Morgunblaðið - 31.10.2000, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 31. OKTÓBER 2000 15
FRÉTTIR
Fjármálaráðherra um 15 milljarða erlent lán ríkisins á gjalddaga á næsta ári
Líklegast að tekið
verði niftt erlent lán
UM 15 milljarða króna erlent lán
ríkissjóðs fellur á gjalddaga á næsta
ári. Geir H. Haarde fjármálaráð-
herra sagði í erindi á kynningarfundi
SPRON sl. fimmtudag að meta
þyrfti með tilliti til gjaldeyrisstöð-
unnar hvort skynsamlegt væri að
greiða lánið upp eða taka nýtt lán á
móti, því ekki mætti íþyngja gjald-
eyrisstöðunni, ef gjaldeyrisforðinn
væri þröngur, með því að greiða lán-
ið upp. I samtali við Morgunblaðið
taldi Geir líklegast, eins og staðan
væri í dag, að nýtt erlent lán yrði
tekið á móti, líkt og gert hefði verið á
þessu ári. I því fælist ekki nettó-
skuldaaukning, heldur fjármögnun
afborgana eldri lána. Ríkissjóði byð-
ust hagstæð kjör og fjármögnun er-
lendis væri auðveld.
„Það er ekki búið að ganga frá
þessu en við reiknum með að halda
fund í nóvember og upplýsa markað-
inn um þetta, ákvarðanir verða tekn-
ar í ljósi aðstæðna, meðal annars
með tilliti til gjaldeyrisstöðunnar,"
sagði fjármálaráðherra.
Haft var eftir Arna Maríassyni,
forstöðumanni gjaldeyris- og af-
leiðuviðskipta Búnaðarbankans, á
föstudag, að nokkur óvissa ríkti um
hvaða lán ríkissjóður ætlaði að
greiða upp á næstunni, en ákvarðan-
ir stjórnvalda um það gætu skipt
máli varðandi stöðu krónunnar.
Hætt væri við að það myndi veikja
krónuna enn frekar ef ríkissjóður
greiddi upp mikið af erlendum lán-
um á næstunni en hún gæti styrkst
ef ákvörðun yrði tekin um að bíða
með þær greiðslur.
Fjármálaráðherra sagði við Morg-
unblaðið að ekki mætti líta á þessi
mál sem vandamál. Þetta væri eitt af
skipulagsmálunum sem vörðuðu ráð-
stöfun lánsfjárafgangsins. Vega
þyrfti og meta hvað ætti að greiða
upp af innlendum og erlendum lán-
um. Geir sagðist hafa útskýrt þetta
fyrir talsmönnum fyrirtækja á fjár-
málamarkaði. Astæðulaust væri að
gera veður út af þessu. Ekki væri
hægt að ætlast til þess að öll atriðin
lægju ljós fyrir við framlagningu
fjárlagafrumvarps í október. Stefn-
an í heild sinni væri klár.
Meta þarf vandlega hversu
langt er hyggilegt að ganga
Þórður Friðjónsson, forstjóri
Þjóðhagsstofnunar, segir að ríkið
verði hverju sinni að meta gaum-
gæfilega hvernig það greiðir niður
lán sín.
„Áhrifin á gjaldeyrismarkaðina
eru eitt af þeim atriðum sem skipta
ákaflega miklu máli í því sambandi.
Það er augljóst að atriði eins og t.d.
hversu miklar fjárfestingar Islend-
inga eru erlendis í hlutabéfum og
verðbréfum getur haft áhrif á hvað
verður mikil eftirspurn eftir gjald-
eyri á gjaldeyrismörkuðum. Það er
eðlilegt að ríkið meti þess vegna á
hverjum tíma hversu langt er hyggi-
legt að ganga í endurgreiðslu er-
lendra lána ríkisins," sagði Þórður.
Hann benti einnig á að mikið hefði
borið á því í umræðunni hvort ríkinu
bæri að segja nákvæmlega til um
það fyi-irfram hvað það hygðist gera
í þessum efnum. „Ég held hins vegar
að það sé aldrei hægt að taka slíkar
ákvarðanir og lýsa þeim yfu- alveg
afdráttarlaust fyrirfram. Ríkið hlýt-
ur hverju sinni að skoða málin í
stærra samhengi,“ segir Þórður.
Þess má geta að auk 15 millj-
arðanna sem falla á ríkissjóð á næsta
ári vegna erlendra lána hefðu 8 mill-
jarðar til viðbótar fallið á ríkið vegna
Leifsstöðvar, hefði hlutafélag um
rekstur stöðvarinnar ekki verið
stofnað. Mun félagið taka yfir þessa
upphæð og fjármagna afborgun
hennar.
Eldsvoðiá
Egilsstöðum
Einbýlis-
hús mikið
skemmt
EINBÝLISHÚS á Furuvöllum
1 á Egilsstöðum skemmdist
talsvert í bruna á laugardag-
skvöld. Húsið var mannlaust
þegar eldurinn kom upp en ver-
ið var að flytja úr húsinu og því
lítið sem ekkert af innbúi inn-
andyra. Allt bendir til að kvikn-
að hafi í út frá uppþvottavél í
eldhúsi hússins.
Slökkviliðið á Egilsstöðum
fékk tilkynningu um eldinn
klukkan 21:51 og skömmu síðar
voru slökkviliðsmenn komnir á
vettvang. Eldur logaði þá í eld-
húsinnréttingu. Að sögn
slökkviliðsins var mikill hiti og
reykur í húsinu. Reykköfurum
gekk þó vel að slökkva eldinn.
Miklar skemmdir urðu á húsinu
af völdum reyks og hita. Eldur-
inn brenndi í sundur vatnslögn
úr plasti og varð talsvert vatn-
stjón af þeim völdum.
Lögreglan á Egilsstöðum fer
með rannsókn á eldsupptökum.
Akstur utan vegar
Ráðstefna um landupplýsingar og landupplýsingakerfí
Staðlagerð og samræm-
ing ofarlega á baugi
Morgunblaðið/Asdís
Haldin var sýning þar sem ráðstefnugestir gátu kynnst því nýjasta sem
er að gerast í tækni, framleiðslu og búnaði á sviði landupplýsingakerfa.
VEGFARANDI sem átti leið hjá
Helgarfelli á Öxarfjarðarheiði tók
þessa mynd af utanvegaakstri.
Hjólförin sem sjást á myndinni
SAMKEPPNISTOFNUN hefur
ákvarðað að takmarkanir þær sem
greiðslukortafyrirtækin Greiðslu-
miðlun hf. (Visa-ísland) og Kredit-
kort hf. (Europay) beittu á úttektar-
heimildum korthafa á nektar-
dansstöðum hafi skaðleg áhrif á
samkeppni samkvæmt samkeppnis-
lögum.
I desember árið 1999 tóku
greiðslukortafyrirtækin ákvörðun
um að takmarka úttektarheimldir á
umræddum stöðum. Aðgerðirnar
miðuðust við að ekki væri hægt að
taka út meira en 50 þúsund krónur á
hvert almennt greiðslukort á sólar-
hring, en 75 þúsund á svokölluð gull-
og viðskiptakort.
Samkeppnisstofnun vísar í 17. gr.
samkeppnislaga og með heimild úr
þeim lögum beinir samkeppnisráð
því til fyrirtækjanna tveggja að fella
úr gildi ofangreindar takmarkanir,
eru ein af mörgum í brckkunni
og greinilegt að margir hafa leik-
ið sama leikinn og ökumaður
jeppans sem sést hér á myndinni.
sem gripið var til á grundvelli hins
samkeppnishamlandi samráðs og
skal það gert fyrir 15. nóvember
næstkomandi.
Að mati samkeppnisráðs er kjarni
þessa máls sá að greiðslukortafyrir-
tækin höfðu samráð um takmarkanir
á úttektarheimildum á nektardans-
stöðum í stað þess að bregðast við
sjálfstætt og á eigin forsendum. Að
mati ráðsins er það þessu máli óvið-
komandi hvort þau hafi hvort um sig
haft á grundvelli samninga heimild
til umræddra aðgerða eða hvort
ákvæði viðkomandi samninga eða
beiting þeirra sé í samræmi við sam-
keppnislög.
Ráðið telur hins vegar að aðgerðir
hvors greiðslukortafyrirækis fyrir
sig í kjölfar þessa máls geti komið til
athugunar á grundvelli 17. og 20. gr.
samkeppnislaga, t.d. á grundvelli
kæru greiðsluviðtakenda.
UM 230 gestir sóttu þriggja daga
norræna ráðstefnu um landupplýs-
ingar og landupplýsingakerfi sem
lauk í Reykjavík á laugardag. Rúm-
lega helmingur gestanna var af er-
lendu bergi brotinn en ráðstefnan
var haldin á vegum GI Norden, Nor-
rænna samtaka á sviði landupplýs-
inga, og LÍSU, samtaka um land-
upplýsingar á íslandi.
Landupplýsingakerfi er heiti yfir
þá ýmsu gagnagrunna sem tengjast
staðsetningu og fela í sér notkun,
framleiðslu og miðlun ýmissa land-
fræðilegra gagna. Er með landupp-
lýsingakerfi hægt að samræma gögn
frá ólíkum svæðum, tengja töflur og
texta við kortagrunna og meðhöndla
gögnin á ýmsan hátt.
Að sögn Lars Gisow, forseta GI
Norden, er meiningin með árlegum
ráðstefnum samtakanna að skiptast
á skoðunum og kynna sér þær nýj-
ungar sem hæst ber í hverju landi.
„Það skiptir miklu máli að vita hvað
aðrir eru að gera á þessu sviði og
ekki síður að koma á fót góðum
tengslum við kollega á hinum Norð-
urlöndunum," segir hann. „Við eig-
um við sömu erfiðleika að stríða í
starfi okkar og getum því oft fundið
lausn á þeim í sameiningu."
Unnið að gerð flokkunar-
lista fyrir allt Island
Ýmissa grasa gætti á ráðstefnunni
en alls voru flutt 42 erindi um notkun
landupplýsinga og landupplýsinga-
kerfa á ýmsum sviðum, m.a. um um-
hverfi, náttúruvá og neyðarþjónustu,
lagnir, samgöngur og staðla.
Jófríður Guðmundsdóttir, Land-
mælingum íslands, kynnti á föstu-
dag gerð flokkunarlista fyrir allt Is-
land um áþreifanlega þætti eins og
vegi og náttúru. í þessu felst, að
sögn Jófríðar, að sé t.d. verið að tala
um gróðurkort þurfi menn að gefa
mýri, svo dæmi sé tekið, tiltekið tákn
í kortagerðinni. Flokkunarlistinn
eigi að tryggja að þegar aðrir fari að
gera kort skilji þeir að viðkomandi
tákn á við um mýri, en fari ekki að
búa til sitt eigið tákn og þannig valda
því að margs konar ólík tákn séu til í
íslenskum kortagrunnum um sama
hlutinn.
Orða megi þetta þannig að verið sé
að móta umferðarreglurnar fyrir
landfræðilega kortagerð. Verið sé að
búa til staðla enda sé nauðsynlegt að
samhæfa og samræma hlutina, til að
ein stofnun geti notað kort annarra
þurfi að vera notast við sömu staðla
við gerð þeirra.
Vinna að gerð staðla um
skráningu heimilisfanga
Aðferðir við skráningu heimilis-
fanga voru viðfangsefni Johns L.
Wells, sérfræðings hjá IPC Techno-
logy, í fyrirlestri sem hann flutti á
ráðstefnunni. Wells sagði í samtali
við Morgunblaðið að í heimi póst-
flutninga væru margir sem teldu
tíma til kominn að búa til fullkomna
staðla um skráningu heimilisfanga
enda væri öryggi og hraði póstsend-
inga ekki sem skyldi.
Sérstakt staðlaráð sem starfar á
vettvangi Evrópusambandsins hefur
nú það verkefni að móta nýjar tillög-
ur í þessu sambandi. Felur þetta t.d.
í sér gerð staðla um það hvort húsn-
úmer skuli koma á undan götuheit-
inu eða öfugt, en þessu er ólíkt hátt-
að í t.d. Belgíu og Frakklandi.
Wells tekur hins vegar fram að
hér sé einkum um að ræða póstsend-
ingar milli fyrirtækja og rafrænan
flutning bréfa og bendir hann á í
þessu sambandi að 85% allra bréfa
eigi uppruna sinn í fyrirtækjum og
stofnunum. Þessi mál snerti því ekki
beinlínis almenna bréfritara, a.m.k.
ekki enn. Með aukinni tölvuvæðingu
gæti það þó gerst, þ.e. með aukinni
notkun heimilisfangagagnabanka á
Netinu eða sem innbyggðir væru í
tölvu viðkomandi.
Jeppi valt á Kísilvegi
JEPPABIFREIÐ valt á Kísilvegi
og lenti utan vegar skammt frá
bænum Geitafelli í Reykjahverfi
um hádegið á sunnudag. Ökumað-
ur jeppans missti stjórn á honum í
lausamöl með þeim afleiðingum að
jeppinn valt, fór eina veltu og
hafnaði á hjólunum utan vegar.
Tveir menn voru í bílnum. Öku-
maðurinn var með höfuðáverka og
var hann fluttur á Sjúkrahúsið á
Húsavík en hann var ekki talinn
alvarlega slasaður. Að sögn lög-
reglunnar á Húsavík er jeppinn
mikið skemmdur og líklega ónýt-
ur.
Samráð korta-
fy r irtækj anna
var óheimilt