í langan tíma niðurbrot-
inn; hræddur og óöruggur, ósjaldan
einnig óvinnufær. Slíka manneskju
á réttarkerfið ekki að senda á fund
þess sem lagði líf hennar/hans í
rúst.
í ályktun fundar Kvenna- og
karlakeðjunnar frá september 1993
er bent á ýmislegt sem þarf að
bæta í meðferð kynferðisofbeldis-
mála í réttarkerfinu, þ. á m.: „Að
hið fyrsta verði gerðar ráðstafanir
sem tryggi að ríkið gangi í ábyrgð
varðandi greiðslur á dæmdum
skaðabótum til handa þolendum
kynferðisofbeldis.“ Ályktunin
ásamt undirskriftum landsmanna
af meðferð þeirra sjúklinga sem
þar eyddu stórum hluta ævi sinnar
þar sem vistmenn fengu matinn
réttan til sín í stálskálum, spenni-
treyjur voru daglegt brauð og önn-
ur ómanneskjuleg vinnubrögð voru
viðhöfð, svífur ennþá yfir nafninu
Kleppur. (Ég þarf vonandi ekki að
taka fram að þessi vinnubrögð hafa
fyrir löngu verið aflögð.)
Ég held að það mesta og besta
sem hægt væri að gera fyrir Klepp
og jafnframt með sem minnstum
tilkostnaði, í krónum talið, væri að
gefa spítalanum formlega nýtt
nafn, en með því yrði stigið fyrsta
skrefið í átt til þess að uppræta
þá ímynd sem þessi nauðsynlega
stofnun hefur á sér.
Sjálfur ætla ég að halda að mér
höndum hvað varðar tillögu að
nýju nafni, ef til þess kæmi mætti
efna til samkeppni meðal almenn-
ings líkt og gert var þegar sjúkra-
stöð SÁÁ hlaut nafnið Vogur.
Það væri hinsvegar ánægjulegt
ef yfirmenn Kleppspítala sæju sér
fært að láta í ljós álit sitt á þess-
ari tillögu hér á síðum Morgun-
blaðsins.
Öll umræða varðandi geðsjúka
er af hinu góða en hún hefur verið
í algjöru lágmarki undanfarin ár,
og heyrst hefur að geðsjúkdómar
séu feimnismál á íslandi.
Með kveðju og von um að hug-
myndinni verði vel tekið.
var afhent þáverandi dómsmála-
ráðherra, sem er einnig núverandi
dómsmálaráðherra, Þorsteini Páls-
syni, á 45. mannréttindadegi Sam-
einuðu þjóðanna, þann 10. desem-
ber 1993.
Ágætu þingkonur og- karlar!
Hvað hefur breyst síðan 25. febr-
úar sl. þegar þið einum rómi sam-
þykktuð lögin sem réttlætir að
fresta gildistöku þeirra? Fyrir að-
eins átta mánuðum voruð þið á
einu máli um mikilvægi þess að
ríkið greiddi þolendum kynferðisof-
beldismanna og annarra skaðabæt-
ur og innheimti þær síðan hjá of-
beldismönnunum. Hugsið ykkur vel
um áður en þið ákveðið að viðhalda
þeirri byrði þolenda að innheima
skaðabætur sínar hjá þeim sem
brutu gróflega á þeim. Við vitum
að ykkur er gert að draga úr út-
gjöldum ríkissjóðs og biðjum ykkur
því í öllum bænum að leita að fé
annars staðar en hjá niðurbrotnu
fólki sem á enga sök á því sem á
það hefur verið lagt.
Stjóm Kvenna- og karlakeðjunnar,
Stjórn Samtaka um kvennaathvarf,
Samtökin vinnum saman gegn ofbeldi.
Haukur
Morthens
AXEL HAUGEN,
Hæðargarði 36, Reykjavík
Til þingmanna!
Féijvg Löggii.ika Biikiíidasala
+ / ••
Félag Löggiltra Bii rlioasala
Félag Löcgiltra Bii ri iuasala
BÍLATORG FUNAHÖFDA I Ss 587-7777
FÉLAG LÖC.GILTRA BlFRI IIMSALA
VANTAR ALLAR GERÐIR BILA A STAÐINN OG A SKRA - FRÍAR AUGLYSINGAR - RÍFANDI SALA
Toyota Landcruiser disel CX árg. '93, ek.
75 þús. km., dökkgrár, sjálfsk., sóllúga, ál
felgur, góöur til vetraraksturs. V. 4.480.000.
Ath. skipti. Bílalán getur fylgt að hluta.
■g AMC Cherokee Laredo árg. '91,
ek. 39 þús. km., dökkgrænn, 5 g.,
2 álfelgur, topp bíll og verðið skemmir
* ekki kr. 1.590.000. Ath. skipti.
gi Toyota Touring GLi árg.'92, ek. 110 2 M, Benz 300 SE árg. '86, ek. 109 þús.
“ Þús. km, dökkblár, álfelgur, flottur á j* km., drapplitur, álfelgur, sóllúga, sjálfsk.,
,gj rjúpuna. V. 1.130.000. Ath. skipti. g litaö gler.lipur forstjórabíll.
S * V. 2.100.000. Ath. skipti.
HÖFUM
KAUPENDUR
AF ÖLLUM
TEGUNDUM
NÝLEGRA BÍLA
Toyota Double Cap bensín árg. '92,
ek. 105 þús. km., dökkgrænn, 5 g.,
góður bíll með góða reynslu.
V. 1.580.000. Ath. skipti.
MMC Lancer St. 4WD árg. '92, ek.
42 þús. km., hvítur, 5 g., góður í
Bláfjöllin. V. 1.130.000. Ath. skipti.
Nissan Patrol GR árg. '91, vinrauöur
og gullsans., upphækkaður, álfelgur.
V. 2.450.000.
Daihatsu Charade CX arg. '92,
dökkblár, ek. 46 þús. km. V. 650.000.
Merceaes öens í:uu t arg 199U.
vínrauður, sjálkfskiptur, sóllúga, álfelgur,
hleöslujafnari, læst drif, ek. 99.000 km.
Verð 2.590.000, skipti skuldabréf
Toyota Corolla 1300 XLI árg. '94,
rauður, ek. 22 þús. km. V. 1.070.000.
Eigum einnig '93, '95 og '96 árgeröir.
MMC Colt 1300 EXE '92, rauöur, fall-
egur bíll, ek. 71 þús. km. V. 730.000.
Skipti.