Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Årgang

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Side 22

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Side 22
24 queþa a hvar þeir scolo at fiNaz at þeir vm luki hellzt domi sinom. Þeir eigo þangat at ganga oc luca þar domi sinom ef þeir mego«. Samkv. 43. k. þingskþ.1) skal fimtardómur »þa raðÍN er fiorð- vngs domar ero nefndir. oc scolo allir seN fara vt til socnar. nema lög retto menn verþi a aNat sattir. En v.tar dom scal setia i lög- rétto«. Að líkindum hefir fimtardómur því venjulega farið út til sóknar um leið og fjórðungsdómarnir og setið samstundis. Þó mátti degi síðar eða tveim lýsa sökum til fimtardóms en til fjórðungsdóma: »er rett (at lysa) aNan dag vico oc ín þriðia ef þeir ero rumhelgir«2) Á þinginu 1012 sést af Njáls sögu, 144. k. að fimtardómur er úti til sóknar samtímis fjórðungsdómunum og að þeim málum, sem þar er um að ræða og ekki máttu lúkast í fjórðungsdómi, var þegar í stað stefnt til fimtardóms, sem þau og áttu í að koma að lögum. Samkvæmt því ákvæði er hér var tilgreint að framan (bls. 13), í 29. kap. þskþ.8), var hver sá sem sök hafði að sækja sekur þrem mörkum, ef hann kom eigi út um leið og dómarnir; »enn menn scolo sacir hafa framfört allar aðr sól se undir þær er til ero búnar aðr domar fare vt til sócnar. eN ef eigi ero fram sagðar. þa er þat vörn. eN frumgögn scolo borin aðr sol komi a þingvöll. ín næsta dag eptir þav er þeim söcom eigo at fylgia«4). Svo sem áður (bls. 4) var sagt, gengur sól undir á Þingvelli tiltölulega snemma á sumrin, kl. 81/2 um þetta leyti, mánudaginn í 11. viku sumars, vegna þess að Almannagjárhamarinn er svo hár og svo nærri. Þegar er dómur var færður út var byrjað á því að varpa hlutkesti um það, hverir fyrst skyldu segja fram sakir sínar; kæmu sumir eigi til hlutfalls- ins, skyldu þeir segja síðast, en þær sakir, er lýst hafði verið og eigi hafði orðið dæmt um sumarið áður, skyldi allar fyrst fram segja, og þar næst þær er gerðust samsumars á þingi. Um alt þetta sjá 29. k. þskþ.5 * *). Ætla má að 6 stundir (frá kl. 2—8) hafi verið nægilega langur tími til dómaútfærslu, hlutfalls og framsagna allra. Eins og þegar dómarnir sátu úti nóttina milli föstudags og laugar- dags, alt til sólaruppkomu, eins skyldu þeir nú er þeir voru úti til sókna sitja. um nóttina, og eins og sagt er í fyrgreindu ákvæði skyldu öll frumgögn borin áður sól kæmi á Þingvöll, þ. e. fyrir sólaruppkomu á þriðjudagsmorguninn (eða næsta dag eftir að dómarnir höfðu verið færðir út). Samkvæm þessu ákvæði eru og mörg ákvæði um kviðburð í 35. k. þskþ., t. d: »Ef bvar hallda frum quið til ‘) Kb. I., 77. bls. !) L. c., 78. bls. 8) Kb. I., 53. bls. *) Þingskþ. 35. kap., Kb. I., 66. bls. 8) Kb. I., 53.-54. bl».

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.