Skírnir - 01.01.1908, Side 47

Prédikarinn og bölsýni lians.
4T
arinn er býsna harðorður um valdhafann (sjá 4,13; 9,17p
10,5 n.). Hann kvarfar um, að valdhafinn setji heimska
menn í háu stöðurnar, en göfugmennin sitji í niðurlæg-
ingu, og sín reynsla sé sú, að þrælarnir séu ríðandi á-
hestum, en hinir sönnu höfðingjar fótgangandi eins og
þrælar. Hann |talar um að kúgun viðgangist og hinir
snauðu séu undirokaðir og réttleysi ríki (3,16; 4,1; 5,7 o.
fl.). Sjálfa einvaldsstjórnina telur hann harðstjórn (8,4)
og enga blessun þegnunum (8,9; 10,4). Ef Salómó hefir
ritað slíkt, þá hefir hann verið öðru visi en aðrir konung-
ar. Því að ekki munu dæmi þess, að konungar tali svo
um ríkisstjórn sjálfra sín. Og hvers vegna hefði Salómó
átt að fara að kvarta yfir slíku í ritlingi, í stað þess að
taka sjálfur í taumana? Hann var af samtíðarmönnum
sínum talinn allra manna vitrastur, og liann. var einvald-
ur og auðugur konungur; hefði hann alið slíkar tilfinn-
ingar í brjósti sem Prédikarinn, og hefði ástandið verið slíkt
á hans dögum, mundi hann þá ekki sjálfur hafa reynt að
ráða bót á þessu ? Auk þess bendir ritið til þess, að kon-
ungur landsins hafi veriö í bernsku, þá er ritið er samið,
og makráðir sælkerar ráðið mestu um stjórn landsins.
»Vei þér, land, sem hefir dreng að konungi og höfð-
ingjar þínir setjast að áti að morgni dags«, segir höf.
(10,16); og litlu síðar gefur hann þetta heilræði: »For-
mæl ekki konunginum, jafnvel ekki í huga þínum, og
formæl ekki ríkum manni í svefnherbergjum þínum; því
að fuglar loftsins kynnu að bera burt hljóðið og hinir
vængjuðu að hafa orðin eftir« (10,20).
Saga er og sögð á einum stað í ritinu (9,14—16) og lýs-
ir hún alt öðru en góðvild til konungsins, og með auð-
sælegri lítilsvirðingu talar höf. um »óp valdhafans meðal
heimskingjanna«.
Við þetta bætist enn annað, sem tekur af öll tvímæli.
M á 1 i ð, sem Prédikarinn notar, er ekki hið sama og það,
er notað var á gullöld Hebrea. Það er alt annar keimur
að því en t. d. máli spámannanna. Eigi að eins er fult
þar af nýjum orðum, sem eigi voru þá til í málinu, og: