Morgunblaðið - 19.02.1998, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FIMMTUDAGUR 19. FEBRÚAR 1998 35
Franska bylt-
ingin barst
aldrei hingað
FRANSKA byltingin
barst aldrei hingað.
Þessi orð flugu um
huga mér þar sem ég
sat í dómssal fyrir
nokkru við málflutning
í kvótamáli Valdimars
Jóhannessonar. Verj-
andi ríkisins í þessu
mesta réttlætismáli al-
mennings um þessar
mundir hirti ekki um
að hafa skrifaða ræðu
heldur las upp úr ein-
hverjum „búnaðarrit-
um“ - svona eins og
þegar sr. Sigurður I
Holti sællar minningar
las upp úr Búnaðar-
blaðinu Frey þegar fréttaskeytin
bárust ekki eitt sinn í gamla daga.
Dómarinn sat uppi á trón og reyndi
að vera á svipinn eins og hann væri
ekki í þjónustu Þorsteins Pálsson-
ar, dómsmálaráðherra sem er víst
sami maður og Þorsteinn Pálsson,
sjávarútvegsráðherra - maðurinn
sem stefnt var fyrir þennan rétt!
Já - franska stjórnarbyltingin
barst aldrei hingað. Þetta gamla
áhugamál okkar Vilmundar Gylfa-
sonar - að koma réttarbót frönsku
byltingarinnar á hér á landi er enn
órafjarri - tuttugu árum seinna -
óréttlætið situr sem fastast í sessi
og kveður upp vitlausa dóma og
það skiptir ekki nokkru máli
hversu margir fara í mál við þetta
ríkisvald á meðan dómarar eru
látnir sitja í skjóli Þorsteins Páls-
sonar og eiga framavon sína undir
honum.
I makalausum dómsorðum í mál-
inu E-1371/1997 er fyrst fimbul-
fambað á sex síðum um sögu kvóta-
kerfísins, þar sem rakið er lið fyrir
lið hvernig þessu kerfí var komið á
- án þess þó nokkru sinni að velta
upp spurningunni um réttarheim-
spekilegar forsendur - um siðferði-
legar forsendur þessa dæmalausa
kerfís þar sem þjóðin er fyrst látin
gefa auðlindir sínar útvöldu fólki
og síðan hvött til þess af forsætis-
ráðherra landsins að kaupa þær
aftur af hinum nýja lénsaðli!
Stundum heldur maður að þetta sé
allt saman misskilningur - maður
sé ekki staddur í veruleikanum
heldur leikriti - tragíkómedíu.
Þá fer sú spurning að vakna
hvort mikils sé misst...
Þegar dómarinn hefur skrifað
sex síður og afrekað það eitt að
komast á spjöld sögunnar í neðan-
málsgrein fyrir þegnhollustu við
yfirmann sinn kemst hann loks að
þeirri niðurstöðu sem
við öll vissum að kæmi
út úr þessum hræri-
graut dóms-, löggjafar-
og framkvæmdavalds
sem við búum hér við.
Auðvitað komst dómar-
inn að þeirri niður-
stöðu að sýkna bæri
húsbændur hans! Að
sjálfsögðu eru þeir í
fullum rétti að gefa
þjóðareignina vinum
sínum út ög suður,
mannréttindi koma
þessu máli ekkert við.
Jafnræðisregla stjórn-
arskrárinnar er af-
greidd í einni setningu
- hugsið ykkur - einni setningu -
þegar búið er að fimbulfamba á sex
blaðsíðum um ekkert! Ég ætla ekki
að segja núna: guði sé lof fyrir
hæstarétt! Það ætla ég að geyma
mér til betri tíma - en ég er farinn
að óttast að við þurfum bráðum að
Við erum að búa til
réttlætishreyfingu
fólksins í landinu, segir
Bárður G. Halldórsson,
mesta óréttlætismál
okkar tíma er kvóta-
kerfið.
sækja rétt okkar aftur til útlanda.
Enn eina ferðina. Og þá fer sú
spurning að vakna hvort mikils sé
misst þótt við göngum inn í þetta
endurvakta Þriðja ríki í Evrópu.
Jafnvel rótgrónir miðatlanshafs-
menn eins og ég eru á góðri leið
með að verða miðevrópumenn fyrir
atbeina þess fólks sem situr á Al-
þingi og hefur litið á það sem
æðsta hlutverk lífs síns að gefa
þjóðareignir fáum útvöldum til af-
nota um allan aldur og innleiða
lénsveldi á Islandi.
Sjálfstæðisbandalagið
Þegar Samtök um þjóðareign
voru stofnuð var það meginvið-
fangsefni þeirra að koma þjóðar-
eigninni - fiskimiðunum - aftur á
vald þjóðarinnar. í vetur hefur
hópur manna rætt kvótakerfið,
sameign á fiskimiðum og hálendi
og öðrum auðlindum þjóðarinnar -
ekki ríkiseign - heldur sameign
þjóðarinnar. Nauðsynlegt er að
fólk átti sig á mismuni þessa.
Fiskimiðin, hálendið og auðæfi í
Bárður G.
Halldórsson
iðrum jarðar eru sameign þjóðar-
innar - almenningar - þess vegna
eiga tekjurnar að renna til einstak-
linganna - ekki til ríkisins! I Sam-
tökunum hefur verið lífleg umræða
um framtíðarhlutverk þeirra. Ég
hef haldið því fram að markmið
þeirra náist ekki nema þau breytist
úr eins máls hreyfingu í pólitíska
fjöldahreyfingu, úr samtökum um
þjóðareign í Sjálfstæðisbandalag.
Ljóst er af dómi héraðsréttar í
kvótamálinu að réttlætið verður
ekki sótt til íslenzkra dómsstóla. Af
hverju ekki? Vegna þess að dómar-
arnir eru of háðir ríkisvaldinu. Við
verðum að breyta kerfinu til þess
að ná fram réttlætinu. Eina leið
okkar til að breyta kerfinu er að
fara fram fyrir fólkið í landinu og
biðja það um umboð til þess. Þeir
sem hafa þúsundum saman komið
til liðs við Samtök um þjóðareign
eiga fleira en vonina um réttlætið
sameiginlegt - réttlætiskrafan er
kannski kveikjan - kannski það
sem ýtti fólki af stað - en sameigin-
legar hugmyndir um frelsi einstak-
lingsins - um mannúð og velferð -
og framar öllu um siðferði í opin-
beru lífi - hafa komið æ skýrar í
ljós í umræðuhópum innan Sam-
takanna.
Sjómenn heyja nú harða baráttu
fyrir afnámi kvótabrasksins - því
miður hafa þeir ekki borið gæfu til
að standa saman um afnám kvóta-
kerfisins - en þar í liggur öll sigur-
von þeirra - í því að sameinast um
að afnema kvótakerfið. Það er mik-
il mæða að sumir forystumanna
þeirra skuli ekki sjá þetta. Vonandi
koma þeir í lið með okkur í Sam-
tökum um þjóðareign og átta sig á
að við eigum samleið. Við erum að
búa til réttlætishreyfingu fólksins í
landinu - mesta óréttlætismál okk-
ar tíma er kvótakerfið. Byrjum
þess vegna á að afnema það áður
en fleiri milljarðar flæða úr landi.
Við þurfum ekki að afnema fram-
salið af þeirri einföldu ástæðu að
við gefum frjálsar smábátaveiðar
út að þremur mílum gegn eðlilegu
veiðigjaldi - vélbátaveiðar út að
fimmtíu mílum með sama hætti og
alla togara út fyrir fimmtíu mílur.
Veiðinni er hægt að stýra með
sóknarstýringu og sóknargjaldi.
Samtök um þjóðareign hafa ekki
fullmótað tillögur um fiskveiði-
stjórn. Þau líta sem svo á að nægur
tími sé til þess en mestu máli skipt-
ir að það kerfi sem upp verður tek-
ið verði reist á þremur forsendum:
réttlæti - jöfnuði - frelsi. Þetta eru
hornsteinar þeir sem allt starf
samtakanna hvílir á og reyndar allt
mannlíf. Þess vegna þurfa Samtök
um þjóðareign að fara að leita til
fólksins í landinu eftir umboði til að
breyta þessu samfélagi yfir í rétt-
látt og frjálslynt mannúðarsamfé-
lag þar sem grimmdin er látin
víkja fyrir mannúðinni, sérdrægnin
fyrir almannahagsmunum og frels-
ið og sjálfstæðið sem einu sinni
áttu lögheimili hjá Sjálfstæðis-
flokknum verði tekin af vergangi
og fái aftur sitt verðuga sæti með
þjóðinni.
Höfundur er varaformaður Sam-
taka um þjóðareign.
Samkeppni í
benzínverði
KASTLJÓSI Sjón-
varpsins var í gær-
kvöldi (20.1.98) beint
að forstjóram olíufé-
laganna, sem stillt var
upp á sama hátt og
ágætur maður að
nafni Ólafur Ragnar
Grímsson stillti upp
bankastjórum lands-
ins í sams konar þætti
í Sjónvarpinu fyrir um
30 árum. Hann hefír
nú uppskorið sín laun.
Gegn þeim var síðan
stillt helztu andmæl-
endum þess að sam-
keppni væri að finna í
benzínsölu hérlendis.
Allir staðfestu þeir þessa skoðun
sína, nema ung myndarleg stúlka,
eyrnamerkt SÚS, sem hafði ein-
hverjar efasemdir um þann rök-
stuðning. Niðurstaða skoðana-
könnunar í lok þáttarins sýndi, að
af yfir 3000 atkvæðum sögðu 81%
að enga samkeppni væri að finna í
benzínsölu olíufélaganna en 19%
töldu hana vera til.
Þótt upplýst væri að verðupp-
bygging á benzíni væri þannig að
70% af útsölverðinu væru skattar
til ríkisins, en innkaupsverð 15%
og dreifingarkostnaður og álagn-
ing næmi sömu fjárhæð eða 15%,
gerði enginn athugasemd við að of
háir skattar væra teknir í benzín-
sölunni, og enginn gerði grein fyr-
ir því að mikið af þessum sköttum
rennur til annars en vegagerðar
eða umferðarmála. Miðað við
söluverð 80 kr/1 eru skattar 56
kr/1 og af 200 milljón lítra árssölu
verða skattar þá alls 11,2 milljarð-
ar króna, sem innheimtar era rík-
issjóði að kostnaðarlausu. Til
samanburðar er að dreifngar-
kostnaður olíufélaganna er 12
kr/1.
Það sem andmælendunum þótti
sérstaklega tortryggilegt var, að
olíufélögin skyldu kaupa benzín
inn í sömu skipum og á sama
verði. Heimsmarkaðsverð á benz-
íni og olíum er háð daglegum
skráningum skv. svonefndum
Rotterdammarkaði fyrir N-Evr-
ópu, en verð ákveðst af skráningu
á lestunardegi skips. Olíufélögin
hér eru bundin við þessar skrán-
ingar og þessvegna er sama verð
á lestunardegi hjá öllum olíufélög-
unum. Skráningarnar era birtar
daglega í svonendum Platt’s
Oilgram Price Service og gilda
fyrir alla N-Evrópu. Skráning á
95 oktana benzíni var í nóvember
222 dollarar en er nú komið niður
í 168 dollara. Hlutfallsleg lækkun
á innkaupsverði myndi vera úr 12
kr/1 niður í 9 kr/1 eða um 3 krónur.
Hvenær ætti slík
lækkun að koma til
framkvæmda? Ef enn
er verið að selja birgð-
ir, sem keyptar voru
inn á 222 dollara ætti
verðið ekki að lækka
fyrr en þær birgðir
eru upp seldar, en þær
upplýsingar er að
finna hjá olíufélögun-
um, hverju fyrir sig.
Þetta er sú regla sem
gilt hefir um langan
aldur hér á landi. Tals-
maður FÍB hefir
greinilega aðra reglu.
Hann vill að verðið
lækki strax þegar
skráningar hafa breytzt. Sá
möguleiki hefir lengi verið fyrir
hendi, að miða söluverð við skrán-
ingar, en þeirri reglu fylgir sá
vandi, að erfitt er að ákveða út-
söluverð miðað við slíkar daglegar
skráningar, því að ekki er heppi-
legt að hringla allt of oft með
söluverðið. Þá hefir það staðið í
Olíufélögin eru bundin
skráningum heims-
markaðsverðs eins og
það er á lestunardegi
skips, segir Önundur
Asgeirsson, þess vegna
er sama verð á lestun-
ardegi hjá öllum olíufé-
lögunum.
mönnum að viðurkenna að sölu-
verð ætti að hækka hér strax og
skráningar hækkuðu erlendis án
tillits til birgðastöðu. Er það
skoðun FÍB? Væri ekki nær að
FIB gæfi upp hvorri reglunni þeir
vilja fylgja? Svona klúður er öll-
um til leiðinda.
Verðlagseftirlit sett af Fram-
sóknarflokknum var í gildi hér frá
1938 til 1992. Þar gilti lengi sú
regla, að selja átti „gamlar birgðir
á gömlu verði“. Þetta þýddi það
að ekki var til neitt fé til að kaupa
nýjar birgðir þegar nýtt inn-
kaupsverð hækkaði t.d. vegna
gengisbreytinga, en íslenzk króna
er nú minna en einn þúsundasti
að verðgildi miðað við dollar eins
og hann var á stríðsárunum. Þetta
var stefna Framsóknarflokksins í
hálfa öld, og eimir enn eftir af
þessarri villukenningu þeirra.
Höfundur er fyrrv. forstjóri OKs.
Önundur
Ásgeirsson
Síðustu dagar útsölunnar
Herraskór, kvenskór: kr. 1.695 (eða minna) - Barnaskór: kr. 995,- (eða minna)
Moon Boots: kr. 695,- - Dýrainniskór: kr. 250,-
Póstsendum
samdægurs
Ioppskórinn
Veltusundi við Ingólfstorg ♦ Sími 5521212