Morgunblaðið - 25.01.2000, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 25. JANÚAR 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Stórfundur Eldingar á Isaflröl;
Eirin kárl með hriif
- allt sem eftir er af bolfiskvinnslu á ísafiröi, sagöi Finnbogi Jónasson fiskverkandi

Og til hvers notar karlræfillinn svo þennan hníf, Árni minn?
Viðamikil sýning um sögu Reykjavrkur hefst 1. aprfl
41% landsmanna þykir
tölvan merkilegasti
hlutur tuttugustu aldar
Morgunblaðið/Golli
Sýningin og Gallupkönnunin kynnt. Frá vinstri: Gerður Róbertsdóttir, einn af hand-
ritshöfundum sýningarinnar, Margrét Hallgrímsdóttir borgarminjavörður, Þórunn
Sigurðardóttir, stjórnandi menningarborgar og Helena Jónsdóttir frá Gallup.
UM 41% landsmanna
þykir tölvan merkilegasti
hlutur 20. aldar, sam-
kvæmt könnun Gallup,
en könnunin var gerð í
tengslum við viðamikla
sýningu um sögu Reykja-
víkur, sem verður opnuð
í Arbæjarsafni 1. apríl,
en sýningin tengist dag-
skrá Reykjavíkur menn-
ingarborgar Evrópu árið
2000.
Margrét Hallgríms-
dóttir borgarminjavörður
sagði að niðurstöður
könnunarinnar yrðu
hafðar til hliðsjónar við
uppsetningu þess hluta
sýningarinnar sem sneri
að seinni hluta 20. aldar.
Að sögn Margrétar mun
in, sem ber heitið „Saga
Reykjavíkur - frá býli til
borgar“, verða staðsett í
húsinu Lækjargötu 4 í
Árbæjarsafni, en í tíu herbergjum
hússins verður sagan rakin allt frá
landnámi til nútímans.
Margrét sagði að undirbúningur
vegna sýningarinnar hefði staðið í
tvö ár, en að hugmyndavinnan
hefði hafíst fyrir um fjórum árum.
Hún sagði að allir starfsmenn Ár-
bæjarsafns hefðu á einhvern hátt
komið að sýningunni og að einnig
hefði verið leitað til Gallup, til að
kanna hvaða hlutur 20. aldar fólki
þætti merkilegastur, en einn hluti
sýningarinnar snýst einmitt um
seinni hluta 20. aldar, þ.e. tímabil-
ið frá 1946 til 2000.
í könnuninni kom í ljós, eins og
áður sagði, að 41% landsmanna
þykir tölvan merkilegasti hlutur-
inn, 9% þykir bíllinn merkilegast-
ur og þar á eftir kemur síminn,
sjónvarpið, flugvélar og GSM-sím-
inn var í fimmta sæti. Athygli vek-
ur að aðeins um 1% landsmanna
telur lyf merkilegustu nýjung 20.
aldar.
Brilljantín og bumbubani
Margrét sagði að auk þess að
taka tillit til könnunarinnar við
uppsetningu sýningarinnar hefði
.starfsfólk Árbæjarsafns haldið
vinnufundi, þar sem farið hefði
verið yfir hluti sem gætu kynnt
tímabilið 1956 til 2000. Á meðal
þeirra hluta sem koma til greina
eru: Moon-boots, brilljantín, Old
Spice, Legókubbar, fjarstýringar,
pillan, Carmen-rúllur, gallabuxur,
bumbubani, kók og Prins pólo,
greiðslukort og ávísanahefti,
þvottaefni og tilbúinn matur. Mar-
grét sagði að þótt sýningin væri
haldin í tengslum við Reykjavík
menningarborg Evrópu árið 2000,
yrði hún ekki tekin niður í lok árs-
ins heldur yrði hún áfram hluti af
Árbæjarsafni. Hún sagði að í
tengslum við sýninguna yrði skóla-
börnum boðið upp á markvissa
fræðslu um fortíð borgarinnar og
þá yrði einnig útbúin vönduð
heimasíða á Netinu fyrir sýning-
una.
Að sögn Margrétar tekur Ár-
bæjarsafn einnig þátt í öðrum sýn-
ingum á menningarárinu, t.d.
nokkuð stórri sýningu í Hafnar-
húsinu, sem mun bera heitið „Lífíð
og hafið“, en sú sýning verður
haldin í tengslum við tvær aðrar
borgir, Santiago de Compostela á
Spáni og Bergen í Noregi.
Skil 21 - menning og umhverfi
Hugsað á heims-
vísu og fram-
kvæmt heima
Björn Guðbrandur Jónsson
Nýlega var ráðinn
nýr fram-
kvæmdastjóri til
samtakanna GFF (Gróð-
ur fyrir fólk í landnámi
Ingólfs). Hinn nýi fram-
kvæmdastjóri er Björn
Guðbrandur Jónsson en
fráfarandi formaður er
Jóna Fanney Friðriks-
dóttir. Björn var spurður
hvort eitthvað nýtt væri á
döfinni hjá GFF?
„Við munum halda
áfram með þau verkefni
sem samtökin hafa unnið
að frá því þau voru stofn-
uð fyrir þremur árum,
ekki síst verður lögð
áhersla á verkefnið Skil
21, sem unnið er í tilefni
af því að Reykjavík er nú
ein af menningarborgum
Evtójju árið 2000.“
-I hverju er umrætt
verkefni, Skil 21, fólgið og
hverjir taka þátt íþví?
„Skil 21 snýst um að fyrirtæki
og stofnanir á suð-vesturhorni
landsins taka sig saman og skila
lífrænum úrgangi frá sér þannig
að hann verði nýtanlegur sem
áburður og jarðvegsbætir á
gróðurvana land. Notkun lífræns
áburðar af þessu tagi er einhver
heppilegasta aðferð til þess að
nota við aðstæður eins og ríkja
hér á Reykjanesskaganum sem
hugsast getur, þar sem jarðveg-
ur, ef einhver er, er víða snauður
af lífrænu efni vegna eldvirkni
fyrri tíma. Með þessari aðferð
sláum við tvær flugur í einu
höggi, við minnkum úrgang sem
þarf að urða eða brenna og stuðl-
um að uppgræðslu örfoka lands
sem nóg er af í landnámi Ing-
ólfs.“
- Er af miklu að taka varðandi
verkefni í umhverfismálum hér á
þessu svæði?
„Samtökin vinna að afmörk-
uðu máli á afmörkuðu svæði.
Engu að síður eru verkefnin
óþrjótandi eins og íbúar þessa
svæðis þekkja. Samtökin hafa til
dæmis staðið að uppgræðsluá-
taki í Ullarnesbrekkum í Mos-
fellsbæ í samvinnu við sveitarfé-
lagið, í Úlfarsfelli á vegum Skil
21 auk þess að í flestum sveitar-
félögum á svæðinu hafa samtök-
in komið að uppgræðsluverkefn-
um. Við vinnum í nánu samstarfi
og samráði við sveitarfélögin á
svæðinu og atvinnulíf. Það er
enginn vafi á því að mikill áhugi
er fyrir starfi af þessu tagi og
GFF lítur á sig sem málshefj-
anda og samhæfingaraðila. Við
teljum okkur vinna að sjálfbærri
þróun í verki.“
-Er erfitt fyrir fyrirtæki að
skila úrganginum eins og þið er-
uð að mælast til?
„I langflestum tilvikum er það
tiltölulega auðvelt. Flokkun út-
heimtir ögn meiri umbúnað og
fyrst og fremst nýja
hugsun, en reynslan
sýnir að það er hjalli
sem menn komast yfir
mjög fljótt. Þegar ný
skipan hefur komist á
geta menn oftast ekki hugsað sér
að fara til baka í gamla horfið.
Fyrirtækin sem taka þátt í Skil
21 skila ýmist af sér matarúr-
gangi, pappír eða pappa. Stór-
búin skila mykju og í sumum til-
vikum trjá- og timburúrgangi.
Þessi efni eru síðan sett í jarð-
gerð og búin til molta sem er fyr-
irtaks efni til landgræðslu."
- Er dýrt að flokka úrganginn
► Bjöm Guðbrandur Jónsson
fæddist í Reykjavík 11. desem-
ber 1957. Hann lauk stúdents-
próil frá Menntaskólanum við
Hamrahlíð 1977, BS-prófi í líf-
fræði frá Háskóla íslands 1984,
nam umhverfisfræði við Gauta-
borgarháskóla 1984 til ’86 og
lauk mastersprófi í umhverfis-
vísindum og stefnumótun frá
Johns Hopkins-háskóla f Balti-
more 1998. Hann starfaði á
Reiknideild Hafrannsóknar-
stofnunar 1988 til ’90, sem
verkefnisstjóri Norræns um-
hverfisárs 1990 til 1991, kenndi
umhverfisfræði við Kennara-
háskólann, Tækniskólann, Há-
skóla Islands og Garðyrkju-
skóla ríkisins frá 1991 til 1997,
rak sjálfstæða ráðgjafarþjón-
ustu frá 1993 tii 1996, starfaði
sem umhverfissérfræðingur hjá
verkfræðistofunni Línuhönnun
1997 til 1999, hjá Ríkisendur-
skoðun við umhverfisendur-
skoðun 1999 og er nú nýráðinn
framkvæmdastjóri GFF (Gróð-
ur fyrir fólk í landnámi Ing-
óifs). Björn á þrjú börn.
og koma honum þangað sem
hann á að fara?
„Nei, sá kostnaður er minni
háttar og felst í kynningu, aukaí-
látum sem þó eru ekki alltaf
nauðsynleg og notkun á niður-
brjótanlegum plastpokum sem
notaðir eru til að klæða ílát að
innan. Efnin eru sótt og séð til að
þau blandist ekki öðrum úr-
gangi, farið er með þau á jarð-
gerðarstað sem Gámaþjónustan
hf. sér um. GFF sér síðan um að
koma moltunni á áfangastað og í
samvinnu við vinnuflokka sveit-
arfélaganna og vinnuflokka
Landsvirkjunar sjáum við um að
dreifa moltunni og sá
grasfræi og trjáplönt-
um.“
-Er moltan varan-
leg bót fyrir jarðveg-
inn?
„Já, tvímælalaust. Jarðvegs-
myndun við okkar aðstæður tek-
ur langan tíma, áratugi ef ekki
árhundruð. Með þessum aðferð-
um er þessu ferli flýtt margfald-
lega. Við komum á hringrás efna
og tökum þar efnabúskap nátt-
úrunnar til fyrirmyndar. í um-
hverfismálaumræðunni er gjarn-
an talað um að hugsa á heimsvísu
og framkvæma heima fyrir.“
Vinnum að
sjálfbærri
þróun í verki