Morgunblaðið - 27.04.1999, Blaðsíða 58

58 ÞRIÐJUDAGUR 27. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ

Sumarefni
Glæsilegt úrval nýrra sumarefna
VIRKA
Mörkin 3, sími 568 7477.
Opið
mánud.-föstud. kl. 10-18,
laugardaga kl. 10-14.
UMRÆÐAN
25. des: Kristur fæðist
l.janáreitt \ 31.desáreitt
-I-
-+-
-+-
-+-
Fyrstu áratugamótin eftir Kristburð
10-11
Fyrstaár
^ 2. áratugar
-4-
árlfKr.' árleKr.
árl ár2 ár3 ár4 ár5 ár6 ár 1 ár8 ár9 ár 10 ár 11
Áratugur: 10 ár
Eftirfarandi viðskiptanúmer
voru vinningsaðilar
í Talló nr. 4
2517 2722 2881 3018 3234 3389 3516 3672 3764 3958
2524 2727 2883 3029 3249 3396 3520 3674 3768 3962
2530 2729 2884 3032 3251 3402 3522 3686 3769 3965
2538 2735 2891 3033 3255 3403 3523 3688 3770 3967
2551 2753 2895 3038 3260 3409 3525 3697 3772 3973
2564 2756 2901 3046 3262 3419 3526 3704 3773 3975
2566 2759 2908 3047 3264 3189 3534 3716 3783 3976
2568 2761 2909 3057 3268 3203 3536 3791 3785 3979
2569 2767 2913 3063 3270 3209 3538 3792 3864 3981
2571 2768 2920 3067 3275 3213 3565 3793 3865 3983
2573 2774 2928 3069 3276 3219 3569 3795 3871 3985
2575 2779 2930 3073 3277 3223 3571 3799 3872 3986
2578 2780 2932 3075 3283 3227 3575 3806 3886 3990
2582 2786 2933 3082 3284 3421 3581 3814 3891 3991
2587 2789 2935 3083 3286 3423 3582 3816 3892 3992
2593 2794 2937 3086 3289 3424 3586 3818 3895 3994
2603 2795 2939 3087 3293 3426 3588 3819 3903 4001
2614 2797 2945 3089 3299 3430 3589 3820 3906 4015
2617 2799 2948 3093 3303 3431 3591 3824 3908 4016
2620 2800 2954 3101 3305 3433 3596 3832 3911 4020
2623 2801 2965 3104 3310 3444 3601 3838 3919 4024
2629 2802 2972 3109 3313 3445 3605 3839 3922 4025
2630 2804 2973 3111 3321 3450 3607 3859 3924 4032
2633 2811 2974 3112 3322 3454 3608 3861 3925 4043
2640 2814 2976 3126 3324 3458 3620 3863 3928 4046
2642 2815 2978 3135 3329 3461 3622 3720 3931 4054
2645 2833 2979 3138 3336 3467 3623 3721 3932 4055
2662 2836 2982 3145 3337 3475 3626 3723 3933 4060
2663 2845 2983 3153 3338 3488 3630 3727 3934 4075
2665 2848 2990 3156 3344 3489 3631 3738 3936 4076
2670 2852 2993 3163 3349 3491 3639 3739 3937 4078
2673 2854 2998 3166 3354 3496 3640 3740 3938 4081
2674 2855 3004 3169 3361 3497 3641 3746 3942 4082
2680 2857 3008 3174 3363 3503 3648 3749 3945
2685 2867 3009 3182 3374 3505 3652 3752 3952
2687 2875 3010 3229 3375 3506 3653 3755 3954
2700 2876 3011 3230 3377 3507 3654 3758 3955
2710 2878 3017 3232 3382 3513 3670 3760 3956
0. janúar 2000
YMISLEGT sem
mennirnir deila um er
spurning um smekk.
Annað er spurning um
staðreyndir. Hvort
aldamótin verða um
næstu áramót eða þau
þar næstu virðist sum-
um smekksatriði en er
það í raun ekki. Von-
andi mun þessi grein
varpa nokkru ljósi á
staðreyndir málsins.
Um aldamót mætast
tvö ár og þessi tvö ár
eru bæði aldamótaár.
Annað er lokaár gömlu
aldarinnar og hitt er
upphafsár þeirrar nýju.
Freyr
Hermannsson
Hér er um að ræða tvö tímabil sem
mætast í einum tímapunkti. Auk
þessa þurfa menn að átta sig á
hvaða ár er fyrsta ár fyrstu aldar og
þá er hægðarleikur að telja sig fram
út frá því.
0?
Mikilvægt er að gera sér grein
fyrir því að hlutir hafa þróast. Róm-
verjar voru með talnakerfi sem sett
var saman af bókstöfum. Sem dæmi
má nefna I (1), X (10), C (100) og M
(1000). En þeir höfðu ekkert tákn
fyrir núll. Þó að núll þyki sjálfsögð
tala á okkar tímum þá var hún ekki
þekkt eða notuð í Evrópu fyrir en
Leitin að réttu eigninni
hefst hjá okkur
Vettvangur fólks í fasteígnaleit
Í'M
www.mbl.is/fasteignir
1999
Arsfundur
um og eftir 1100. Núll
kom til Evrópu með
innrás Araba í suður-
hluta Evrópu og með
krossferðum Evrópu-
manna til Mið-Austur-
landa þar sem þeir
kynntust stærðfræði
Araba. Núll er tákn
fyrir ekkert og það
virðist þúrfa talsvert
til að láta sér detta í
hug að tákna ekkert
með einhverju. Svona
til fróðleiks þá er tahð
að núll hafl fyrst verið
notað af Súmerum á
þriðja árþúsundi fyrir
Krist en frá þeim er
einnig komin sú hefð að skipta
klukkustund í 60 mínútur.
En hvað kemur þetta aldamótun-
um við?
Tilurð tímatalsins
Það tímatal sem notað var við
fæðingu Krists og fyrstu aldimar
Árþúsundamót
Hvort aldamótin verða
um næstu áramót eða
þau þar næstu virðist
sumum smekksatriði,
Ársfundur Sameinaða lifeyrissjóðsins 1999 verður haidinn mánudaginn
17. maí 1999 kl. 16.00 að Grand Hótel Reykjavík, Sigtúni 38.
1. Venjuleg ársfundarstörf samkvæmt samþykktum sjóðsins.
2. Tillögur til breytinga á samþykktum sjóðsins.
3. Önnur mál löglega upp borín.
Aðildarfélögum sjóðsins hefur verið send fundarboð og eru þau beðin að
tilkynna skrifstofu sjóðsins fyrir 10. mai n.k. hverjir verða fulltrúar þeirra
á fundinum. Allir sjóðfélagar eiga rétt til setu á fundinum með tillögu
og málfrelsi.
Tillögur til breytinga á samþykktum liggja frammi á skrifstofu sjóðsins
og geta þeir sjóðfélagar sem áhuga haiú á að kynna sér þær fyrir fundinn,
fengið þær á skrifstofu sjóðsins eða sendar í pósti. Einnig er hægt að
nálgast tiLLögurnar á veraldarvefnum. Stóð sjóðsins er www.lifeyrir.is
Reykjavík 21. aprit 1999
Stjórn Sameinaða lífeyrissjóðsins.
Suðurlandsbraut 30 • 108 Reykjavík • Sími: 510 5000
Fax: 510 5010 • Grænt númer: 800 6865
Heimasiða: lifeyrir.is • Netfang: mottaka@lifeyrir.is
einaði
éyrissjóÖurinn
segir Freyr Her-
mannsson, en er það í
raun ekki.
þar á eftir var miðað við stofnun
Rómar (anno urbis eonditae, 753
fk). Á fyrri hluta 6. aldar fól kaþ-
ólska kirkjan ábóta að nafni Dí-
onísus Exiguus að búa til tímatal
sniðið að kristinni trú. Kjörið þótti
að hefja tímatalið á fæðingu frelsar-
ans. Á því var aðeins einn hængur.
Fyrr á öldum var fæðingardagurinn
ekki í hávegum hafður. Rauninn er
sú að ekki er hægt að ákveða út frá
Biblíunni hvaða dag hann fæddist.
Því þurfti að ákveða fæðingardag
Krists og hann var settur 25. des-
ember. Þetta hafði verið Saturnalia,
hátíð Satúmusar í Róm, og heiðnir
þjóðflokkar héldu uppá hina ósigr-
andi sól (Dies Solis Invictis) um
sama leyti.
Þegar búið var að ganga frá
hvenær árs Kristur fæddist þurfti
Díonísus að ákveða fæðingarár.
Talið er að hann hafí valið rangt ár,
þ.e. að raunverulegt fæðingarár
Krists hafi verið fjórum til átta ár-
um fyrr. Samkvæmt því ættu meira
en 2000 ár að vera liðin frá fæðingu
Krists. En ekki samkvæmt okkar
tímatali því það er miðað við niður-
stöðu Díonísusai'.
Díonísus var því kominn með
ákveðið ár og dag á því ári. Nú átti
hann bara eftir að tölusetja árið og
samkvæmt því sem kom fram hér
að framan var fyrsta talan I (einn)
hjá Rómverjum og því varð fyrsta
árið ár I, þ.e. ár eitt. Um hundrað
árum síðar útvíkkaði enski sagna-
ritarinn Beda tímatalið með því að
telja aftur á bak til þess að tákna'
árin fyrir Kristburð: ár I fyrir
Krist, ár II fyrir Krist og svo fram-
vegis. Þetta þýðir það að árin eru
talin í sitthvora áttina út frá alda-
mótunum 1 f.Kr. -1 e.Kr.
Af ofansögðu ætti að vera nokkuð
ljóst a_ð í tímatalinu er ekki til árið
núll. Á eftir árinu eitt fyrir Krist
kemur strax árið eitt eftir Krist. Ef
árið núll hefði verið haft með í þessu
tímatali þá myndi það lenda bæði á
fyrstu öld fyrir Krist og fyrstu öld
eftir Krist og þá myndu aldirnar
skerast en ekki mætast (sbr. alda-
mót). Á sama hátt hefst nýtt ár á 1.
janúar en ekki 0. janúar.
1, 2, -, 2000
Hér að framan hefur verið gerð
grein fyrir því að samkvæmt okkar
tímatali hafi Jesús fæðst árið 1 en
það ár hófst 1. janúar og því lauk á
miðnætti 31. desember. Takið ykk-
ur nú penna í hönd (eða athugið
skýringarmyndina sem hér fylgir
með) og dragið beint strik fyrir
framan ykkur. Merkið inn tvo
punkta með sentímetra á milli. Bilið
á milli punktanna skulum við kalla
ár 1. Ár 1 hefst í vinstri punktinum
og því lýkur í hægri punktinum.
Bætið nú við árum 2 til 11 hægra
megin við ár 1. Ári 1 lýkur um leið
og ár 2 hefst og á sama hátt lýkur
ári 10 um leið og 11 byrjar. Þess
vegna lýkur ekki fyrstu tíu árunum,
þ.e. fyrsta áratugnum, fyrr en um
áramótin 10-11 (teljið á myndinni
fyrir framan ykkur). Fyrsti dagur
annars áratugarins er því 1. janúar
ár 11. Á sama hátt fæst að önnur
öldin hefst 1. janúar 101 og annað
árþúsundið 1. janúar 1001 og einnig
að þriðja árþúsundið hefst 1. janúar
2001.
Skoðum annað dæmi. ímyndum
okkur sígarettupakka með 10 sígar-
ettum. Reykingamaðurinn byrjar á
pakkanum með því að reykja fyrstu
sígarettuna og pakkinn er búinn
þegar hann klárar tíundu sígarett-
una. Nýr pakki hefst svo á elleftu sí-
garettunni. Á svipaðan hátt ef það
væru 2000 sígarettur I kartoni þá er
kartonið ekki búið fyrr en reykinga-
maðurinn hefur lokið við sígarettu
númer 2000. Á sama hátt lýkur
þessu árþúsundi ekki fyrr en árinu
2000 er LOKIÐ.
2000 er snotur tala, en
ekki er allt sem sýnist
Margir telja næstu áramót alda-
mót. Það eru jafnvel það margir að
The Old Royal Observatory í
Greenwich hefur ákveðið að hafa
mestu fagnaðarlætin næstu áramót
þó svo að þeir viðurkenni að alda-
mót verði ekki fyrr en 2000-2001.
Times Square ætlar einnig að halda
gríðarlegt teiti næstu áramót og
hinir ýmsu fjölmiðlar, jafnvel hið
virta Morgunblað, hafa haldið því
fram að næstu áramót séu aldamót.
Eg sé tvær hugsanlegar ástæður
fyrir þessu. Annað hvort blekkir
hreinleiki tölunar 2000 eða gert er
ráð fyrir árinu 0, og ég vonast til
þess að þeir sem lesa þessa grein
geri sér grein fyrir því að árið 0 er
ekki til.
Og hvað leiðir af þessu? I stað
þess að seinka fagnaðarlátunum þá
er hér komin enn ein ástæða til að
eyða óhóflega og um efni fram í
flugelda tvenn áramót í röð. Næstu
áramótin fógnum við ártalinu 2000
og áramótin 2000-2001 fögnum við
árþúsundamótum.
Höfundur er stairðfræðinemi við
Háskóln Islnnds.