Skírnir - 01.04.1905, Page 7

ííokkur orð um lífsaflið.
103
legs eðlis, eða sambland af þeim almennu öfium, sem
mönnum eru annars kunn. Eg held að eg nái betur til-
gangi mínum, þeim tilgangi að benda á hve mikill sé
rnáttur þess, og að vekja lotningu fyrir því, með því að
segja frá nokkrum dæmum þess, livernig það kemur fram.
Það má segja að lífsatiið komi fram í tvenns konar
mynd: sumpart sem starfandi eða ummyndandi aíi, og
sumpart sem hvílandi afi eða mótstöðuafl. Auðvitað getur
þetta hvorttveggja blandast saman og fiéttast hvað innan
í annað, en eftir þessum myndum þess er eðlilegt að
skifta verkefninu í 2 hluta. Eg tala þá fyrst urn, hvernig
lífsafiið endurbætir skemdir, og því næst um hvernig það
ver líkamann fyrir skaðlegum áhrifum.
I.
Hvernig lifsaflið endurbætir skemdir.
Lífsaflið kemur hvergi ljóslegar og aðdáanlegar fram
en í því, hvernig skemdir geta endurbæzt. Samt
stendur líkami manna í þessu efni að baki ýinsurn dýrum.
Oæðri dýr, með frumpörtum sem eru ekki eins marg-
breytilegir og í mannslíkama, dýr þar sem störfum lik-
amans er ekki eins margvíslega niðurskift, geta myndað
heila líkamsparta að nýju, ef þeir gömlu skemmast eða
rifna af þeim. Það má meira að segja stundum mynda
2 fullkomin dýr með því að kljúfa eitt.
En þótt nýmyndanir og endurbætur mannslíkamans
séu ekki á svona háu stigi, eru þær mjög mikilsverðar.
1. Drep. Ef frumpartar líkamans, fleiri eða færri,
fá ekki næringu, þá deyja þeir, svelta í
hel. Þeir geta líka dáið, af því að þeir verða fyrir svo
miklum skemdum, að þeir eru ekki færir um að nota
næringu, þótt iiún bjóðist þeim.
Þegar líkamspartar deyja snögglega, köllum vér það
<1 r e p.
Það er nálega algild regla að þessi partur, sem dauð-