Morgunblaðið - 02.12.2000, Blaðsíða 84

, 84 LAUGARDAGUR 2. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FOLKI FRETTUM
TRAUSTI Jónsson, veðurfræð-
ingur, er forfallinn áhugamaður
um gamla íslenska dægurtónlist.
Það má með sanni segja að þessi
óbifandi áhugi hans hafiskilað sér
inn í menningararfleifð íslendinga
þar sem mörgum dægurperlunum
hefur verið bjargað frá gleymsku
og skemmdum fyrir hans tilstilli.
Hann hefur löngum stundum
bograð yfir gömlum lakkplötum
og segulböndum, í því markmiði
að færa þann fjársjóð sem þar er
oft að finna yfir á traustara form,
eins og t.d. geisladiska og, hér áð-
ur fyrr, výnilplötur.
Safn hljóðritana með Stefán ísl-
andi, Maríu Markan og Elsu Sig-
fúss eru meðal þeirra verkefna
sem Trausti hefur komið að og nú
síðast var það téð safnplata
Hauks Morthens, Ó, borgmín
borg.
„Ætli það hafi ekki verið eftir-
spurn sem helst réð þessari út-
gáfu,“ segir Trausti, aðspurður
um tildrög útgáfunnar. „Og síðan
er líka í þessu ákveðin snyrti-
mennska gagnvart fortíðinni.
Þetta er bæði menningarstarf-
semi og svo vonandi einhver sölu-
vara líka. Haukur var nú einn
helsti dægurlagasöngvari síns
tíma og ég held að þessir seinni
tíma dægurlagasöngvarar geti
margt af honum lært. Eins og
■ gengur og gerist með þessa teg-
Ákveðin snyrtimennska
gagnvart fortíðinni
und tónlistar bregður
við að menn detti úr
tísku og það henti
Hauk einnig. En það
stóð í raun alveg
furðu stutt. Hann var
það mikill fagmaður
að hann hélt bara sínu
striki.“
Tók sig alvarlega
sem listamann
Trausti vann á sín-
um tíma við safndisk-
inn Gullnar glæður,
og þá með Hauki
sjálfum. „Ég kynntist
honum nú ekki mikið
en í þessari samvinnu
okkar þá sá ég að
hann hafði afskaplega
góða yfirsýn og mikl-
ar meiningar og mér þótti mikils
um vert að finna hvað hann tók
sig alvarlega sem listamann.
Þetta viðhorf fannst mér einfald-
lega aðdáunarvert. Að taka því
Morgunblaðið/Þorkell
Trausti Jónsson: „Mér þótti mikils um vert að finna hvað
hann (Ilaukur) tók sig alvarlega sem listamann.“
sem maður er að gera alvarlega,
hvað svo sem það er.
En það var sem sagt vegna
þessarar vinnu minnar við Gullnar
glæður sem ég var fenginn til að
sinna þessu verkefni."
Trausti vill meina
að það hafi verið
Hauki mikið til að
þakka að dægur-
lagasöngur er í dag
j afnvir ðingaiverð
grein og hver önnur.
„Fólk verður ekkert
hissa í dag ef einhver
segist syngja í popp-
hljómsveit. í gamla
daga fylgdi alltaf á
eftir. „Já, en hvað
gerirðu?" Trausti seg-
ir að á þessari nýju
safnplötu sé eingöngu
að finna efni sem hef-
ur komið út áður.
„Þetta er svona það
vinsælasta. Gullnar
glæður takmarkaðist
við mjög ákveðið tímabil, frá ’53
til ’61 eða ’62, það var það efni
sem Taktur (áður Fálkinn) hafði
rétt á.
Núna gátum við hins vegar val-
ið úr öllu sem hann gaf út.“
Trausti segir geisladiskatækn-
ina endurútgáfuvænni en výnil-
plöturnar. „Okosturinn við výnil-
inn, hvað útgáfu á gamalli tónlist
viðkemur, er sá að það fylgir mik-
ill niður allri spilun. Allt efni sem
ekki var á böndum, efni sem varð
að afrita af plötu, var því í raun
eins og tvöföld plata. Geisladiska-
hljómurinn nær þessu uppruna-
lega mun betur og er umtalsvert
nær rétta hljóminum en výnilplöt-
urnar.“
Það vekur óneitanlega furðu að
ekki hafi verið ráðist í endurút-
áfu á söngvurum eins og Sigurði
lafssyni og Hreini Pálssyni, sem
nutu gífurlegra vinsælda á sínum
tíma. „Því lengra sem líður frá,
því meiri líkur verða á því að þess-
ir menn falli í gleymsku," segir
Trausti. „Það voru til dæmis ekki
margir undir fimmtugu sem könn-
uðust við Elsu Sigfúss er ég var
að vinna við það verkefni."
Trausti segir starf sitt sem veð-
urfræðingur fara mjög vel með
þessu áhugamáli sínu og segist
t.d. ekki þiggja nein laun fyrir
þessa rannsóknarvinnu sína. „Það
er þó svolítill ókostur að hvorugu
fylgir útivera. En ef ég væri að
vinna úti við væri ég líklega að
rannsaka gamlar gönguleiðir eða
eitthvað álíka.“
Arnar Eggert Thoroddsen ræddi við ekkju
Hauks, frú Ragnheiði Magnúsdóttur, vegna
tvöföldu geislaplötunnar 0 borgmín borg,
sem inniheldur safn laga frá þessum dáða
dægurlagasöngvara. Einnig tók hann
Trausta Jónsson, veður- og tónlistarfræð-
ing, tali vegna þessa.
miðvikudagskvöld. Og
það voru oft ansi strangar æfingar.
Þetta kom þó svolítið öðruvísi út hvað
upptökur varðaði. Þá lokuðu þeir sig
frekar af á meðan á því stóð. En ég
man t.d. þegar Haukur fór eitt sinn út
til Kaupmannahafnar að taka upp. Þá
fóru upptök- urnar fram í gömlum
róðrarklúbbi! Það
voru ekkert allir
þessir takkar
djöfulgangur
sem nú eru á
ferðinni. Það
var bara farið
inn, tekið upp
og ekkert verið
að vesenast
meira með það.“
Hugur
Ragnheiðar
reikar til Kanada, en þangað fóru þau
hjónin árið 1982, er Haukur var gerð-
ur að heiðursborgara í Winnipeg.
„Við höfðum ekki hugmynd um
hversu vinsæll Haukur var þama.
Maður fylltist eiginlega þjóðarstolti
þegar maður ferðaðist þarna um með
hljómsveitinni. Ég man þegar við
voram í Gimli, þá kom gamla fólkið
og spurði mig hvort ég væri að selja
plötur sem stóð heima. Þá sagði það:
„Þá ætla ég að fá eina record,“ og
gleymdi íslenskunni í bili.“
Haukur hefur, umfram marga
lyrrum samherja sína, haldið vin-
sældum sínum fram á þennan dag og
er einn af ástsælustu söngvuram
þjóðarinnar. Hann er sígildur, mun
aldrei falla í gleymsku. Ragnheiðm-
hefur orðið vör við þetta. „Já, ég hef
orðið vör við þetta og stundum verð
ég svolítið hissa. Ungt fólk sem ég hef
talað við hefur stóran áhuga á þess-
um disk sem er að koma út í dag -
með gömlum kalli! Það eru að koma
hingað ungar stúlkur og rabba við
mig um þetta fram og aftur. Ég gæti
verið amma þeirra!“
„Það er greinilegt að ungt fólk í
dag hefur mikinn áhuga á þessari
músík. Að hlusta á textana og hlusta
á lögin, það er einhvem veginn allt
annar bragur á þessu heldur en er í
dag. Hvort er betra eða verra, það
ætla ég ekki að dæma um - þótt ég
viti það,“ segir Ragnheiður að lokum
og hlær stríðnislegum hlátri.
F
[RÚ Ragnheiður tekur á
móti mér með þéttings-
föstu handabandi og
_ býður mér í stássstof-
una. Um íbúðina líður
kunnugleg rödd. Haukur Morthens
er að syngja um Gunnar póst, en það
lag er einmitt að finna á safninu nýja,
Ó, borg mín borg, ásamt fleiri, löngu
sígildum „þjóðlögum“, eins og t.d.
„Rock-Calypso í réttunum“, „Til era
fræ“, „Bjössi kvennagull", „Kaupa-
konan hans Gísla í Gröf' að maður
tali nú ekki um titillagið.
,J>að hefur ekkert komið út með
Hauki síðan Gullnar glæður varð til
(einföld safnplata sem nú er af-
atesð),“ segir Ragnheiður. „Hann
Eiður í Skífunni kom með þessa hug-
mynd til mín og mér finnst það vera
virðing við Hauk, sem látinn söngv-
ara, að þetta skuli hafa verið gert.“
Ragnheiður hafði í hönd í bagga
hvað lagaval varðaði, ásamt Trausta
Jónssyni. „Þetta era auðvitað þessi
lög sem vora vinsæl. Trausti er auð-
vitað meiri fagmaður í þessum efnum
en ég. Ég bara hlusta á músíkina af
því að ég hef gaman af henni. Ekki að
ég geti á nokkum hátt dæmt hana.
Trausti gat betur bent á hvaða upp-
tökur væra bestar og þess háttar.“
Tekið upp í róðrarklúbbi
Talið berst að dægurlagasöngvar-
anum Hauki, og því lífsmynstri sem
þáu hjónin bjuggu við á sínum tíma.
„Yið voram mikið á fara-
ldsfæti. Ég fór nú yfirleitt
alltaf með í ferðalögin en
er hann var að syngja í
samkomuhúsunum
var ég ekkert sér-
staklega að þvælast
þangað. Þetta var
hans vinnustaðm- og
ef Haukur hefði verið
bifvélavirki eða jám-
smiður hefði ég t.d.
ekkert verið að gera mér
ferðir á þá vinnustaði.
En ferðalögin gátu verið
alveg stórkostleg. T.d. þegar
við fóram á þessi þorrablót suður í
Kaliforníu. Þá höfðum við oft tíma
fyrir okkur aukreitis og fóram þá
kannski til Las Vegas eða Hawaii."
Einurð og þrautseigja Hauks
gagnvart starfi sínu þótti að-
dáunarverð. „Það var
þráðbein lína!“ segir
Ragnheiður með
miklum sann
færingar-
krafti. „Það
mátti ekkert
bregða út af
þeirri línu.
Hér var þó
ekki um
neina skrif-
stofuvinnu að
ræða,
unnu
níu til sex og Haukur var
mjög mikið heima á dag-
inn. Ég hugsa að það
hafi verið rosalega
mikill plús fyrir
syni okkar hvað
þeir gátu verið
mikið saman
á daginn.
En það var
náttúrlega
unnið öll
kvöld vik-
unnar
nom 9
Ragnheiður Magnúsdóttir: „Það er
greinilegt að ungt fólk í dag hefur
mikinn áhuga á þessari músík."
Haukur á sviði með hljómsveit
sinni í frægri för til Moskvu.
Með blik
íaugum
Væntumþykja landsmanna í garð söngvar-
ans sívinsæla, Hauks Morthens, er mikil.