Morgunblaðið - 08.05.1999, Blaðsíða 74

74 LAUGARDAGUR 8. MAÍ 1999
MORGUNB LAÐIÐ
UMRÆÐA
Enn um bíó
ÚTHLUTUN
Kvikmyndasjóðs í jan-
úar sl. marka tímamót
af tveim ástæðum.
Annars vegar vegna
þess að hún þýðir op-
inberan skilning og
viðurkenningu á því
að hér megi“ gera
kvikmyndir á erlendri
tungu íyrir innlent fé,
og að örlítil trú sé
loks komin á því að
v það sé raunverulega
hægt, og það á arð-
bæran hátt. En trúin
er ekki nógu mikil
enn sem komið er, því
aðeins útlendingum
er treyst til að gera það. Hins
vegar markar þetta ákveðin enda-
lok menningar- og tungumálafor-
ræðishyggju yfír kvikmyndastétt-
inni sem hefur sett henni óþarfa
skorður. Hugsanlega vegna þess
að menn hafa óttast um and-ís-
lensk menningarleg áhrif, en sá
ótti er ástæðulaus, svo framarlega
sem það eru ísiendingar sjálfir
sem ráða ferðinni.
■ Hvers vegna meira
framlag?
Það var líklega ekki auðvelt mál
að auka framlag til kvikmynda-
gerðarmanna sl. haust, sem er
bæði ung og óþroskuð stétt, því
kvikmyndagerðarmenn hafa ekki
sett fram nægilega skýr takmörk
um hvernig eigi að reka þennan
ionað. Það er ekki nóg að segja,
„gefið okkur meiri pening svo við
getum náð í meiri pening". Það er
ekki nóg, m.a. vegna þess að;
A. Aðstæður í hin-
um alþjóðlega iðnaði
breytast ört og hver
getur fullyrt að er-
lendir aðilar setji
endalaust fé í íslensk-
ar myndir?
B. Engar sérstakar
ráðstafanir eru gerðar
hér heima til að halda
í við þróunina erlend-
is, t.d. að auka þekk-
ingu á samkeppni og
markaði og auka fjöl-
breytni.
C. Engar haldbær-
ar reglur eru til um
framlög (gjafafé) til
erlendra aðila eða
hvaða áherslur eru á gerð ís-
lenskra kvikmynda.
Það hafa heyrst röksemdir um
að vegna þess að kvikmyndagerð
er ung grein er það afsakanlegt að
aðilar í kvikmyndagerð geri ein-
hver mistök, en hversu lengi á
kvikmyndagerð að vera ungt og
óþroskað fag? Erlendir aðilar hafa
lítinn áhuga á röksemdum um að
við séum alltaf ung og óþroskuð
grein. Sú kynslóð sem er að taka
við íslenskri kvikmyndagerð gerir
þá kröfu að fagið sé tekið alvarlega
og um hana fari heilbrigð umræða
á mikilvægu mótunarskeiði. Og
það hefur verið flestum ljóst sem
þekkja til að nýsköpun er nauðsyn.
Ónnur röksemd, að kvikmynda-
gerðarmenn eigi að hafa frelsi til
að ráðstafa þessum skattpeningum
að vild í skjóli listræns frelsis tii-
heyrir gömlum tíma. Kvikmynda-
heimurinn virkar einfaldlega ekki
þannig lengur og það eru aðrar og
Einar Þór
Gunnlaugsson
Starfsfólk óskast!
verslun
ferðafóksins
SEGLAGERÐIN ÆGIR
ÓSKAR EFTIR
AÐ RÁÐA STARFSFÓLK í
ÚTIVISTARVERSLUN.
BÆÐI ER UM AÐ RÆÐA
FRAMTÍÐAR- OG SUMARSTÖRF.
UMSÆKJENDUR ÞURFA
AÐ VERA ELDRI EN 20 ÁRA
OG HAFAMIKINN ÁHUGA
Á ÚTIVIST.
Áhugasamir hafi samband við
Helga eða Óla Þór
í síma 511 2200.
SEGLAGERÐIN
betri leiðir til að hlúa að listrænu
frelsi.
Skortur á framleiðendum
Þeir ráðherrar sem sýndu kvik-
myndagerð þennan skilning haustið
1998 hafa um leið sýnt vilja til að
leggja sitt af mörkum og viður-
kenna fagið sem alvöru atvinnu-
grein. Björn Bjamason á þakkir
skildar og á stuttum ferli Geirs H.
Haarde í fjármálaráðuneytinu hef-
ur hann gert meira fyiir íslenskan
kvikmyndaiðnað en allir fjármála-
ráðherrar landins til samans sl. 20
ár. Ný ríkisstjóm á þó eitt verk eft-
ir í þessu sambandi, sem er að setja
ný lög um kvikmyndagerð, þar sem
Kvikmyndagerð
Björn Bjarnason á
þakkir skildar og á
stuttum ferli Geirs H.
Haarde í fjármálaráðu-
neytinu, segir Einar
Þór Gunnlaugsson, hef-
ur hann gert meira
fyrir íslenskan kvik-
myndaiðnað en allir
fjármálaráðherrar land-
ins til samans sl. 20 ár.
krafan er m.a. að þeir sem útdeila
almannafé hafi víðtækari þekkingu,
að kvikmyndir fái bæði styrki og
áhættufé (venture capital) og að
kvikmyndagerðarmenn fái lög-
vemdað starfsheiti. Ólögvemdað
starf kallar á misnotkun og oftar en
ekki bitnar það fyrst og fremst á
verkamönnum í faginu, sem þýðir
flótta frá greininni þegar fram líða
stundir og nýtt reynslulítið starfs-
fólk er kalla inná gólf. Framleið-
endur geta því tapað á því að
„spara“ með lágum launum. Fyrir
utan það, þá virðast verkamenn
alltaf koma síðastir í launabaráttu.
Sú úthlutunamefnd sem nú
starfar hefur hinsvegar mun meira
traust en margar fyrri nefndir því
þar er „dramatúrgísk“ þekking á
mun betra róli en oftast áður, en
reynsla af fjármögnun og fram-
leiðslu er afar slök. Og eitt af for-
tíðarvanda kvikmyndagerðar er að
hér hefur ekki orðið til raunvem-
leg stétt kvikmyndaframleiðenda,
því allflestir framleiðendur era
líka að sinna mörgum öðram störf-
um í faginu. Það er góður og
reyndur hópur íslenskra kvik-
myndagerðarmanna sem getur
breytt fáum auram í gott bíó, en
stjómunarþátturinn hefur verið
einn stærsti vandinn. Hér era ein-
faldega of fáir framleiðendur.
Höfundur er kvikmyndagerðar-
maður.
í DAG, 8. maí, er
alþjóðadagur Rauða
kross hreyfingarinn-
ar. Framkvöðullinn
að stofnun Rauða
krossins, Henry Dun-
ant, var á ferð við Sol-
ferino á Italíu árið
1859 og upplifði þar
hörmungar stríðsá-
taka. Þær urðu hon-
um hvatning til að
mynda sveitir sjálf-
boðaliða til að líkna
særðum og deyjandi
hermönnum - án til-
lits til hvort þeir
væra vinir eða óvinir.
Rauði krossinn og
Rauði hálfmáninn, sem starfar í
löndum múslima, liðsinna fórnar-
lömbum stríðsátaka nánast alls
staðar þar sem stríð geisa. Rauða
kross hreyfingin starfar því enn á
vígvellinum eins og í Solferino
fyrir 140 áram, en hreyfingin
vinnur á sama hátt á vígvelli nú-
tímans - götum stórborganna -
þar sem ofbeldi virðist sífellt fær-
ast í vöxt.
Átak gegn
ofbeldi
Rauði kross íslands hrindir af
stað í dag átaki gegn ofbeldi undir
yfirskriftinni „Greiðum atkvæði
gegn ofbeldi“. Markmið þess er
að efla vitund fólks um þann
vanda sem ofbeldi er í þjóðfélagi
okkar, efla forvarnir til að koma í
veg fyrir það og benda á úrræði
fyrir fórnarlömb jafnt sem ger-
endur.
Ofbeldi er ekki einangrað glæp-
samlegt athæfi heldur daglegt
vandamál sem fjöldi fólks þarf að
kljást við. Athuganir sýna að á
milli 3 og 9% íslendinga verða ár-
lega fyrir einhvers konar ofbeldi
og í okkar litla landi eru það því
þúsundir sem hafa orðið fyrir
þessari bitra reynslu.
í dag gefst almenningi kostur á
að „greiða atkvæði gegn ofbeldi"
um leið og farið er á kjörstað til
að greiða atkvæði í alþingiskosn-
ingunum. Sjálfboðaliðar Rauða
krossins verða fyrir utan kjör-
staði og bjóða fólki að þrykkja
handarfar sitt á léreftsdúka,
skrifa nafn sitt undir, og taka
þannig afstöðu gegn ofbeldi.
Þetta er að sjálfsögðu táknræn
athöfn en það er von Rauða kross
íslands að sem flestir landsmenn
sýni með þessu móti að þeir taka
einarða afstöðu gegn hvers kyns
ofbeldi. A næstu mánuðum mun
félagið síðan vekja athygli á of-
beldisvandanum með
því að gefa út skýrslu
um rannsókn sen ver-
ið er að vinna að um
ofbeldi meðal ungs
fólks, standa fyrir
tónleikum og öðram
samkomum gegn of-
beldi og gefa út kynn-
ingarefni þar sem
bent er á úrræði fyrir
þolendur og gerendur.
Gegn ofbeldi -
í stríði og friði
Nú spyrja e.t.v. ein-
hverjir af hverju
Rauði krossinn sé að
beita sér gegn ofbeldi
- er það ekki í verkahring ann-
arra?
Starf okkar gegn ofbeldi hér
heima er nátengt því starfi sem
Rauða kross hreyfingin vinnur
um allan heim við að liðsinna
fórnarlömbum stríðsátaka en í
Alþjóðadagur
*
Rauði kross Islands,
segir Anna Þrúður
Þorkelsdóttir, hrindir
af stað í dag átaki
gegn ofbeldi.
sjálfu sér era stríð ekkert annað
en skefjalaust ofbeldi.
A þessu ári eru einmitt liðin 50
ár frá undirritun Genfarsamning-
anna en samkvæmt þeim hefur
Rauði krossinn sérstöku hlutverki
að gegna við að takmarka eins og
mögulegt er ofbeldi í styrjöldum.
Genfarsamningarnir kveða á um
að allir þeir sem ekki taka beinan
þátt í stríðsátökum eigi að fá
mannúðlega meðferð, t.d. óbreytt-
ir borgarar, stríðsfangar og her-
menn sem lagt hafa niður vopn
eða særst á vígvellinum.
Ofbeldi er blettur á samfélagi
manna og á ekki að eiga sér stað,
hvorki hér heima né erlendis.
Rauði krossinn beitir sér gegn of-
beldi án tillits til landamæra, kyn-
þáttar eða trúarbragða þeirra
sem í hlut eiga því við lítum á
heiminn sem eina heild. Að lokum
vil ég hvetja kjósendur til að
greiða atkvæði gegn ofbeldi um
leið og þeir nýta atkvæðisrétt
sinn í kosningum til Alþingis ís-
lendinga sem fara fram í dag.
Höfundur er formaður Rauða kross
íslands.
Greiðum atkvæði
gegn ofbeldi
Anna Þrúður
Þorkelsdóttir