Gefn - 01.01.1871, Side 34

34
þeim, svo slík eign er í rauninni alveg hugmyndarleg. Obygt
land, eöa bygt af villiþjóðum, geta menntaðar þjóðir kastað
eign sinni á og átt alveg verulega og líkamlega; en öðru
máli er að gegna þar sem í rauninni ekkert annað en fá-
mennið gerir mismuninn, og einkum ef þetta fámenni rekur
ætt sína og sögu allt annað eu allt ríkið. Innbúarnir í
meginhluta ríkisins geta raunar sagt, að þeir »eigi« það
hið fjarlæga landið, en sú eign er í rauninni hugmyndarieg;
þeir eiga ekkert með að fara þángað og fara með landið
eptir vild sinni. En má ekki segja hið sama um hverja
aðra eign? og er nokkur eign eiginlega öðruvísi en hug-
myndarleg? Hvað sem um það er, þá getum vér ekki séð
betur en svo, að fósturjörðin sé eiginleg og eðlileg eign
allra hennar sona, og hún er þeirra móðir, og það fundu
fornmenn, er þeir kölluðu það að devja »að falla í móður-
ætt« (Njála kap. 45) — þó vér ekki getum sagt að nein
kröptug eða eiginleg föðurlandsást komi fram í fornsögum
voium, að vér nú ekki nefnum Guðrúnu Ósvífursdóttur, sem
sagði hreint út, að hún ynni ekki Islandi (Laxdæla kap.
40). Verulega eiga Íslendíngar sjálfir sitt land, því svo er
um hverja fósturjörð; og því köllum vér það líka »vort
land« — er þar fyrir mega þeir ekki fara með landið eptir
sinni eigin vild. Sá sem á hús eða skip og annars er í
borgaralegu félagi (— því hann getur verið þar sem ekki
er um neitt borgaralegt félag að tala, t. a. m. í Ameríku
eða Ástralíu í óbygðum þar sem verið er að nema lönd —)
hefir engan rétt til að brenna eða eyðileggja húsið eða skipið,
því þá er hann hegníngu laganna undir orpinn (nema stríð
sé eða einhverjar sérlegar orsakir). Yér eigum engan rétt
til að bjóða hverri þjóð land vort sem hafa vill; og þó oss
væri ögrað með því hérna um árið að Danir mundi selja
Island, þá í fyrsta lagi kom sú ögran ekki frá stjórninni,
og í öðru lagi lýsir hún skrælíngjaskap sjálfra þeirra sem
finna uppá öðru eins. Að Island sé land þeirra sem þar
eru fæddirog þar eiga heima er þess vegna auðsætt, og þó