Gefn - 01.01.1871, Page 73

73
ferðir eingaungu vísindalegs eðlis; og þ<5 kom enn meira
kapp í enar meiriháttar siglíngaþjóðir og vísindamenn til
þess að binda einhvern enda á þeuna hlut.
í mai-mánuði 1829 fór Jón Ross norður í höfinákostn-
að þess manns er hét FelixBooth; Ross komst inn í Prins-
Regents-sundið og hélt þaðan í suður og vestur; þar fann
hann land það er hann kallaði Boothia Felix; var það katnt-
að og mælt strandlengis þá og um en næstu ár þar á ept-
ir, og þar fannst hið norðlæga segulskaut (»segul-
skaut« kallast í náttúrufræðinni þeir tveir staðir á jörðunni
þar sem segulnálin missir allteðli til að vísa á áttir; segul-
skautin eru því ekki í sjálfum möndulpúnktinum) — þetta
var hinn lsta júní 1831.') þ>ar lögðust ísar svo fast að
skipinu, að ekki varð við gert og urðu þeir frá að hverfa
*) Frá enu norðlæga segulskauti eru 20 mælistig (300 mílur) að
möndulpúnkti hnattarins enum nyrðra: sjálí'an púnktinn suður-
segulskautsins haíá menn enn ekki komist á, og varla nær en
James Ross 17. febr. 1841, það var á eyðilandi því er kennt
er við Viktoríu, í nánd við fjall það er Erebus lieitir og gýs
ávalit eldi innan um jöklana, en það er fimm mælistigum (75
mílum) nær suðurmöndlinum en norður-segulskautið er íjarri
norðurmöndlinum: þar stóð segulnálin þvínær, en þó ekki alveg,
beint í lopt upp (88° 40'). Segulafiið er með þrennu móti og
marka menn þá á segulnálinni 1, hversu máttug hún er; 2,
hve mjög húnvíkur frá norðuráttinni sjálfri og 3, hversumikið
hún hallast við hafjafna; allt þetta er ójafnt á hnettinum, en
þó eru þeir staðirþar sem alltþetta er eins; sér hverrþessara
liátta liefir sitt skaut o: púnkt þar sem afiið hættir á þann
hátt. — Segulskautin eru annars ekki kyr, að því erHansteen
heldur, því segulaflið fer í gegnum hnöttinn eins og lífsstraum-
ur, sem aldrei má hætta að hreiíast — en eg held menn þekki
ekki nákvæmlega enn lögin fyrir hreifíngu þessari, því hún er
mjög hvikul og flókin. Sumir hafa haldið, að norður-segul-
skautið hvarflaði frá vestri til austurs, og suður-segulskautið
frá austri til vesturs, en það er allt talið ósannað enn sem
stendur. Bæði seguiskautin fann James Ross, frændi Jóns
Ross: hann var með Jóni í norðurferðinni 1829 og var sjálfur
íyrir suðurferðinni 1839—43.