Morgunblaðið - 03.10.2000, Blaðsíða 68

68 ÞRIÐJUDAGUR 3. OKTÓBER 2000 MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
Fyrirlitningin er viðfangsefni kvikmyndar Sturlu Gunnarssonar
Morgunblaðið/Ásdís Ásgeirsdóttir
frábrugðin þessari," bætir hann við
og brosir. „Myndin er byggð á skáld-
sögu, er á gamansömu nótunum og
fjallar um miðaldra mann með gráa
fiðringinn. Hann segir upp starfi sinu
og stofnar franskan veitingastað í
krummaskuði á Nýfundnalandi. Eins
og nærri má geta fer reksturinn illa af
stað, konan skilur við hann, og hann
byrjar að drekka sem mest hann má
úr vínkjallaranum til að forða því að
vínflöskurnar verði gerðar upptækur
af lögreglunni. Einn heimamanna,
harðjaxl sem mótaður er af ævilangri
glímu við náttúruöflin, ákveður að
hjálpa honum og senda þeir út til-
kynningu um að sést hafi fáséður fugl.
Fuglaskoðarar hvaðanæva úr heimin-
um mæta á staðinn og vænkast hagui-
veitingastaðaeigandans. Auðvitað er
líka kona í spilinu, auk kókaínsmygl-
ara og fransks herramannsmatar."
Hvaða böndum binst þú íslandi?
„Ættjörðin er Kanada en ættflokk-
urinn er íslenskur,“ svarar hann.
„Mér líður eins og ég sé í faðmi fjöl-
skyldunnar á Islandi, bróðui-partiu-
hennar býr hér og ég tala íslensku.
Bæði bömin mín hafa komið hingað
og konan mín var að koma hingað í
fyrsta skipti. Kanada er póstmódem-
ískt land að því leyti að þar býr ekki
ein þjóð eins og á Islandi; þar er sam-
ansafn innflytjenda. Eg hugsa að
flestir Kanadamenn fari hjá sér þegar
þeir syngi þjóðsönginn. Það má segja
margt gott um Kanada, stórbrotna
náttúruna og það svigrúm sem ein-
staklingurinn fær, en sú tilfinning
sem fylgir því að koma til Islands er
einstök.“
En hvernig kom það til aðþú lagðir
kvikmyndagerð fyrir þig?
„Eg lærði stjómmálafræði í há-
skólanum og eftir útskrift ferðaðist ég
um Evrópu, fór til Krítar, Hjalt-
landseyja og vai- eina vetrarvertíð á
báti frá Stokkseyn sem gerður var út
frá Þorlákshöfn. Ég komst að því að
þetta frjálsa lífemi átti vel við mig og
ákvað að fara í meistaranám í kvik-
myndagerð, það byði upp á fjölbreyti-
leika í starfi. Ég var svo lánsamur að
útskriftarmyndin mín var margverð-
launuð og fyrir vikið bauðst mér að
gera fleiri myndir."
Að lokum, hvað hefurðu haft fyrir
stafni hérlendis?
„Ég sýndi konunni minni [Judy
Koonar] Þingvelli, við fómm á hest-
bak og hún hitti íjölskylduna mína í
fyrsta skipti," svarar Sturla. „Henni
finnst landið stórbrotið, byggingam-
ar litríkar, arkitektúrinn ijölbreyti-
legur, auk þess sem henni finnst gam-
an að umgangast allt þetta fólk sem
er eins og ég,“ svarar hann og hlær.
' Sturla Gunnarsson er
margverðlaunaður leik-
stjóri frá Kanada sem
-------------7--------
bundinn er Islandi
sterkum böndum. Hann
ræðir um mynd sína
Fyrirlitningu í spjalli
við Pétur Blöndal, auk
- sjaldgæfra fugla, Guðs
og Darrensins í
mannskepnunni.
ÞU VILT ekki brosa,“ spyr
Ásdís ljósmyndari. „Það
rímar ekki við þessa kvik-
mynd,“ svarar Sturla
Gunnarsson og brosir þó. Sturla er
leikstjóri kanadísku myndarinnar
Fyrirlitningar (Scom), sem sýnd er á
Kvikmyndahátíð í Reykjavík, og er
heiðursgestur hátíðarinnar. Sturla
talar íslensku þótt hann hafi aðeins
verið sjö ára er hann fluttist til
Vancouver, býr í Toronto, en á marga
^^ættingja og vini á íslandi.
Við rétt missum af morgunverðin-
um, þótt við getum tínt til leifar af
hlaðborðinu á Hótel Borg, og fáum
okkur egg með síld. Blaðamaður byij-
ar á að spyija af hverju Sturla hafi
ráðist í gerð Fyrirlitningar. „Löngun-
in gerði vart við sig þegar ég leik-
stýrði Dagbók Evelyn Lau, sem sýnd
var hérlendis. Sú mynd fjallar um sál-
arlíf táningsstúlku sem var skáld og
vændiskona," segir Sturla.
„Mig langaði einnig til að gera
kvikmynd um táningsstrák og sá þá
" mynd af handtöku Datrens [Huene-
mann] í blaðinu. Það sem mér fannst
truflandi við þessa ljósmynd var að
hann var á svipinn eins og í uppklappi
á leiksýningu. Mér fannst það stang-
ast á við þennan óskiljanlega glæp, að
myrða þær konur sem voru honum
nákomnastar, móður sína og ömmu.
Þetta fangaði athygli mína og eftir því
sem ég kafaði frekar ofan í málið varð
það furðulegra og furðulegra.“
Hvað þá?
„Hann [Darren] varð hugfanginn
af Caligula í leikriti Camus og spann
eigin sögu í sínu eigin lífi út frá skiln-
ingi sínum á verkinu. Hann setti sig í
spor Guðs. Þegar Caligula syrgði
systur sína komst hann að þeirri nið-
_->urstöðu að Guð væri ekki til. Enn-
frernur að menn væru svo njörvaðir
niður af reglum og siðum, að eina leið-
in til að ná ham-
ingju væri að taka
sér hlutverk Guðs.
Caligula hefur löngum verið talinn
geðsjúkur. Hann tók heiðursmenn af
lífi, hækkaði glæpamenn í tign og
braut gegn öllum gildum samfélags-
ins. I lokin var hann ráðinn af dögum
af undirforingja sínum. Það sem
Darren áttaði sig ekki á er að þetta
var harmleikur, gaumgæfing á þeim
hörmungum sem íylgja guðlausri ver-
öld. Hann sneri því upþ í réttlætingu á
illyrmislegum tilhneigingum sínum.“
Lífhans verður eins og hlutverk á
Sturla Gunnarsson
Að setja sig
í spor Guðs
KVIKMYNDAHATIÐ I REYKJAVIK
Jeiksnði.
„Ég varð einmitt sleginn yfir því að
hann virðist ekki hafa neitt sjálf, held-
ur setur hann sig í hlutverk og verður
það sem hann langar til. Hann er
samviskulaus. Og við því virðist ekk-
ert að gera. Við komumst að því þegar
við töluðum við sálfræðing Dan'ens
að hann er ekkert einsdæmi. Því hef-
ur verið fleygt að eins sé ástatt um
fimmtung mannkyns; að vera sið-
blindur og geta ekki fundið til með
öðrum.“
Eru Darrenar þá allt í kring um
okkur'l
• „Flestir þeirra leiðast ekki út í
glæpi og eru jafnvel eftirsóttir í við-
skiptalífinu," svarar Sturla. „Allir
þekkja einhvem sem þannig er háttað
um. Ég vildi forðast sálfræðilega
greiningu sem myndi afmarka Darr-
en og gefa öðrum tækifæri til að
segja: „Þetta á ekki við um mig.“ Ég
nálgaðist því viðfangsefnið út frá því
YÍvemig hann hefði leiðst út á þessa
braut, en ekki af hveiju, og tek tíma-
bilið frá því fyrstu morðhugleiðingar
gera vart við sig og þangað til fer að
molna úr draumaveröld hans. Þess
vegna tókum við viðtöl við hann í
fangelsinu, til að rýna í atburðina út
frá hans sjónarhóli."
Sturla fær sér kaffisopa, rýnir á
blaðamann og segir: „Þetta er svolítið
hrollvekjandi saga, er það ekki?“
Blaðamaður kinkar kolli og sér enn
fyrir sér geðveik-
isglampann í aug-
um aðalsögu-
persónunnar frá því á sýningunni
kvöldiðáður.
Sturla heldur áfram: „Eftir
frumsýninguna var framleiðandinn
spurður af móður sinni: „Myndirðu
nokkuð kála mér?“ og svaraði:
„Mamma, þú átt ekki nógu mikla pen-
inga.““
Þú átt sjálfurstrák á unglingsaldri.
„Jú, ég á 13 ára son og veit að tán-
ingsaldurinn getur verið erfiður,"
svarar Sturla, sem sjálfur var eflaust
einhvem tíma unglingur. „Táningar
hrærast í heimi goðsagna og ímynd-
unar, hverfa um tíma á framandi stað
og þá getur reynst erfitt að ná sam-
bandi við þá.“ Hann brosir út í annað:
„Þeir tala ekki mikið.“ Svo heldur
hann áfram: „Eftir mislangan tíma
snúa þeir aftur í raunheiminn sem
ungir menn. Það hefði sjálfsagt gerst
líka í tilfelli Darrens, ef hann hefði
ekki hitt hina strákana. Ef... Ef... Að
sex mánuðum liðnum hefði hann ef til
vill orðið eðlilegur geðsjúklingur og
plumað sig ágætlega í samfélaginu."
Hvemig er hann í dag?
„Caligula var miðpunktur í tilveru
Darrens og því leið honum eins og á
valdi örlaganna þegar hann var hand-
tekinn. Hann talar ennþá um sig í
þriðju persónu og lítur á veröldina
sem leiksvið. En eftir að hann áttaði
sig á harðneskju tugthúslífsins fór
mesti gljáinn af tilvemnni og hann fór
að sakna móður sinnar, sem var svo-
lítið erfitt þar sem hann hafði nú einu
sinni myrt hana. En hann var ekki sá
Úr myndinni Fyrirlitning eða Scorn sem nú er sýnd
á Kvikmyndahátíð í Reykjavík.
sem framkvæmdi morðin. Þótt hann
hafi gert tilraunir með ömmu sína
hallast ég að því að hann hefði ekki
getað myrt þær sjálfur. En nú er
hann kominn í hlutverk fanga sem
trúir því ekki sem hann gerði. Hann
getur ekki lifað án handrits og þetta
er nýja hlutverkið."
Hefurhann séð myndina?
„Nei, og hann fær ekki að sjá hana
íyrr en hún verður frumsýnd í mars,“
svarar Sturla. „Við erum þegar á hál-
um ís, því fólk hefur gagnrýnt okkur
íyrir að gera honum hátt undir höfði.
Af hveiju verið sé að gera lífi hans skil
í kvikmynd. En það var Ijóst frá upp-
hafi að Darren hafði ekkert um gerð
myndarinnar að segja og hann verður
að bíða eins og allir aðrir.“
Að hve miklu leyti er Fyrirlitning
heimildarmynd?
„Hún er 100 prósent heimildar-
mynd og 100 prósent skáldskapur,“
svarar Sturla. „Hvergi er vikið frá at-
burðarásinni, en sjónarhom Darrens
er skáldað; við urðum að móta pers-
ónumar eftir þeim heimildum sem
lágu fyrir. Þar á meðal var bók sem
fjallaði um atburðina og var með við-
tölum, m.a. við fjölskylduna og Am-
öndu. Það kom sér ágætlega því hún
hafði verið skoðuð af lögiræðingum
fyrir útgáfuna [til að forðast meið-
yrðamál] og gerði það okkur auðveld-
ara fyrir.“
Hefur fósturfaðir Darrens einhver
samskipti við hann?
„Hann vildi ekki trúa því að Darren
væri sekur og studdi við bakið á Darr-
en alveg fram að réttarhöldum,“ svar-
ar Stui'la. „Þau tóku mjög á hann, því
þá kom í ljós að enginn vafi lék á sekt
Darrens. Fósturfaðir hans varð því að
sætta sig við sannleik málsins og þeg-
ar við töluðum saman var hann ekki
enn búinn að gera upp þennan kafla í
lífi sínu. Hann lokaði þeim kafla, gift-
ist aftur og eignaðist fjölskyldu á ný.
Hann vonaðist til að myndin vekti
umræður um hvenær sakborningar
væru ósakhæfir vegna geðveiki, því
hann vill meina að Darren hafi fæðst
svona gerður, en það hafi ekki orsak-
ast af uppeldinu."
Hvert verður næsta verkefni sem
þúræðstí?
„Rare Birds [Sjaidgæfír fuglar],“
svarar Sturla. „Hún er afskaplega