Skírnir - 01.12.1911, Side 55

Listin að lengja lífið.
359
alt«, eins og postulinn ráðlagði, en þetta verður mörgum
hált á »sumum at bana, sumum at bölstöfum, fjöld es
þats fira tregr«.
‘) Ofát kemur mörgum í gröfina engu síður en 2) of-
drykkja.
Grulir menn reykja ópíum, en hvítir menn drekka á-
fengi og brúka tóbak. Sumir eta arzenik, aðrir drekka
sér aldurtrega jafnvel í steinolíu, þótt undarlegt megi
virðast. Upp á öllum skrattanum taka menn, sem þeim
stendur nautn af. Þótt algjör bindindissemi gagnvart á-
fengi og öðru eitri væri mannkyninu hollust, þá er það
hugsjón, sem aldrei getur komið til fullra framkvæmda,
því ekki er hægt að uppræta alt eitur. Bezta ráðið hefir
ætíð verið að lofa mönnum að reka sig á, og láta sér vít-
in að varnaði verða. Skaðsemi óhófsins er svo áþreifan-
leg í hverju sem er, að allir reka sig þar á. »The na-
tural punishment« (náttúrlega hegningin) hélt Herbert
Spencer vera þýðingarmesta ráðið i öllu uppeldi; þeir,
sem ekki geta hlýtt því, eru fordæmdir, að minsta kosti
þessa heims. Hvorki árekstrar né prédikanir geta hjálpað
þeim við. En þessir menn eru tiltölulega fáir og þeim
fækkar óðum eftir þvi, sem þekking vex, hagur manna
batnar og þar með uppeldi barnanna. Allar hættur og
torfærur eru örðugir þröskuldir á menningarbrautinni, en
þær eru það lika, sem efla og þroska alla framþróun og
menning, og hafa reynst beztu skólameistarar mann-
kynsins.
Það á að byrja snemma að fræða alla unglinga um þá
hluti, sem varhugaverðir eru. Til skamms tímahafa allir skól-
ar gengið fram hjá þeirri námsgreininni, sem ef til vill er þýð-
ingarmest, sem sé heilsufræðinni. Ur þessu er nú verið
að bæta í öllum mentalöndum og batnar bráðlega einnig
hjá oss. Heilsufræðin mun ætíð brýna fyrir mönnum
pi-íjSsv ayav, eins og Stóikarnir. Hún mun ætíð vara æsku-
‘) og a) Sjá greinir þær sem eg hefi áður vitnað til.