Gefn - 01.01.1871, Blaðsíða 43

43
atburðir sanna neitt á móti þessu. — Mjög sjaldan finnst
Island þannig sem heilt og frjálst land nefnt í hlutfalli yið
önnur lönd; það er til að mynda þegar Haraldur Gormsson
ætlaði að herja á landið, en hætti við; þegar Ólafur helgi
ætlaði að ná Grímsey undir sig og þar með landinu, að
grun Einars þveræíngs; Ari fróði nefnir »ossa landa« í
viðureigninni við Ólaf Tryggvason (sem raunar er alveg ein-
staklegt tilfelli og snertir ekki gjörvallt landið); og svo
loksins þegar Hákon gamli náði landinu undir Noreg. —
Hvorki í Noregi né á Islandi, né annarstaðar, kemur nein
»nylenduhugmynd« fram öðruvísi en að Island hygðist frá
Noregi og vestan um haí, og Íslendíngar voru sjálfsagðir
gestir í Noregi og á Bretlaadseyjum fyrir sakir skyldleikans;
og eins og vér ekki munum eptir að Hákoni gamla hafi
dottið í hug að bera það fyrir sig, að Island hefði bygst
frá Noregi, eins er það víst, að menn höfðu enga pólitiska
skoðan á landinu og enginn hugsaði um »Personal-ITnion«,
né »nýlendu«, né »ríki«. Island var einúngis »landið«.1)
Vér skulum hér koma með nokkur dæmi til að sýna, að í
fornöldinni réði eiginlega engin pólitisk skoðan í líkíngu
við hina seinni tíma, sem aðgreina sig gjörsamlega frá
enum fyrri á því, að nú ríkir sjálfsmeðvitundin og skoðanin
á sjálfum sér; en mýmargir sögumenn seinni tíma gera
það að »pólitík« sem var alls engin pólitík, og gera þar
með allar hugmyndir um fornöldina rammskakkar og skældar.
I elstu fornöld heyrum vér talað um Egiptaland, Assyríu og
fleiri ríki —• en hvernig voru þessi »ríki«? J>ar var stjórn,
‘) Stundum er Island erlendis kallað „ey“, svo sem til að gcra
lítið úr því, því orðið „land“ þykir of mikilsháttar liandaokkur;
en England er líka kallað „ey“, og „Bretlands-eyjar“; Dan-
mörk er og stundum kölluð „liálfey“, Noregur og Svíaríki „sti
skandínaviska hálfey“, Spanía og Portúgal „sú pyreneiska
hálfey“; Irland er líka kallað „ey“ þó það hafl konúngsríkis
nafnhót.