Morgunblaðið - 11.11.2000, Síða 8

8 LAUGARDAGUR 11. NÓVEMBER 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
„Fyrstur
v// \i//
_ ' \Wh
ZG-MUfiJD-----------
Nú verða öll dýrin í landinu að vera vinir og passa hvort annað svo að landbúnaðar-
ráðherrann nái ekki að kyssa okkur.
Sjö af tíu sendibílstjór-
um tjónalausir í þrjú ár
SAMKVÆMT nýlegri könnun sem
Trausti, félag sendibifreiðastjóra,
gerði á tjónatíðni meðal félagsmanna
sinna hafa 7 af hverjum 10 sendibif-
reiðastjóium ekld lent í tjóni síðastlið-
in þrjú ár. Hringt var í þriðjung
sendibifreiðastjóra á hven-i stöð og
þeir spurðir hvort þeir hafi valdið
tjóni síðastliðin þrjú ár. Hringt var í
105 bifreiðastjóra og fengust svör frá
103, eða 98% úrtaksins.
Könnunin leiddi í ijós að 31 sendi-
bifreiðastjóri hefur valdið 38 tjónum í
umferðinni á þessu tímabili, þar af
hafa 6 valdið tveimur eða fleiri tjón-
um.
Frá árinu 1998 hefur þeim sendi-
bifreiðastjórum fjölgað sem lent hafa
í tjóni í umferðinni. Árið 1998 var
hlutfall þeirra 7,8%, 11,6% lentu í
tjóni í fyrra og það sem af er árinu
hafa 17,5% bifreiðastjóranna lent í
tjóni.
stjóri Trausta, sagði við Morgunblað-
ið að aukning á tjónum væri vissulega
áhyggjuefni, m. a. í ljósi þess að þegar
könnun var gerð voru þrír mánuðir
eftir af árinu. Umferðarþunginn hefði
hins vegar aukist gífurlega. Eyrún
sagði að líta yrði til þess að bifreiða-
stjórar væru á „vígvellinum" allan
daginn, þ.e. akandi á götum borgar-
innar 8 til 12 klukkustundir á dag.
„I samtölum okkar við sendibfl-
stjóra kom fram að mjög reyndir bfl-
stjórar, sem hafa ekið tjónalausir ár-
um saman, hafa lent í tjóni á þessu ári.
Samkvæmt upplýsingum frá sendi-
bflastöðvunum hefur verið mun meira
að gera í ár en í fyrra og af því má
draga þá ályktun að sendibflstjórar
séu meira á ferðinni," sagði Eyrún.
Flest þeirra tjóna sem orðið hafa
síðustu þrjú ár eru lítil og í aðeins
einu tilfelli varð slys á manni, háls-
hnykkur. Nærri 74% tjóna voru met-
in upp að 150 þúsund krónum, um 8%
voru á bilinu 150-200 þúsund kr. og
18% voru að verðmæti yfir 250 þús.
kr. I tjónakönnun Trausta voru sendi-
bifreiðastjórar einnig spurðir um
fjölda umferðarpunkta sem þeir
höfðu fengið fyrir umferðalagabrot. I
ijós kom að 73% höfðu aldrei fengið
punkta, 17,5% voru með 3A punkta,
8,7% með 1-2 punkta og 1% með 5-6
punkta. Enginn sendibílstjóri hafði
fleiri en 6 punkta en þess má geta að
við 12. punkt missa bflstjórar prófið
tímabundið, séu þeir með fullnaðar-
skírteini. Flestir höfðu fengið punkta
fyrir að aka yfir á rauðu Ijósi og var
sérstaklega tiltekið á gatnamótum
Miklubrautar og Snorrabrautar þar
sem gula ljósið þykir loga stutt og
myndavélar staðsettar. Athugað var
hvort þefr sendibifreiðastjórar sem
lent höfðu í tjóni hefðu einnig umferð-
arpunkta og reyndist enginn hafa þá.
Eyrún sagði að þessi niðurstaða væri
athyglisverð.
í könnuninni var einnig spurt hjá
hvaða tryggingarfélagi sendibifreiða-
stjórar væru. Flestir eru hjá Sjóvá-
Almennum, eða 44%, 29% tryggðu
hjá Tryggingamiðstöðinni og 27% hjá
VÍS. Petta eru svipuð hlutfóll og hjá
hvaða félagi tjónin urðu, eða 42% hjá
Sjóvá-Almennum, 32% hjá VIS og
26% hjá Tryggingamiðstöðinni.
Eyrún Ingadóttir, framkv'æmda-
Netleikur á samlif.is
Skráöu þig núna í Frjálsan lífeyrissparnað
á nýju vefsetri okkar, www.samlif.is,
og þú gætir unnið 75.000 kr.
forgjöf á þinn sparnað.
Framtíðin
byrjar núna
Frjáls lífeyrissparnaður Samlífs
er einföld og hagkvæm leið til
fjárhagslegs öryggis.
Nýttu þér aukinn rétt til sparnaðar
Sameinaöa líftryggingarfélagiö hf.
Sigtúni 42
Símí 569 5400
samlif<g>samlíf.is
www.samlif.is
Málræktarþing haldið í dag
Lífskraftur
býr í tungunni
Kristján Árnason
Málræktarþing
stendur í dag frá
klukkan 10.30 til
14.00 í hátíðasal Háskóla
íslands. Þingið er haldið í
tilefni af Degi íslenskrai-
tungu, sem haldinn verður
hátíðlegur 16. nóvember
nk. á afrnælisdegi Jónasar
Hallgrímssonar. Dr. Krist-
ján Arnason formaður Is-
lenskrar málnefndar hefur
haft umsjón með undfrbún-
ingi þingsins í samvinnu
við Mjólkursamsöluna.
Hann var spurður hvað
væri á dagskrá málræktar-
þingsins?
„Bjöm Bjamason
menntamálaráðherra flyt-
ur ávarp, síðan verður í
iyrsta sinn afhentur styrk-
ur sem Mjólkursamsalan
veitir háskólanema sem vinnur að
lokaverkefni um íslenskt mál. Þá
verður upplestur verðlaunahafa úr
stóra upplestrarkeppninni. Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir flytur því
næst ávarp og að því loknu hefjast
fyrirlestrar. Fyrst talar dr. Birna
Ai-nbjörnsdóttir um tvítyngi og
skóla, áhrif tvítyngi á framvindu í
lestri og námi nemenda á grunn-
og framhaldsskólastigi og segir
frá rannsóknum á því efni. Ingi-
björg Hafstað, kennsluráðgjafi
Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkui-,
talar um tvítyngda í íslenskum
grannskólum. Fjallað verður um
þróun og stöðu kennslu tvítyngdra
barna hér á landi og sagt frá mis-
tökum í slíkri kennslu erlendis og
hvað hægt sé að læra af þeim.
Þóra Björk Hjartardóttir, dósent
við HÍ, talar um íslensku fyrii1 út-
lendinga í Háskóla íslands. Úlfar
Bragason, forstöðumaður Stofn-
unar Sigurðar Nordal, fjallar um
íslenskukennslu við erlenda há-
skóla. Þóra Másdóttir talmeina-
fræðingur, Talþjálfun Reykjavík-
ur fjallar um tvítyngi og frávik í
málþroska og úrræði þar að lút-
andi. Nefnd verða íslensk mál-
þroskapróf og rætt um hvort þau
henti börnum með annað móður-
mál en íslensku. Matthew Whelpt-
on, lektor við HI, flytur erindi sem
hann nefnir: Að tala íslensku - að
vera íslenskur: Mál og sjálfsmynd
frá sjónarhóli útlendings. Fjallað
verður annars vegar um ofm’-
áherslu á hvað íslenska sé sérstök
sem valdi því að það gleymist að
huga að einföldum aðferðum til að
kenna fólki sem hingað kemur án
þess að það þurfi að leggja á sig
nám til háskólaprófs. Einnig verð-
ur bent á að hin sterka tilfinning
íslendinga fyrir fámenni þeirra
sem tala íslensku verði til að þeir
átti sig ekki á þeim lífskrafti sem í
tungunni býr né fjölda þeirra hér
og erlendis sem hafa áhuga á að
læra hana.“
- Hvað er annars helst á döfínni
hjá íslenskri málnefnd?
„Það er „eilífðarvandi" hinnar
íslensku tungu, hvernig á að
bregðast við nútímanum. Við er-
um t.d. ekkert ánægð með það
þegar langstærsta íslenska flugfé-
lagið á Islandi, Flug-
leiðir, er farið að kalla
sig Iceland Air á Is-
landi. Við rituðum fyr-
irtækinu bréf og gerð-
um athugasemd við
þetta og svarið var að
þeir teldu þetta símasvar og merki
heppilegri gunnfána fyrir starfs-
menn að fylkja sér undir. í þessu
sambandi mætti velta fyrii- sér
hvort maður sem héti t.d. Steinn
Logi vildi kalla sig Stone Fire“
- Er baráttan hörð hvað snertir
nýyrði?
„Já, ég hugsa að það sé alltaf.
Það er raunar talsverður áhugi á
► Kristján Árnason fæddist 24.
desember 1946 í Reykjavík.
Hann ólst upp á Akureyri og tók
stúdentspróf frá MA 1966. Hann
lauk cand.mag. prófi í íslenskri
málfræði 1974 frá Háskóla fs-
lands og doktorsprófi í málvís-
indum frá Edinborgarháskóla
1977. Hann hefur starfað við
kennslu, fyrst við menntaskóla
en lengst við Háskóla Islands þar
sem hann er nú prófessor. Krist-
ján er kvæntur Ornu Emilíu Vig-
fúsdóttur og eiga þau eina dótt-
ur. Kristján á þrjú börn af fyrra
hjónabandi.
að finna nýyrði og það virðist okk-
ur svolítið í blóð borið að búa til ís-
lensk orð yfir erlenda hluti og hug-
tök. Við höfum þó áhyggjur af
„gliðnun" samfélagsins, að til
verði mállýskur eða málsnið ólík
t.d. Morgunblaðinu í tölvuheimi og
víðar. Vandinn er að vísu sá að við
höfum litlar heimildir að byggja á
um þetta.“
- Hvað er að þínu mati
skemmtilegasta nýyrðið sem hef-
ur komið fram nýlega?
„Ég held að það sé t.d. orðið
bjórkippa. Flefri mætti nefna, svo
sem orðið að í staðinn fyrir at-
merki í tölvupóstföngum."
- Hvers vegna eruð þið að tala
um tvítyngi núna á málræktar-
þinginu?
„Það hefur verið talsverð um-
ræða um nýbúa og innflutningur
fólks hingað hefur aukist mikið.
Það hefur komið í ljós að eftir-
spurn eftir að læra íslensku er
talsvert mikil og það hlýtur að
vera íslenskri tungu til framdrátt-
ar að sem flestir tali hana. Menn
hafa stundum tilhneigingu til að
tala um hreintungustefnu, það
vandmeðfarna orð, og tengja hana
með einhveiju móti við kynþátta-
fordóma. Þetta er mikill grund-
vallai-misskilningur. Málrækt
einnar tungu á ekkert skylt við
mismunandi upprana fólks. Því
fjölbreytilegri sem notendur tung-
unnar era því betra fyrir hana.“
- Virðist þér vera mikill áhugi
fyrir starfsemi íslenskrar mál-
nefndar?
„Já, ég held að það sé
talsverður áhugi, þó
misjafn meðal fólks.
Það er mikil þörf fyrir
málfarsráðgjöf sem
boðið er upp á í ís-
lenskri málstöð sem er skrifstofa
Málnefndar. Þeir era til sem telja
að íslensk málefnd sé einhvers
konar íslensk mállögregla og era
annað hvort hræddir við hana eða í
hálfgerðri uppreisn gegn henni.
Ég tel að þetta sé mikill misskiln-
ingur. Málnefndin er fyrst og
fremst ráðgefandi og í henni eiga
sæti fulltrúar ýmissa stétta."
Málnefndin er
fyrst og
fremst ráð-
gefandi