Morgunblaðið - 31.10.2000, Blaðsíða 20

20 ÞRIÐJUDAGUR 31. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LANDIÐ

Hópurinn sem íjallaði um atvinnulíf og viðskiptatækifæri var íjölmennastur á ráðstefnunni Eyjar 2010.
Fj ölmargar hugmyndir
um samfélag framtíðar
Á ráðstefnunni Eyjar 2010 ræddu Eyjamenn um
framtíð byggðar í Vestmannaeyjum og leiðir til að
fá ungt fólk til að búa þar áfram eða flytja aftur
heim. Rúnar Pálmason hlýddi á hugmyndir um efl-
ingu atvinnulífs, menntunar o.fl. í Eyjum. Meðal
þeirra var loftpúðaskip til lands, ferðamenn til
Surtseyjar og einkavæðing Sjúkrahússins.
FJÖLDI Vestmannaeyinga sótti ráð-
stefnuna Eyjar 2010 sem haldin var í
Týsheimilinu á laugardaginn. Nafnið
er dregið af því markmiði sem Eyja-
menn hafa sett sér f'yrir árið 2010 sem
er að hafa íjölgað íbúum eyjunnar úr
um 4.500 í 5.200 á einum áratug. Áður
en gos hófst í Vestmannaeyjum í jan-
úar 1973 bjuggu þar 5.200 manns.
Síðan hefur íbúatala aldrei náð sömu
hæðum og Eyjamönnum búsettum í
Vestmannaeyjum hefur heldur fækk-
að undanfarin ár.
Markmið ráðstefnunnar var að fá
ungt fólk til að ræða hverskonar sam-
félag þyrfti að skapa í Vestmannaeyj-
um til þess að það myndi vilja búa þar
áfram. Ráðstefnunni var ætlað að
vera umræðugrundvöllur fyrir fólk á
aldrinum 20-35 ára um stöðu og fram-
tíð Vestmannaeyja.
Ráðstefnan fór að miklu leyti fram í
hópastarfi þar sem Vestmannaeying-
ar ræddu málin en undirbúningur
fyiir hópastarfið hófst snemma í
haust. Frummælendur fluttu einnig
erindi. Meðal þeirra hugmynda sem
komu fram á ráðstefnunni var að nota
loftpúðaskip til flutninga milli Eyja og
Bakkafjöru „þangað til göngin koma“
eins og niðurstöður hópsins hljóðuðu.
Slíkar ferðir myndu aðeins taka um
20 mínútur.
Þá var stungið upp á því að Sjúkra-
húsið í Vestmannaeyjum yrði fyrsta
einkavædda sjúkrahúsið í landinu.
Sjúkrahúsið gæti t.d. sérhæft sig í
hnjáaðgerðum og Vestmannaeyingar
boðið upp á endurhæfingu.
Hópui'inn sem ræddi samgöngur
og ferðamál taldi tímabsert að huga
að því að afnema friðun Surtseyjar
a.m.k. að einhverju leyti. Surtsey
væri einstök og mikið aðdráttarafl
fyrir ferðamenn. Það þyrfti vart
meira en lítinn skika á eyjunni til þess
að hægt væri að bjóða ferðamönnum
upp á ferðir til eyjarinnar sem telst
vera eitt yngsta land í heimi.
Sérþekking í sjávarútvegi
Sá hópur sem hafði atvinnumál og
viðskiptatækifæri á sinni könnu var
áberandi stærstur á ráðstefnunni.
Niðurstaða þeirra sem í hópnum voru
var sú að Vestmannaeyingar ættu að
stefna að því að vera fremstir í öllu
sem lyti að sjávarútvegi, hvort sem
það væru fiskveiðar, framleiðsla veið-
arfæra, flæðilínur eða rannsóknir.
Þeir bentu á að óvíða á landinu væri
jafnmikil sérþekking í sjávarútvegi.
Bjóða þyrfti upp á nám og efla rann-
sóknir með hjálp innlendra og er-
lendra háskóla.
Fundarmenn kölluðu einnig eftir
því að athugun yrði hafin á fískeldi við
Eyjamar og nefndu sumir að Keikó
yrði væntanlega ekki eilífur í Kletts-
vík. Þar væri upplögð aðstaða fyrir
fiskeldi. Þá lagði hópurinn til að efla
ferðamál og mætti hugsa sér að út-
lendingar og íslendingar gætu dvalið
í eyjunum vikum saman.
Hópurinn taldi sömuleiðis mikil-
vægt að halda áfram uppbyggingu í
fjarvinnslutækni. Miklir möguleikar
sköpuðust með Ijósleiðaratenginu við
öll heimili í Eyjum sem vonandi yrði
að veruleika árið 2001.
Mannlíf og menning
„Hvar er miðbærinn?" var spurt
þegar hópurinn sem hafði rætt mann-
líf og menningu kynnti sínar helstu
niðurstöður. Hópurinn taldi fulla þörf
á því miðbær risi í Heimaey. Með því
myndi bæjarbragurinn batna til
muna. Þá lagði hópurinn m.a. til að
menningarhús með söfnum, leiksviði
og aðstöðu til tónleikahalda risi sem
fyrst.
Elliði Vignisson var í forsvari fyrir
þann hóp sem ræddi lífsgæði og ný
viðhorf þar sem fólk um tvítugt var í
meirihluta. Hann sagði Ijóst að Vest-
mannaeyingar væru með eindæmum
skemmtilegir. Það vantaði hinsvegar
vettvang fyrir þá til að koma oftar
saman.
„Það er til lítils að vera skemmtileg
en vera svo bara skemmtileg ein
heima. Það er meira gaman þegar
margir skemmtilegir koma saman,“
sagði Elliði. Hann bætti því við að í
litlu samfélagi væri hætt við að ein
neikvæð rödd yrði áberandi og gæti
brotið mikið niður. Það væri líka
ákveðin neikvæðni fólgin í því hve fólk
væri hrætt við framtíðina. Slíkt ætti
við fjárfesta jafnt sem íbúa.
„Ungt fólk er hrætt um að bömin
þeirra flytji héðan. Enn yngra fólk
sem ekki er komið með böm hefur
áhyggjur af því að það þurfi að koma
sér burt áður en allt hrynur," sagði
Elliði. Styrkur Vestamannaeyja
fælist t.d. í samkennd íbúa, minni
áherslu á neyslu en t.d. á höfuðborg-
arsvæðinu, stórkostlegri náttúru og
skemmtilegu mannlífi og menningu.
Hópurinn komst að þeirri niðm--
stöðu að góð störf og möguleiki til
frama væm nauðsynlegar en ekki
nægjanlegar forsendur fyrir búsetu í
Vestmannaeyjum.
Meðal frammælenda á ráðstefn-
unni var Ámi Sigfússon, forstjóri
Tæknivals. Hann ræddi m.a. um þá
möguleika sem felast í upplýsinga-
tækni. Ami taldi víst að Eyjamenn
hefðu mikla möguleika, m.a. með því
að gerast undirverktakar fyrir stærri
hugbúnaðarhús eða sjá um úrvinnslu
gagna fyrir fyrirtæki í öðrum tíma-
beltum. Vestmannaeyingar þyrftu að
tæknivæðast og það hratt. Brátt yrði
tekinn í notkun nýr ljósleiðari sem
gæti gerbylt möguleikum Eyjamanna
til að nýta sér hina nýju tækni.
„Stakkó eða Stoke?“ sagði Ami og
spurði hvort það gæti verið að fjár-
festar í Vestmannaeyjum hefðu van-
trú á fjárfestingu í heimabyggð. Árni
sagði Eyjamenn þurfa að byggja upp
innviði áhugaverðs samfélags. Til
þess þyrfti m.a. að bæta menntun en
Ami taldi heimamenn ekki sýna nægt
frumkvæði í því að gera menntun
betri og fjölbreyttari.
Snæbjörn Guðni Valtýsson og
Davið Guðmundsson telja hug-
búnaðargerð í Vestmannaeyjum
eiga framtíðina fyrir sér.
Hugbún-
aðarfram-
leiðsla
VESTMANNAEYINGAR eru í
fremstu röð varðandi tölvunotkun
og netvæðingu fyrirtælqa að sögn
þeirra Davíðs Guðmundssonar og
Snæbjöms Guðna Valtýssonar hjá
Tölvun ehf. Þeir benda m.a. á að
helstu stoftianir bæjarins hafa verið
nettengdar frá árinu 1996.
Þá var lagður ljósleiðari til Bæjar-
veitnanna og örbylgjusambandi
komið á við ráðhúsið. Frystihúsin
hafi þar að auki verið fljót að taka
tölvutæknina í súia þjónustu en 13 ár
eru síðan frystUiúsin tengdust.
Davíð stofnaði Tölvun ásamt Að-
alheiði Jensdóttur eiginkonu sinni
árið 1993. Davíð var áður yfirmaður
tölvudeildar Samfrosts í Vestmanna-
eyjum. Frá upphafi hefur Tölvun því
unnið mikið fyrir sjávarútvegsfyrir-
tæki. „Við höfum verið e.k. tölvu-
deild frystihúsanna í mörg ár. Við
erum með starfskrafta sem hafa í 25
ár verið í tölvuvinnslu fyrir frysti-
húsin. Það er því gríðarleg þekking
innandyra," segir Davíð sem telur
þetta vera helsta styrk fyrirtækisins.
Hjá Tölvun ehf. í Vestmaimaeyj-
um starfa nú 11 manns en fyrirtækið
hyggst nú setja á laggirnar hugbún-
aðardeild. Samningar hafa náðst við
Tölvumyndir hf. um að Tölvun starfi
sem undirverktaki að forritun fyrir
viðskiptavini Tölvumynda. Davíð
segir möguleika smærri tölvufyrir-
tækja út á landi helst felast í því að
taka að sér smærri verkefni fyrir
stóru hugbúnaðarhúsin.
Draumaumhverfi í Eyjum
Guðni segir samstarfið við Tölvu-
myndir breyta miklu. „Fram að því
var staðan sú að við urðum að hafa
verkefni til að fá fólk og við urðum
að hafa fólk til að fá verkefni,“ segir
Guðjón. Nú eru verkefnin fyrir
hendi og hann er bjartsýnn á að sér-
menntað starfsfólk vilji vinna í Eyj-
um. „Ungt eyjafólk hefur áhuga á
tölvum og vill læra þetta. Margir
hafa þegar lokið námi og búa í
Reykjavík en langar heim, við vitum
það.“ Davíð og Guðni segja ekkert
því til fyrirstöðu að hugbúnaðar-
framleiðsla verði mikil og öflug í
Eyjum. Brátt verði komin sam-
keppni í Ijósleiðaratengingu sem
væntanlega leiði til verðlækkunar á
gagnafiulningum.
„Mitt líf er hérnau
FREYDÍS Vigfúsdóttir og Jóhannes Egilsson eru
meðal þeirra ungmenna sem hafa flutt frá Vest-
mannaeyjum. Freydís er nemi í líffræði við Há-
skóla íslands og Jóhannes lýkur brátt námi í al-
þjóðamarkaðsfræði frá Tækniskóla íslands. Þau
tóku þátt í vinnu hóps Eyjamanna sem búa á höf-
uðborgarsvæðinu.
Milli 20-30 manns tóku þátt í starfi hópsins sem
lagði upp með þijár spurningar. Hvers vegna
ungt fólk fer frá Vestmannaeyjum? Hvers vegna
það kemur ekki til baka og hvað hægt er að gera
til að fá það til að snúa aftur? Flestir hinna brott-
fluttu Eyjamanna nefndu menntun og atvinnumál
sem helstu ástæðurnar, vinimir höfðu líka flutt
og margir vildu breyta um umhverfi.
„Ef atvinnumálin eru í lagi og samgöngurnar
þá flytjum við til Eyja,“ sagði Freydís. Fjölbreytt-
ara menningarlíf myndi fylgja í kjölfarið. Jóhann-
es sagðist þó vart stunda meira menningarlíf í
höfuðborginni en í Eyjum, það væri e.t.v. frekar
möjguleikinn á því sem væri mikilvægur.
í niðurstöðum hópsins er nokkuð rætt um fá-
breytt atvinnulíf og lágt kaup sem ástæður fyrir
því að hinir brottfluttu flylja ekki til baka. Jó-
hannes taldi þó mikilvægt að hafa í huga að það
væri talsvert ódýrara að búa í Vestamannaeyjum
en á höfuðborgarsvæðinu. Húsnæði væri ódýrara,
bensínið dugar lengur á bflana og fólk hefði yfir-
leitt mun meiri frítíma. Freydís og Jóhannes
sögðust bæði vera tilbúin til að flyljast aftur til
Vestmannaeyja ef rétta starfið byðist. Það myndi
einnig hafa mikið að segja ef þeim væri gefinn
kostur á að vinna á „fastalandinu" en búa í Eyjum.
Eyjarnar toga
„Það er ekki neikvætt að við fórum frá Eyjum.
Það er gott fyrir eyjamar að eiga svona stóran
hóp sem leitar sér menntunar og víðsýni og kem-
ur til baka með nýjar hugmyndir,“ sagði Freydís.
Freydís og Jóhannes voru sammála um að í Eyj-
Jóhannes Egilsson og Freydís Vignisdóttir
töldu búsetu í Vestmannaeyjum fýsilega ef
þeim byðist starf við hæfi.
um væri gott að alast upp. Þegar þau stofna fjöl-
skyldu myndi sá þáttur vega þungt. Gott ástand í
menntamálum væri forsenda þess að hin brott-
fluttu ungmenni myndu flytja til Eyja. Það yrði þó
líklega nokkur ár þangað til þau flyttu til baka.
Fyrst ætla þau þó að ná sér í menntun og
reynslu. Að nokkrum árum liðnum gætu þau
hugsað sér að snúa til baka. „Öll mín fjölskylda er
hérna, mínir vinir. Mitt líf er héma,“ sagði Jó-
hannes.