Skírnir - 01.01.1908, Page 44

44
Prédikarinn og bölsýni hans.
sem nota vill skynsemina. Hvernig getur nokkur maður
talið það sennilegt, að hugmyndir Móse eða Salómós um
guð og tilveruna hafi verið jafn-fullkomnar og skoðanir
postulanna? Móse fór með ísraelsmenn af Egiptalandi
um 1320 f. Kr., að þvi er menn vita bezt, og Salómó
ríkti frá 970—933 f. Kr. En rit hins nýja sáttinála flest
samin síðari hluta fyrstu aldar eftir Krists burð. Skoðan-
ir manna breytast og þróast á skemmri tima en 1000 árum.
Ekkert er í raun réttri eðlilegra en að ýmissa mót-
sagna verði vart í biblíunni og að trúarhugmyndirnar taki
breytingum og þroska eftir því sem tímarnir líða. Að
svo sé, vita líka allir þeir, sem til hlítar haf« kvnt sér
rit biblíunnar og satt vilja segja. Framþióunarlögmálið rík-
ir þar sem annarstaðar í tilverunni. Breytingarnar eru
ef til vill hvergi eins hægfara og i trúarbrögðunum, og
þó á þar við þetta, að bágt er að standa í stað og »mönn-
unuin munar annaðJivort aftur á bak, ellegar nokkuð á
leið«. Gamla skoðunin: að ritningin sé ein heild, öll
spjaldanna á milli óskeikult »guðs orð«, — hún styðst
við vanþekkinguna eina og forna trú á þetta ritsafn.
En vér eiguin ekki að trúa á ritninguna. Yér eigum
að trúa á guð og treysta honum. En ritninguna eigum
vér að rannsaka og þekkja.
Einna ljósast verður mönnum þetta, þegar því er
gaumur gefinn, að í tveim ritum hins gamla sáttmála
kemur t'ram allmikill efl um ýmislegt i þeirri lífsskoðun,
sein flestir liinna gyðinglegu rithöfunda halda fram. Þau
rit efast að vísu ekki um tilveru guðs, en þeim finst lífið
neita því afdráttarlaust, að hann geti verið réttlátur guðr
og tilgang lífsins fá þau ekki skilið. Þessi rit eru Jobs-
bók og Prédikarinn. Sköpunarsagan í fyrstu Mósebók
endar á þessum orðum: »Og guð leit alt, sem hann hafði
gert, og sjá, það var harla gott«. Þau orð efa báðir
þessir höfundar. Höfundi'Jobsbókar flnst sérstaklega mik-
ið um það, live líflð sé ranglátt; hann sér lítið merki
þess, að heiminum sé stjórnað af skynsemi, þegar á við-
burði lífsins er litið, og með hugarangist spyr hann: