Morgunblaðið - 20.03.1998, Blaðsíða 4

4 FÖSTUDAGUR 20. MARZ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ákveðið að hefja smíði þriðja ofns verksmiðju íslenska járnblendifélagsins á Grundartanga
STJÓRNARFUNDUR var
haldinn í íslenska jám-
blendifélaginu í gær og að
honum loknum var tilkynnt
að ákveðið hefði verið að hefja smíði
í verksmiðjum Elkems, sem á meiri-
hluta í félaginu, á þriðja ofni verk-
smiðjunnar á Grundartanga. Jafn-
framt var greint frá því að 1. til 8.
apríl myndi íslenska ríkið selja
26,5% hlut í félaginu á opnum mark-
aði. Tilkynnt var að hagnaður jám-
blendifélagsins hefði verið 393,9
milljónir króna árið 1997, en hann
var tæpar 612 milljónir árið 1996.
Finnur Ingólfsson, iðnaðar- og
viðskiptaráðherra, sagði á blaða-
mannafundi, sem haldinn var að
loknum stjórnarfundinum, að að-
dragandinn að þeirri ákvörðun að
smíða nýjan ofn hefði staðið í tvö ár.
Þá hefði hlutur ríkisins í fyrirtæk-
inu verið 55%, Elkem í Noregi hefði
átt 30% og japanska iyrirtækið
Sumitomo 15%.
Fyrir ári var gert samkomulag
um stækkun verksmiðjunnar um
einn ofn og um leið ákveðið að
kanna möguleika á að stækka það
frekar, jafnvel um fjórða og fimmta
ofn.
Breyting á eignarhaldi
„Um leið var ákveðið breyta eign-
arhaldi í félaginu þannig að nú á El-
kem 51%, íslenska ríkið 38,5% og
Sumitomo 10,5%,“ sagði Finnur.
„Um leið náðust fram mikilvæg at-
riði, sem íslenska ríkið hafði lagt
áherslu á í starfsemi fyrirtækisins.
Það var í fyrsta lagi að rannsóknar-
og þróunarstarf fyrirtækisins væri
eflt og treyst í sessi, í öðru lagi að
óháður mælikvarði, sem byggðist á
viðskiptum milli óskyldra aðila, ætti
við um öll viðskipti í félaginu og í
þriðja lagi að hver hluthafi hefði
rétt til að skipa óháðan löggiltan
endurskoðanda til að yfirfara slík
viðskipti og fyrirtækið yrði áfram
rekið sem sjálfstæð rekstrareining
þótt það væri að meirihluta í eigu
Elkem.“
Samkomulag varð um þessi at-
riði. En íslensk stjómvöld lögðu
einnig áherslu á það þegar gengið
var til viðræðna um eignarbreyt-
ingu að tilgangurinn væri í fyrsta
lagi sá að styrkja samkeppnisstöðu
fyrirtækisins.
Ætlunin að fyrirtækið
geti mætt áföllum
„Það varð að gera fyrirtækinu
kleift að mæta þeirri niðursveiflu,
sem getur dunið yfir,“ sagði hann.
„Einnig lögðum við grunn að enn
frekari stækkun og nú hefur
ákvörðun verið tekin um þriðja ofn-
inn og vilyrði er fyrir því að ráðast í
smíði fjórða og fimmta ofns.“
Finnur sagði að ákvörðunin um
að ríkið drægi sig að hluta út úr
rekstri fyrirtækisins og meirihlut-
inn hefði farið í eigu erlendra aðila
hefði verið gerð í þeim tilgangi að
auka erlenda fjárfestingu í íslensku
atvinnulífi, en þar hefði skort á.
„Hún var einnig í samræmi við þá
stefnu ríkisstjórnarinnar að draga
úr hlut ríkisins í atvinnurekstrin-
um,“ sagði hann. „Með því að setja
hlutabréf í fyrirtækinu inn á hluta-
bréfamarkað væri um leið verið að
efla hlutabréfamarkaðinn."
Afkoman lakari 1997 en 1996
Á fundinum í gær var einnig
greint frá afkomu Islenska járn-
blendifélagsins á liðnu ári. Árið
1997 voru framleidd 71.350 tonn af
75% kísiljámi og 15.140 tonn af kís-
ilryki. í sameiginlegri yfirlýsingu
eigenda félagsins og stjómar þess
sagði að árið í heild hefði verið eitt
hið besta í sögu verksmiðjunnar á
Grundartanga hvað framleiðslu-
magn varðaði. Sala á árinu hefði
verið góð, bæði á kísiljárni og kísil-
ryki, en verð kísiljárns hefði hins
vegar lækkað árið 1997 frá árinu áð-
ur.
Salan var samkvæmt reikningum
félagsins 3.537 milljónir króna á
liðnu ári, en 3,716 milljónir króna
árið 1996. Hagnaður fyrirtækisins
var 393,9 milljónir króna árið 1997
og eru það 11,1% af hreinum sölu-
Morgunblaðið/Ásdís
MITSUHIKO Yamada, framkvæmdastjóri hjá Sumitomo og stjómarmaður í íslenska járablendifélaginu,
Finnur Ingólfsson, iðnaðar- og viðskiptaráðherra, og Guðmundur Einarsson, framkvæmdastjóri hjá Elkem
og sljórnarformaður Islenska járnblendifélagsins, greina frá fyrirætlunum um að bæta við þriðja ofninum i
verksmiðju félagsins á Grundartanga.
Ofninn sá af-
kastamesti í heimi
Akvörðun um stækkun verksmiðju
✓
Islenska járnblendifélagsins á Grundar-
tanga var kynnt að loknum stjórnarfundi
félagsins í gær og kom um leið fram að
hagnaður hefði verið minni í fyrra en árið
áður. Karl Biöndal sat blaðamannafund að
loknum stjórnarfundinum og kynnti sér
fyrirhugaðar breytingar og afkomu
fyrirtækisins.
tekjum íslenska jámblendifélags-
ins.
Hagnaður árið 1996 var 612 millj-
ónir króna og sagði í frétt frá fyrir-
tækinu þegar afkoman var kynnt í
júní í fyrra að fyrirsjáanlegt væri að
afkoma ársins 1997 yrði einnig góð,
þótt ekki væri að vænta jafn góðs
árangurs og árið 1996. Hagnaður-
inn 1995 nam 519,8 miHjónum
króna.
Verðfall og aukinn
kostnaður
í yfirlýsingu stjórnarinnar segir
að hagnaðarlækkunin milli ára
skýrist af verðfalli á kísiljámi og
auknum rekstrarkostnaði, einkum á
launaliðum og viðhaldskostnaði.
Gripið hefði verið til ráðstafana til
lækkunar rekstrarkostnaðar, sem
koma myndu fram þegar á þessu
ári.
Guðmundur sagði að nú væri allt
útlit fyrir að markaðsverð myndi
haldast á því stigi, sem það væri um
þessar mundir, út þetta ár.
„Við emm hins vegar óvissir um
það hvaða áhrif kreppan í Asíu
muni hafa,“ sagði hann. „Hún gæti
breytt verðlaginu, sérstaklega ef
harðnar á dalnum."
Hann sagði að nú væri verið að
koma kostnaðarliðnum í réttan far-
veg. Gripið hefði verið til ýmissa að-
gerða til að draga úr kostnaði og
einskis látið ófreistað.
Mitsuhiko Yamada, stjómarmað-
ur í íslenska jámblendifélaginu og
framkvæmdastjóri hjá Sumitomo,
sagði að gjaldmiðlakreppan í Asíu
gæti haft verðhjöðnunaráhrif á kis-
iljárnmarkaðinn.
„ísland er hins vegar í stöðu til að
keppa á alþjóðlegum markaði,“
sagði hann. „Fyrirtækið verður að
fylgjast með ástandi markaðarins
og halda í áreiðanlegustu viðskipta-
vinina. Það er lykillinn að árangri til
langs tíma.“
Hefur kreppan
í Asíu áhrif?
Guðmundur sagði að megnið af
framleiðslu jámblendiverksmiðj-
unnar væri selt til Evrópu og
Bandaríkjanna. Einnig væri selt til
Japans. Olgan í Asíu myndi hins
vegar hafa áhrif ef lönd bættust í
hóp Suður-Kóreu og Indónesíu, sem
væru í samkeppni við Kína.
„Kínverjar em að tapa markaðs-
hlutdeild,“ sagði hann. „Ef þeir fara
að breyta genginu taka þeir með sér
fleiri lönd og mörg japönsk fyrir-
tæki yrðu fyrir barðinu á því. Þá
lentu Japanar í vandræðum og fæm
að taka fjármagn frá Evrópu og
Bandaríkjunum. Þar með yrði
minni fjárfesting í Evrópu og
Bandaríkjunum og þar af leiðandi
minni eftirspurn."
Finnur sagði að í kjölfar þess að
ákvörðun hefði verið tekin um að
stækka fyrirtækið hefði íslenska
ríkisstjórnin tilkynnt stjórn ís-
lenska jámblendifélagsins hf. að
hún ætlaði að selja 26,5% hlut í fé-
laginu á opnum markaði á tímabil-
inu 1. til 8. apríl 1998. í framhaldi af
þeirri sölu mun stjóm félagsins
sækja um skráningu þess á verð-
bréfaþingi. Nafnvirði hlutarins, sem
ríkið hyggst selja, er 375 milljónir
króna, en áætlað markaðsvirði er
um 900 milljónir.
BJARNI Bjarnason, jarðfræð-
ingur og framkvæmdastjóri ís-
lenska járablendifélagsins.
Hlutur ríkis í sölu til
almennings og tilboðssölu
„Gert er ráð fyrir því að þarna
verði bæði um að ræða sölu til al-
mennings og tilboðssölu," sagði
hann. „Um 60% verða seld í al-
mennri sölu en 40% í tilboðssölu.
Eg held að megi fullyrða að þetta sé
í fyrsta skipti, sem almenningi er
gefinn kostur á því að eignast hlut í
íslenskri stóriðju. Ég held að einnig
megi fullyrða að þetta sé einhver
mesta einkavæðing, sem ráðist hef-
ur verið í hérlendis.“
Finnur sagði að meðeigendur rík-
isins, Elkem og Sumitomo, hefðu
áfram rétt fram á mitt ár 1999 til að
nýta sér forkaupsrétt á þeim 5%
hlut, sem ríkið myndi eiga eftir að
26,5% hluturinn hefði verið seldur.
Guðmundur Einarsson, stjómar-
formaður jámblendifélagsins og
framkvæmdastjóri hjá Elkem, sagði
á blaðamannafundinum að ákvörð-
unin um stækkun væri söguleg hjá
fyrirtækinu.
42 til 45 megawatta ofn
„Ofninn, sem við ætlum að smíða,
verður 42 til 45 megawött og yrði
þar með einn sá stærsti í heimin-
um,“ sagði Guðmundur. „Með þess-
ari stækkun verður íslenska jám-
blendifélagið ein stærsta verk-
smiðja sinnar tegundar í heiminum
og um leið er fyrirtækinu tryggð ör-
ugg framtíð.“
Hann sagði að þriðji ofninn gæti
orðið sá afkastamesti í heimi. í Nor-
egi væm tveir stærri ofnar, en þessi
gæti orðið afkastameiri en þeir með
nýrri tækni.
„í þvi felst töluverð viðurkenning
á því starfi, sem unnið hefur verið á
íslandi, að við setjum okkur það
markmið að byggja stærsta ofn í
heimi hér á landi,“ sagði hann.
Bjarni Bjarnason, framkvæmda-
stjóri Islenska jámblendifélagsins,
sýndi á fundinum tölvumyndir af
fyrirhuguðum ofni og sagði að hann
myndi breyta allri framtíð félagsins.
Hann sagði að undanfarið ár hefði
verið unnið að hönnun ofnsins og
rannsóknum þannig að reynsla und-
angenginna áratuga nýttist.
Fyrsti ofninn sem Elkem
smíðar í 20 ár
„Þetta er fyrsti ofninn, sem El-
kem smíðar í sínum eigin verk-
smiðjum frá því að síðari ofninn á
Grundartanga var smíðaður," sagði
hann. „Það eru því 20 ár liðin frá því
að Elkem hefur hafið smíðar á ofni í
eigin verksmiðju."
Að sögn Bjarna er raunhæft að
áætla að nýi ofninn framleiði 45
þúsund tonn af kísiljámi á ári.
Framleiðslugeta verksmiðjunnar
myndi aukast úr 72 þúsundum
tonna í um 115 þúsund tonn og yrði
ein sú stærsta sinnar tegundar að
stækkun lokinni. Ofninn yrði tví-
skiptur þannig að efri hluti hans
snerist óháð þeim neðri. Tilgangur-
inn með því væri að hræra stöðugt í
ofnfyllunni þannig að ekki þyrfti
lengur að skara í ofninn. Hann
sagði að tappað yrði af ofninum á
klukkustundar fresti allan sólar-
hringinn alla daga ársins.
Framkvæmdir myndu hefjast á
jarðvinnu og gmnni að nýju ofnhúsi
á næstu vikum. Vinnu við að reisa
og klæða helstu byggingar myndi
ljúka fyrir árslok. Uppsetning ofns
og annars búnaðar yrði lokið
snemma á næsta ári og ætlunin
væri að framleiðsla yrði hafin 1.
október 1999 þegar afhending raf-
orku frá Landsvirkjun hæfist.
25 starfsmenn
bætast við
„Áætlað er að það fari um 2.000
mannmánuðir í að smíða ofninn og
25 starfsmenn verði ráðnir eftir að
hann fer í gang,“ sagði hann. „St-
arfsmenn verða því um 180 eftir að
framleiðsla hefst í ofninum."
Finnur Ingólfsson sagði að ekki
þyrfti að breyta áformum um raf-
orkuframleiðslu vegna þessarar
stækkunar íslenska jámblendifé-
lagsins.
„Það þarf engar nýjar ákvarðanir
að taka í þeim efnum,“ sagði hann.
„Þetta er inni í þeirri orkuöflun,
sem við höfum gert ráð fyrir að
þyrfti bæði vegna álversins á
Grundartanga og þeirrar stækkun-
ar, sem þarna er um að ræða.“
Guðmundur Einarsson sagði að
hjá Elkem ríkti ánægja með það
verð, sem fengist á raforku hjá
Landsvirkjun vegna þessarar
stækkunar. Greint hefði verið frá
þvi í Noregi að orkuverðið vegna
þessarar stækkunar hefði verið
undir 11 norskum aurum hver ein-
ing.
Hann sagði að markaðslögmál
giltu um raforkuverð í Noregi og
það byggðist einfaldlega á framboði
og eftirspum.
„í gær var markaðsverðið til
dæmis svipað og það verð, sem við
sömdum um hér,“ sagði hann.
„Markaðsverðið getur hins vegar
sveiflast talsvert, farið allt niður í
þrjá aura og upp í 30. Nú er hins
vegar allt Evrópukerfið að tengjast
saman og til dæmis í Rússlandi er
geysilega mikil umframorka, sem
hægt er að nota.“
Mitsuhiko Yamada sagði að ís-
lendingar væra fyllilega samkeppn-
ishæfir í orkuverði og það væri lyk-
ilatriði fyrir framleiðsluna.
„Við emm þess fullvissir að nýi
ofninn muni skila árangri, sérstak-
lega með tilliti sérþekkingar El-
kems, stærsta hluthafans," sagði
hann. „Hér er fyrsta flokks fram-
leiðsla, enda er Island fyrsta flokks
samfélag."
s