Morgunblaðið - 23.10.1997, Qupperneq 8

8 FIMMTUDAGUR 23. OKTÓBER 1997
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Kristján Ragnarsson um hugmyndir um gjaldtöku vegna sfldveiða
„Þá mun sfldin til heiðurs
þeim frekar synda í sjónum"
ÞÉR skuluð ekki hafa aðra Guði en mig . . .
Gróður fyrir fólk í Landnámi Ingólfs
Lífræn efni að verðmæti
100-150 milljónir kr.
ÁRLEGA falla til um 100-150 þús-
und tonn af lífrænum efnum eins
og húsdýraáburði og mómold í
Landnámi Ingólfs, samkvæmt nýrri
úttekt áhugamannasamtakanna
Gróðurs fyrir fólk. Verðmæti þess-
ara efna er lauslega áætlað 100-150
milljónir króna. Fyrsta ræktunará-
taki samtakanna lauk fyrir skömmu
í Ullamesbrekkum við Vesturlands-
veg.
Samtökin, sem voru stofnuð sl.
vor með það að markmiði að beita
sér fyrir stöðvun gróðurs- og jarð-
vegseyðingar á suðvesturhorni
landsins, leggja megináherslu á að
nýta húsdýraáburð og mómold til
uppgræðslunnar.
„I samvinnu við stjórnvöld, sveit-
arfélög, stofnanir, fýrirtæki og ein-
staklinga hyggjast samtökin Gróður
fyrir fólk koma í veg fyrir að þessum
UNGT fólk stakk niður rofabörð, dreifði lífrænum áburði og
fræi og gróðursetti um 40 þúsund trjáplöntur í UUarnesbrekkum
á síðastliðnu sumri.
Laugavegi 18 • Siml S15 2500 • Siðumúla 7 • Siml 510 2500

R
4>
FORLAGIÐ
til vina erlendis
Hér er fjallað um þær 23 tegundir hvala
sem sést hafa við íslandsstrendur og helstu
einkennum þeirra lýst í máli og myndum.
Glæsilega myndskreytt og litprentuð.
verðmætum sé kastað á glæ og um
leið leysa þann umhverfisvanda er
skapast með uppsöfnun úrgangs
kringum bú þar sem stundaður er
búrekstur eða húsdýrahald," segir í
fréttatilkynningu.
Fyrsta ræktunarátaki samtak-
anna, uppgræðslu á Ullarnesbrekk-
um í Mosfellsbæ, lauk fyrir skömmu.
Þar var að verki vinnuhópur ungs
fólks á vegum Landsvirkjunar sem
stakk niður rofabörð, dreifði lífræn-
um áburði og fræi og gróðursetti
um 40 þúsund tijáplöntur.
Uppgræðslan var samstarfsverk-
efni Gróðurs fyrir fólk, Landsvirkj-
unar og Mosfellsbæjar en Gámaþjón-
ustan hf., Ingvar Helgason hf. og
Vegagerð ríkisins studdu jafnframt
verkefnið.
í nýútkominni skýrslu um upp-
græðsluna segir að við skipulag
landsins í Ullarnesbrekkum sé miðað
við að upp vaxi skógur með náttúr-
legt útlit og að síðar verði gerðir
göngustígar og ijóður ýmiss konar
til heilsuræktar og lautarferða, al-
menningi til ánægju og yndisauka.
Þar verður einnig knattspyrnuvöllur
og skíðabrekka.
Kynbundið val iækna á sérgrein
Karlar eru í
virðingarmestu
læknastörfunum
Þorgerður Einarsdóttir
Hvað veldur kyn-
bundnu vali lækna
á sérgrein? er yfir-
skrift fyrirlestrar sem Þor-
gerður Einarsdóttir félags-
fræðingur heldur í dag í
Odda, Háskóla íslands.
„Þegar ég var að ákveða
efnið í doktorsritgerðina
fannst mér tilvalið að skoða
einhveija stétt háskóla-
menntaðs fólks því hér
áður var því haldið fram
að menntun væri lykillinn
að jafnrétti," segir Þor-
gerður. Hún hafði áður
gert jafnréttiskönnun fýrir
Bandalag háskólamanna
sem sýndi að kynskipting
var meðal háskólamanna.
- Hversvegna valdirðu
læknastéttina?
„Konum hefur fjölgað
ört í læknastétt, í flestum vest-
rænum löndum er verið að skera
niður í heilbrigðiskerfum, vinnuá-
lag þekkt og síðast en ekki síst
þá hefur virðing fyrir læknastétt
farið þverrandi," segir hún. „Af
þessum sökum fannst mér kjörið
að taka læknastéttina fyrir.“
- Hversu marga lækna barstu
saman?
„Ég sendi spurningalista til
tæplega þúsund sérfræðinga í
læknafélagi Gautaborgar og fékk
rúmlega 80% svörun. Að auki tók
ég ítarleg viðtöl við á annan tug
lækna.“
- Að hverju komstu svo?
„Ég komst að því að kynskipt-
ingin hangir saman við virðingar-
röðina á sérgreinum lækna. Sér-
greinar njóta mismunandi virðing-
ar meðal lækna. Heila- og hjarta-
skurðlækningar eru þær sérgrein-
ar sem eru efst á virðingarlistan-
um og síðan koma sérgreinar eins
og hjartasjúkdómar og tauga-
lækningar. Neðstar í röðinni eru
sérgreinar eins og geðlækningar,
öldrunarlækningar og heilsu-
gæslu- og heimilislækningar.“
Þorgerður segir kynjahlutfóllin
þannig að karlar séu flestir í þeim
sérgreinum sem virðing er borin
fyrir en konur flestar í þeim grein-
um sem njóta ekki eins mikillar
virðingar.
- Hversvegna telur þú að þessu
sé svona háttað?
„Ein kenningin er sú að karla-
greinamar séu erfíðastar og konur
velji sér greinar þar sem hægt er
að samræma starfíð fjölskyldulífi
eða kvenlegu eðli. Ég komst hins
vegar fljótt að því að þessar skýr-
ingar standast engan veginn. Ég
notaði því kenningar
sem hafa verið notaðar
til að skýra fagþróun og
átök milli fagstétta. Ég
skoðaði hvort raunveru-
legur munur væri á
kynjum þegar atriði eins og starfs-
frami er annars vegar.“
- Var marktækur munur?
„Já, hann var marktækur milli
hópa í þá veru að þær greinar sem
njóta lítillar virðingar eru auðveld-
astar með tilliti til starfsframa.
Það er erfiðast að komast áfram
í þeim greinum sem njóta mestrar
virðingar vegna mikillar sam-
keppni."
Þorgerður segir að meiri munur
sé milli sérgreinahópa en kvenna
og karla innan stéttarinnar. Hún
rannsakaði fjölskylduaðstæður og
sá að þær eru ekki raunveruleg
ástæða fyrir vali á sérgrein. „Það
var enginn munur á fjölskylduað-
stæðum kvenna eftir því hvaða
►Þorgerður Einarsdóttir er
fædd 31. maí árið 1957. Hún
lauk BA-prófi í félagsfræði frá
Gautaborgarháskóla árið 1982
og hefur m.a. stundað kennslu
síðan. Þorgerður lauk doktors-
prófi í félagsfræði frá Gauta-
borgarháskóla vorið 1997 og
starfar sem félagsfræðingur.
Eiginmaður hennar er Pálmi
Magnússon sagnfræðingur og
eiga þau þrjú börn.
sérgreinar þær höfðu valið sér.
Það þýðir með öðrum orðum að
ekkert er hæft í því að konur
þurfí að vera ógiftar og bam-
lausar til að komast áfram í
hj artaskurðlækningum. “
- Þú skoðaðir líka ritdeilur milli
sérgreinahópa?
„Ritdeilumar voru í sænska
læknablaðinu og milli sérgreina-
hópa. Þar sá ég á hveiju virðing-
arröðin byggist og hvemig henni
er viðhaldið. Störfín vom t.d.
kven- og karlgerð i orðræðu.
Starfí skurðlæknis var oft líkt við
karlmannlegar athafnir meðan
umönnunarþætti hjá öldmnar-
læknum var líkt við kvenlegar
athafnir. Skurðlækningum var til
dæmis líkt við að stökkva í fall-
hlíf eða klífa fjöll. i öldmnarlækn-
ingum var talað um að slíkar
lækningar væm ekki alvöm lækn-
ingar og dætur eða eiginkonur
gætu allt eins vel sinnt því hlut-
verki. Þetta em óbein skilaboð,
orðræður sem virka sem félagsleg
útilokunaraðferð."
- Hvað með launamismun eftir
sérgreinum?
„Launin em hærri í þessum
kvennagreinum því þar
er hægt að komast fyrr
á toppinn, fá með því
þægilegri vinnutíma og
hærri laun. Karlmenn
virðast tilbúnir að hafa
lægri laun en hljóta fyrir bragðið
meiri virðingu."
- Heldurðu að þessar niður-
stöður eigi við á íslandi líka?
„Já, ég held það. Það má þó
benda á að konur em færri hér á
landi sem hafa lagt fyrir sig lækn-
isfræði en í Svíþjóð. Það er líka
margt um að vera hjá íslensku
læknastéttinni sem dregur athygli
frá þessu eins og launabarátta og
breytingar á vinnuaðstöðu
þeirra."
Fyrirlestur Þorgerðar er hald-
inn á vegum Rannsóknastofu í
kvennafræðum og er öllum opinn.
Hann fer fram í stofu 101 í Odda
í dag, fímmtudaginnn 23. október
og hefst klukkan 17.15.
Karlar velja
lægri laun en
meiri virðingu

I
|í-
I