Morgunblaðið - 28.04.2000, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FÖSTUDAGUR 28. APRÍL 2000 35
Englar, árar og almættið
KVIKMYIVDIR
II c g n b o g i n n
DOGMA
★ ★ ★ 'k
Leikstjóri og handritshöfundur
Ken Smith. Tónskáld Howard
Shore. Aðalleikendur Ben Affleck,
Matt Damon, Linda Fiorentino,
Jacon Mewes, Kevin Smith, Alan
Rickman, Salma Hayek, Chris
Rock. Lengd 128 mín. Framleiðandi
Miramax. Árgerð 1999.
HÁÐFUGLINN Kevin Smith
lætur gamminn geisa á sinn snjalla
og óforskammaða hátt og ræðst
ekki á garðinn þar sem hann er
lægstur, heldur kaþólska guðfræði,
boð hennar og bönn. Nokkrir
frammámenn þeirra trúarbragða
hafa rekið upp ramakvein og ása-
kað Smith um guðlast - sem vissu-
lega er fyrir hendi ef menn viija
taka það úr samhengi. Pví satíran
Dogma tekur kaþólskar kenningar
og siðfræði einkar bókstaflega þó
hún dragi vissulega upp ýkta mynd
af samskiptum klerka og kirkju við
söfnuð sinn við lok 20. aldar. Undir-
strikar úrræðaleysi hinnar geist-
legu stéttar við að ná til fólksins, en
frásögnin er stórkarlaleg og sjálf-
sagt geta einhverjir flokkað ein-
hverjar uppákomurnar og orð-
bragðið undir guðlast.
Veldur hver á heldur. Smith er
fyrir löngu búinn að sanna sig sem
einn eftirtektarverðasti kvikmynda-
gerðarmaður samtímans með
nokkrum eftirminnilegum myndum
einsog Clerks og Chasing Amy. Fer
sem fyrr ótroðnar slóðir og mannin-
um erekkert heilagt, enginn efast
um það. Skopskynið skefjalaust og
ósvífið en Smith tekst að halda tón-
inum og sigla á sinn galgopalega
hátt milli skers og báru.
Persónurnar í Dogma er blanda
engla, ára og dauðlegra manna.
Tveir fallnir englar, Loki (Matt
Damon) og Bartleby (Ben Afflick),
hafa verið dæmdii- í útlegð um alla
eilífð og sitja af sér sneypuna í
Wisconsin - og una vistinni illa. Að
því kemur að þeir félagar telja sig
finna leið til að smokra sér aftur
inní himnaríki, bakdyramegin að
vísu. Sálnahirðir í New Jersey vill
hressa uppá ímynd Krists, færa
hann í takt við tímann. Þeir sem
sækja messu hjá honum býðst all-
sherjarfyrirgefning. En Drottinn er
alsjáandi og kemst á snoðir um
leynimakk sinna föllnu stríðsmanna
og grípur til sinna ráða, því fallnir
englar mega ekki fyrir nokkum
mun komast aftur inní himnaríki:
Þá er Drottinn allsherjar ekki leng-
ur óskeikull. Því se-ndir hann er-
indreka sinn, engilinn Metatron
(Alan Rickman), til að stöðva áætl-
anir hinna föllnu, sem fara offari á
leið sinni til New Jersey og eru
ekki ósparir á líf syndasela. Fær til
fulltingis síðasta eftirlifandi ættingi
Jesús, konuna Bethany (Linda
Fiorentina). Þá koma við sögu lúð-
arnir Jay og þögli Bob (Kevin
Smith). Spámenn - án þess að vita
það. Enda seint taldir spámannlega
vaxnir. Skrattinn og árar hans eiga
að sjálfsögðu sína fulltrúa í húllum-
hæinu.
Leikstjórinn/handritshöfundurinn
Smith tekur geigvænlega áhættu og
kemst frá henni standandi. Dogma
er sannkallaður línudans þar sem
ekkrt má útaf bregða, en höfund-
urinn geysist áfram með ómyrkt
skopskyn, bíræfnin hneykslar kann-
ske einhverjar viðkvæmar sálir en
yfir höfuð ætti myndin að vekja at-
hygli á trúnni, vekja á henni um-
ræður á jákvæðum nótum meðal
þeirra sem mestu máli skiptir, unga
fólksins. Upphafs- og lokaatriðin
eru með ólíkindum ósvífin (og kom-
ast upp með það), ótrúlega frumleg,
minna að því leyti á Being John
Malkovich. Handritið leiftrar af
dæmalausri orðheppni og ótak-
mörkuðu hugmyndaflugi sem leik-
aramir skila flestir sómasamlega.
Matt Damon er Matt Damon og það
hentar hér, hann hefur ekki enn
fengið tækifæri að sanna sig í öðru
en klæðskerasniðnum hlutverkum.
Ben Afflick og Selma Hayek eru á
svipuðum slóðum, Alan Rickman,
Chris Rock og söngkonan Alanis
Morissette sem, jæja, sleppum því,
eru mikið mun betur með á nótun-
um. Senuþjófurinn er tvímælalaust
Linda Fiorentino, og eftir Holly-
wood að enginn virðist vita þar af
þessari kraftmiklu, glæstu og hæfi-
leikaríku leikkonu sem jafnast á við
hersveitir bullockpaltrófa, aðrir en
snillingar úti á jaðrinum, einsog
John Dahl og Smith.
Sæbjörn Valdimarsson
M-2000
Föstudagur 28. apríl.
Norrænt kvennakóramót. Kór-
söngur í Ými, Norræna húsinu, Há-
teigskirkju og Tjamarbíói.
A hádegi, kl. 12:30, verða haldnir
tvennir tónleikar í tengslum við Nor-
ræna kvennakóramótið annars veg-
ar í Ymi og hins vegar í Norræna
húsinu. Að kvöldi halda kóramir alls
sex tónleika kl. 20:00 og 22:00 í Há-
teigskirkju, Ými og Tjamarbíói.
Ovæntir bólfélagar.
Þjóðleikhúskjallarinn. Kl. 22.
Dr. Love, Barði Jóhannsson
(Bang Gang) í gervi Ólafs og óvæntir
gestir í súrrealískum spjallþætti þar
sem allt getur gerst. Þeir félagar
munu taka á móti góðum gestum en
búast má við djörfum umræðum og
óvenjulegum uppákomum á anda
þeirra félaga.
Dagskráin er liður í menningar-
borgarárinu.
www. reykjavik2000.is / wap.olis-
.is.
Fanga leitað
í ævintýrum
MEYJAN og óvætturinn er yfir-
skrift sýningar Elsu Dórótheu Gísla-
dóttur sem opnuð verður í galleri-
@hlemmur.is Þverholti 5, í dag,
laugardag, kl. 16. Listamaðurinn
leitar fanga m.a. í æv intýram, þjóð-
sögum og helgisögnum.
Sýningin stendur til 21. maí og er
opin frá fimmtudegi til sunnudags
frákl: 14 00-18 00.
Sýningu lýkur
Safnaðarheimilið Borgir,
Kópavogi
Sýningunni Trú, list og böm, lýk-
ur á sunnudag. Þar era verk 6 til 11
ára barna: myndir, íkonar og gler-
verk.
Sýningin er opin alla daga kl. 14 til
17.
Nýjar bækur
• SMÁSÖGUR er heiti bókar þar
sem öllum smásögum Nóbelsskálds-
ins Haldórs Laxness hefur verið
safnað saman. Sögurnar vora upp-
haflega gefnar út í fjóram smá-
sagnasöfnum á löngu árabili: Nokkr-
ar sögur kom út 1923, Fótatak
manna 1993, Sjö töframenn 1942 og
loks Sjöstafakverið 1964. Þrjú fyrst-
töldu söfnin vora gefin út saman
undir nafninu Þættir árið 1954.
í Smásögunum eru alls 34 sögur
sem Halldór samdi á nærri hálfri •
öld, þá elstu er hann var aðeins 17
ára en yngstu sögurnar birtust fyrst
á prenti þegar skáldið var komið á
sjötugsaldur. I bókinni má greina
þróun höfundarins á löngum ferli,
hvernig hann þroskaðist og lífsskoð-
anirnar breyttust, en hér sjást einn-
ig ákveðnir þættir sem fylgdu hon-
um alla tíð, segir í fréttatilkynningu.
I bókinni era m.a. sögurnar Ung-
frúin góða og Húsið, Jón í Brauðhús-
um; Lilju og Sögu úr sfldinni.
Utgefandi er Vaka - Helgafell.
Bókin er 415 bls. Kápumynd gerði
Þórður Hall. Oddi prentaði. Verð:
3.980 kr.
• ASKA Angelu er eftir Frank
McCourt í íslenskri þýðingu Árna
Óskarssonar. í bókinni lýsir höfund-
urinn uppvaxtarárum sínum í Lim-
erick á Irlandi. Fátæktin er gífurleg
eftir kreppuna miklu 1929 og þeir
McCourt-bræður ganga berfættir
um götur. Ekki létta trúarleg boð og
bönn af ýmsu tagi tilveru þeirra, né
heldur hið írska stolt sem bannar
þeim að sækja nokkrar bjargir til
höfuðfjendanna, Englendinga, enda
rífur drukkinn faðir piltanna þá upp
á nóttunni til þessað láta þá lofa sér
því að deyja fyrir Irland.
Þótt bókin lýsi harðvítugri bar-
áttu við það eitt að komast af er hún
gædd húmor. Hún er skrifuð frá ein-
lægu sjónarhorni barns, en jafn-
framt einkennist frásögnin af ríkri
mannúð og næmri tilfinningu fyrir
mannlegu hlutskipti, segir í fréttatil-
kynningu.
Bókin hefur hlotið margvísleg
verðlaun, m.a. hin virtu Pulitzer-
verðlaun, og situr enn á metsölulist-
um beggja vegna Atlantsála.
Utgefandi er Mál og menning.
Bókin er363 bis., unnin í Prentsmið-
junni Odda hf. Verð: 4.480 kr.
• MYNDIR dægranna er sjötta
ljóðabók Þórarins Guðmundssonar
frá Akureyri.
I kynningu segir: „Hvert ljóð
stendur sem sjálfstæð mynd. Sums
staðar mynda þó
tvö eða þrjú ljóð
samhverfu. Ekki
er um að ræða
ákveðið heildar-
þema heldur er
sem dægrin hafi
þyrlað upp
myndunum. Þær
komavíðaaðen
eiga allsterkan
samhljóm."
Höfundur gefur bókina út. Hún er
87 bls. Offsetstofan Akureyri sá um
alla prentvinnu.
• LJÓÐASAFN er eftir Stefán
Hörð Grfmsson. Bókin geymir öll
Ijóðin hans sem era prentuð í út-
gefnum ljóðabókum hans, sex að
tölu, en þær era: Glugginn snýr í
norður, Svartálfadans, Hliðin á slétt-
unni, Farvegir, Tengsl og Yfir heið-
an morgun. Fyrir þá síðastnefndu
hlaut skáldið íslensku bókmennta-
verðlaunin í fyrsta sinn sem þau
vora veitt árið 1990.
Útgefandi er Mál og menning.
Ljóðasafn er 218 bls. og kostar 3980
kr.
Auglýsing um innlausnarverð
verðtryggðra spariskírteina ríkissjóðs
FLOKKUR INNLAUSNARTÍMABIL INNLAUSNARVERÐ* ÁKR. 10.000,00
1983-2.fi. 01.05.2000-01.11.2000 kr. 93.136,60
* Innlausnarverð er höfuðstóll, vextir, vaxtavextir og verðbætur.
Innlausn spariskírteina ríkissjóðs fer fram í afgreiðslu Seðlabanka íslands,
Kalkofnsvegi 1, og liggja þar jafnframt frammi nánari upplýsingar um skírteinin.
Reykjavík, 28. apríl 2000
SEÐLABANKIÍSLANDS
MYNDLISTASKÓLINN
THE REYKJAVÍK SCHOOL OF ART
í REYKJAVÍK
HRINGBRAUT 121 • 107 REYKJAVÍK • SÍMI 551 1990
FORNÁM
Veturinn 2000-2001 býður Myndlistaskólinn í Reykjavík upp á árs nám
á framhaldsskólastigi til undirbúnings háskólanámi í sjónmenntum.
Námið er 36 eininga og er samkvæmt nýrri námskrá framhaldsskóla.
Umsækjendur séu 18 ára, hafi lokið a.m.k. 3ja ára námi á
framhaldsskólastigi í almennum greinum eða sambærilegu námi sem
skólinn metur gilt og standist inntökupróf.
Umsóknarfrestur er til 12. maí 2000. Umsóknareyðublöð liggjaframmi
á skrifstofu skólans og hægt að nálgast þau á heimasíðu skólans.
Inntökupróf fara fram 3. og 4. júní 2000.
Skrifstofa skólans er opin á virkum dögum kl. 14-17.
Sími 551 1990 eða 551 1936, fax 551 1926,
www.isholf.is/myndlistaskolinn