Gefn - 01.01.1871, Blaðsíða 94

94
þjónustu, af því búið var að æsa svo mikið hatur til lierliðs-
ins og herþjónustunnar bæði á meðal þeirra sjálfra og út
um allt landið; enhinönnur fjögur hundruð þúsund viðlögu-
manna, sem varla var haldið til hernaðarkennslu uro tvo mán-
uði, til þess að nema fyrstu tökin: þessir menn glevmdu
náttúrlega strax aptur því sem þeir höfðu lært þannig, eigi
einúngis af því slíkt geta rnenn varla tamið sér á svo ör-
stuttum tíma, heldur fór og þessi »friöarandi«, sem vér höf-
um talað um hér á undan, í gegnum gjörvalla herflokkana
og deyfði þá og drap úr þeim allt tjör. |>að er ekki nóg
að geta hleypt af byssu til að vera hermaður. Hermenn
hvorki geta haft né mega hafa jafn mikið sjálfræði og borg-
ararnir. Iíigi herliðið að vera verulegt afl, þá hlýtur það
að vera eitt höfuð og ein sál — óyggjandi hlýðni og tállaus
hollusta við yfirboðarana. Sá her sem ræðir og spjallar um
alla hluti, stjórnlega sem herlega, sækir pólitiska skytninga
og les blöðin, sem prédika sí og æ að herforíngjarnir sé
þursar og klaufar; sá her sem samsinnir óvinum stjórn-
arinnar oggleymir tign herkumlanna: sá her er heillum horf-
inn. |>að hefnist fvrir það þegar spillíng og rotnan Iæsir
sig inn í hálfa millíón manna. Hjá hermanninum eins og
öðrum er trúin sásigrandi kraptur; og vanti hana, þá hjálpar
ekkert. Hvernig geta menn heimtað af hermanninum að
hanu skuli gánga ótrauður út ídauðann ogþolavos og eifiði
íyrir helgidóm hermerkisins, þegar búið er að koma inn hjá
honum fyrirlitníngu fyrir merkinu og bjrla honum inn áð
það sé ekki annað en dula, sem merki þrældóm sjálfs hans
en ekki frelsi fósturjarðarinnar? Sér hverr sá er f\lgthefir
nokkurn veginn gángi stríðsins, mun eiga hægt með að sjá
muninn á hermönnunum sem börðust af Prakka hálfu. Liðið
vid Weissenburg var allt öðru vísi en liðið við Sedan.
Liðið við Weissenburg var hervanið lið og óspillt, jiað voru
hlýðnir og traustir menn, einbeittir í því að falla heldur
en flvja, og enginn gat frýið þeim hugar né hreysti, þó þeir
bæri lægra hlut fyrir ofurefli fjóðverja. En lið Mac Ma-