Gefn - 01.01.1871, Blaðsíða 14

14
að mörgu leyti hjá oss um en síðustu tuttugu ár — hversu
mjög hafa menn nú gaman af fornum sögum, sem áður
voru vor frægð og frami og fluttu nafn vort út um heiminn ?
Og það var ekkert frægðarstryk af Fjölni, þegar hann reif
svo mikið niður rímnakveðskapinn að hann hefir aldrei risið
upp síðan. Eímurnar eru að sínu leyti eins merkilegar og
sögurnar, og þær voru talandi vottur um, ekki einúngis hversu
lifandi fornöldin var í rímnaskáldunum, heldur og um það,
hvernig sjálf fornskáldin fóru að yrkja. J>ær voru óræk
vitni á móti öllum þeim l}rgum og áburði, sem lærðir menn
í útlöndum svo lengi hafa barið fram um okkur, að við
værum búnir að týna málinu og allri fornöldinni, og sú
núverandi íslendska væri allt annað mál en það sem Snorri
ritaði Heimskrínglu á, eða hinir aðrir höfundar sögur og
kvæði.
í hverju hefir oss þá verið hamlað? og í hverju eru
framfarir vorar innifaldar? Oss hefir verið hamlað á þann
hátt, að menn hafa um meir en tuttugu ár verið að herja
inn í oss bandvitlausar hugmyndir um vort eigið ástand,
og um það takmark sem vér eigum að ná. Framfarir vorar
eru í því innifaldar, að vér eigum að njóta lands vors og
þjóðernis, og fara sem minnst út fyrir sjálfa oss, heldur
taka vora krapta frá oss sjálfum, en ekki fá þá hjá öðrum.
En einmitt til þessa hefir alþíng alltaf verið að reyna, og
því köllum vér það óþjóðlegt. j>að hefir allt af verið að
leitast við að koma oss inn í þessa »heirnsmenntan«, og þar
með undir alla þá ánauð sem henni fylgir, því hún er dráp
alls þjóðernis. Og eins og land vort er að svo mörgu leyti
merkilegt, eins er það ekki síst með tilliti til þessarar bar-
áttu, þar sem sú verður niðurstaðan, að Danir, sem íslend-
íngar álíta því nær sem fjandmenn sína, einmitt vilja láta
oss viðhalda þjóðerninu, en vér viljum ekki hafa það.
Yér getum samt mælt alþíngi nokkra bót. því jafnvel
þó það sé öldúngis ekki að állta svo sem rödd landsins, þá
hefir það þó stundum sýnt, þegar til hefir komið, að það