Morgunblaðið - 28.04.2000, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 28. APRÍL 2000 42
'unda norrænna manna í Ameríku var opnuð í Smithsonian-safninu í Washington í gær
Jón Baldvin Hannibalsson, sendiherra
Þjóðhöfðingjar Norðurlanda voru viðstaddir opnun víkingasýningarinnar í Smithsonian-safninu. Jdakim Danaprins, Viktoría, krdnprinsessa Svíþjdðar,
Tarja Halonen Finnlandsforseti, Ólafur Ragnar Grímsson, forseti fslands, Sonja Noregsdrottning og Haraldur Noregskonungur.
\ A,:. J? . v-'*, Sr:
- ’' JHB v.r f|jæ|7.
k1s>'. - iv 'S
: fl& ■ &
\ ®§| | Lfy.-tvV ffpS
að 15 til 20 milljónir
mi sækja sýninguna
Morgunblaðið/Ásdís
Gestir koma til veislu í tilefni af opnun víkingasýningarinnar. Frá hægri Robert Fri forstöðumaður, hjdnin Rut Ing-
dlfsddttir og Björn Bjamason menntamálaráðherra, Francine Berkowitz, forstöðumaður alþjdðatengsla og borgar-
stjdrahjdnin Ingibjörg Sólrún Gísladdttir og Hjörleifur Sveinbjörnsson.
einu víkingaminjanna sem fundist hafa
í N-Ameríku.
Helge Ingstad, sem nú er 101 árs,
var viðstaddur opnun sýningarinnar í
gær.
Um leið minntist Haraldur á seinni
þátt ferða norrænna manna til vestur-
heims, nefnilega vesturfarana sem
námu land í Bandaríkjunum og Kan-
ada á síðustu öld og í byrjun þeirrar
sem nú er senn að baki. Minntist Har-
aldur konungur þess er norrænir menn
sigldu íyrst inn höfnina í New York ár-
ið 1825 og að afkomendur þeirra nor-
rænu manna sem numið hefðu lönd í
vesturheimi teldust nú vera um 20
milljónir. Líklegt væri að sá mikli fjöldi
yrði þakklátur fyrir það framtak sem
Vfldngasýningin væri. Noregskonung-
ur minntist að lokum á þá miklu mögu-
leika sem í sýningunni fælust. Þeir
væru ekki síst fólgnir í vefsíðu sýning-
arinnar á Netinu, www.mnh.si.eduMk-
ings. Mæltist hann til þess að ungir
jafnt sem aldnir, beggja vegna Atlants-
hafsins, nýttu sér einstakt tækifæri til
að kynnast af eigin raun sameiginlegri
arfleifð okkar allra.
Skapar áhuga vestanhafs
Ólafúr Ragnar Grímsson, forseti ís-
lands, sagði í samtali við Morgunblaðið
á opnunarathöfninni að sýningin væri
mikið þrekvii-ki. „Hlutur íslands er
mikill, ekki síst vegna íslendingasagn-
anna,“ sagði hann.
Forsetinn benti á að sögumar væru
að hluta til raktar á sýningunni, unnt
væri að hlýða á fróðleik um ævi Bjarna
Herjólfssonar og Leifs Eríkssonar og
föður hans. Búsetan á íslandi, örlög
manna, árstíðaskiptin, þróun íbúðar-
byggðar; allt kæmi þetta fram með
mjög skýrum hætti.
„Hér er verið að sýna mikla sögu,
enda fóru þessar landnámskynslóðir
víkinganna víða um Evrópu og yfir haf-
ið, svo að hér deilum við þessari sögu.
Hlutur íslands er hins vegar tvímæla-
laust mjög mikill í þessari sýningu."
Ólafur Ragnar sagði að meðal hinna
tignu gesta hefði ríkt mikil ánægja með
sýninguna. „Gífurleg hrifhing eink-
enndi viðbrögð okkar, enda er aðdáun-
arvert hvernig höfundar sýningarinnar
hafa túlkað söguna og tengt hana sam-
an. Þeir gefa nýja sýn á söguna; hugsa
hana úr frá sjónarhomi Bandaríkja-
manna, og það hefur verið mjög fróð-
legt fyrir okkur að sjá hvemig þeir
vilja túlka þessa fomu sögu okkar og
Norðurlanda gagnvart nútímafólki í
Bandaríkjunum. Hér er sögu Kristó-
fers Kólumbusar ýtt til hliðar með af-
gerandi hætti og hún fær nýja vídd
með því að sýningunni er lokið á þann
hátt að gefið er rækilega til kynna að
Kólumbusi hafi verið kunnugt um nán-
ast alla þessa sögu er hann lagði upp í
sína för.
Þessi sýning er því tvímælalaust
stórviðburður hvað varðar vitneskju
manna hér vestanhafs um okkar fornu
sögu, menningararf, landnámið. Okkar
íslendinga bíður mikið verkefni á
næstu ámm að byggja á þeirri vitn-
eskju sem er veitt með þessari sýningu
og hagnýta okkur þá kynningu á ís-
Heimsókn forseta Islands til Bandarikjanna
Sækir þrjár borgir
heim á tíu dögum
Washington. Morgunblaðið.
FORSETI íslands, Ólafur Ragnar Grimsson, kom til
Bandaríkjanna á miðvikudagskvöld í heimsókn vegna
afmælis landafundanna. Hann dvelur í Washington til
30. apríl og mun m.a. hitta forsetahjdnin bandarísku,
Bill og Hillary Clinton, í hádegisverði í Hvíta húsinu í
dag. Forsetinn mun aukinheldur sinna einkaerindum í
höfuðborg Bandaríkjanna, en sunnudaginn 30. apríl
nk. heldur hann til New York í einkaheimsdkn.
Forsetinn heldur til Los Angeles 3. mai nk. þar sem
hann mun dveljast í fjdra daga og taka þátt í hátíða-
höldum þar vegna landafundanna, hitta að máli borg-
aryfirvöld og aðila úr viðskiptalífinu. Dorrit Moussa-
ieff, hin breska vinkona forsetans, er nú í föruneyti
hans í slíkri heimsdkn í fyrsta skipti. Ólafur Ragnar
segir að ákveðið hafi verið að Dorrit kæmi með sér
til Bandaríkjanna, þar ætti hún mikið af gdðum vin-
um og til stæði að þau sæktu þá hcitn einnig.
„Það hefur verið mjög ánægjulegt að hafa hana
með mér,“ sagði forsetinn og bætti við að framtíðin
yrði að skera úr um hvort Dorrit myndi fylgja honum
framvegis í heimsdknum af þessu tagi.
lenskri sögu og menningu sem qe
kjarninn í þessari sýningu."
Aðspurður um hvernig slíkt yrði
best gert sagði Ólafur Ragnar að ræða
þyrfti ýmsa atburði og útgáfustarfsemi
í framhaldinu; sýningin færi víða um
Bandaríkin og Kanada og þar með
gæfust tækifæri til að koma nútíma-
menningu Islands á framfæri.
„Ég held að þetta muni skapa áhuga
vestanhafs á að heimsækja Island og
því þarf að rækta miklu betur en gert
hefur verið túlkun okkar á arfleifðinni
heima. Þegar menn koma t.d. á Þing-
velli er lítið um frásögn þar á staðnum;
menn þurfa helst að hafa sagnaþul með
sér til þess að geta skilið söguna. í
Dalasýslu er hins vegar verið að
byggja Eiríksstaði upp og kynna um
leið aðra þætti sögunnar þar.
Við erum alin upp við að hver og einn
eigi að þekkja þessar sögur frá blautu
barnsbeini, en við þurfum að gera því
fólki sem vill sækja ísland heim kleift
að geta notið sagnaslóðanna með jafn
ríkulegum hætti og við gerum sjálf.“
Ólafur Ragnar segir engum vafa
undirorpið að Vfldngasýningin nú sé
einhver mesta kynning sem íslensk
saga, menning og framlag íslendinga
til heimssögunnar hefur hlotið og mun
hljóta. „Það er mikið verkefni fyrir
okkur heima að búa okkur undir það acj
taka við öllu fólkinu, ekki aðeins ferða-
mönnum, heldur einnig fræðimönnum
og áhugafólki um söguna sem mun
vilja heimsækja ísland í kjölfar þessar-
ar sýningar.“
Aðspurður um sérstöðu íslands á
sýningunni sagði Ólafur Ragnar að
hún væri eins skýr og hún gæti verið á
sýningu sem túlkaði menningarheim
sem spannaði Norðurlönd öll, Græn-
land, vesturheim og stóran hluta Norð-
ur-Evrópu á þeim tíma. „Við getum
verið stolt af því tækifæri sem við fáum
hér til að túlka okkar sögu, auðvitað í
bandalagi með frændum okkar á Norð-
urlöndum og í samhengi við þann þátt
sem norrænar þjóðir til foma áttu í að
skapa þessa sögu. Það gerðum við ísi.
lendingar ekki einir, þótt við viljum
gjarnan láta líta út fyrir að svo hafi ver-
ið. íbúar íslands á þeirri tíð voru hluti
af víðtækri menningu sem spannaði
Norður-Evrópu alla.“
Forsetinn kvaðst að lokum vera
mjög ánægður með hvernig til hefði
tekist. „Það er gaman að vera Islend-
ingur hér í dag og sjá hve þetta skref er
stórfenglegt. Eg kom hér fyrir þremur
árum, þegar við Guðrún Katrín vomm
í Washington. Þá kynnti ég hugmyndir
um landafundahátíðahöld, m.a. á fundi
með Clinton forseta Bandaríkjanna í
Hvíta húsinu eins og menn muna ojg
átti þá einnig fund með forstöðumönn-
um Smithsonian-safnsins. Þá vora
hugmyndir um þessa sýningu ennþá að
fæðast. Mér þótti gaman að þeir rifj-
uðu þetta upp nú, yfirmenn Smith-
sonian, að það hefði verið fyrsti
viðræðufundurinn sem þeir áttu með
fulltrúum Norðurlanda vegna sýning-
arinnar.“ ♦