Skírnir - 01.04.1905, Qupperneq 70

166
Leturgerð og leturtegundir.
að grafa reglulega upp rústir Ninive og Babylonar og
fundust þá mörg þúsund leirspjöld með þessu letri. Mið-
aði nú drjúgum með skýringarnar, en þó voru enn mörg
tákn sem ekki var unt að ráða, þangað til Rawlinson,
enskum hershöfðingja, tókst að gera nákvæma eftirmynd
af Bisutun-áletruninni.
Ráðning þessarar frægu áletrunar hafði hin víðtæk-
ustu áhrif á rannsóknir á livers konar fleygrúnum. Hún
er á nálega þverhnýptri hlið á 1400 feta háum kletti, er
Bisutun heitir (á forn-persnesku Bágastána, bústaður guð-
anna) í Kurdistan. Frek 300 fet fyrir ofan jörð getur þar
að líta geysistóra lágmynd, er sýnir það, er sigraðir kon-
ungar eru færðir i böndum fram íyrir hinn volduga pers-
neska konung, Dareios I Hystaspes, til þess að þeir hylli
hann sem yfirmann sinn. Fyrir ofan og neðan lágmynd
þessa eru fleygrúnaáletranir í mörg hundruð línum, og
skýra þær frá því á þremur aðaltungum Persaríkis, hvernig
Dareios sigraði 9 konunga í 19 orustum.
Eins og kinverska letrið hafa fleygrúnirnar orðið til
úr myndaletri. Þykjast menn enn þá í nokkrum einstökum
táknum þekkja myndirnar sem þau eru frá runnin. Það
er jafnvel til assýriskt leirspald, þar sem við hliðina á
fleygrúnaáletrun má sjá myndirnar sem táknin eiga rót
sína að rekja til. Samkvæmt þessu var þetta letur í fyrstu
gerð sinni ekki sett saman af fleygum, heldur af beinum
strikum, svo sem sjá má á »gammasteininum« fræga, en
áletrun hans má eflaust telja til elztu sýnishorna assýrisk-
babylonskrar leturgerðar. Til hægðarauka hefur mynda-
letrið bæði í Vestur- og Austur-Asíu smátt og smátt brevst
í táknaletur, og sýna hin einstöku strik þess aðaldrætti
hinna upphaflega mynda
Fleygrúnirnar voru nú oftast ristar með eins konar
grafal á vot leirspjöld, er síðan voru brend eða aðeins
sólbökuð. En þetta atvik varð til þess að þær tóku
miklum breytingum, er tímar liðu, Þegar grafalnum var
stungið í votan leirinn, atvikaðist það sem sé auðveld-