Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1914, Síða 17

Ýmislegt um gamla vefstaðinn.
Nú munu vera iiðin um 100 ár síðan alment lagðist niður að
vefa í hinum forna uppstandandi vefstað með kljásteinunum og flest-
um orðið óljóst, hvernig hann var og hversu oflð var í honum. Þó
skal þess getið hér, að óljós sögn hefir borist hingað um það, að
koma muni það fyrir, að hann hafi til skamms tíma, — og kunni
jafnvel að vera enn þá — notaður austur i öræfum til þess að vefa
í honum hærusekki.
Að þessu sinni skal hér ekki lýst nákvæmlega gamla vefstaðn-
um, sem til er enn að mestu á Þjóðmenjasafninu (nr. 855, 908,1919,
4735—36 o. fl.), en vísað til ritgerðar Sigurðar Vigfússonar í Skýrslu
um Forngripasafnið II. 1, bls. 10 o. s. frv., sbr. og bls. 33—34, og
til þess litla, sem um hann er sagt á bls. 69 í leiðarvísi þeim um
safnið, er fylgir nú þessari árbók1). Þar er og mynd af þessum
vefstað í safninu, eins og hann var settur upp þar áður, árið 1900.
— Nú hefir honum verið breytt dálítið, hækkaður með því að auka
neðan við hleinarnar lengri viðaukum en áður voru, sett baktré á
þær að aftan, fyrir ofan rifinn, vefstaðurinn látinn rísa beinni upp,
settur í »vartanarþáttur« (sbr. skýringar og mynd S. M. Hólms hér
á eftir); haldvindunum var áður fest með leðuról, en nú stöðvast þær
af baktrénu, eins og sýnt er á mynd S. M. Hólms; nýr, miklu
grennri vinduteinn var gerður, nýtt hafaldaskaft, skilskaft (kvarði)
og meiðmar; »hafaldaripill« var ekki áður, en gerður nú (sem mjó
stöng) samkvæmt lýsingu Guðrúnar Bjarnadóttur hér á eftir; upp
var fest að nýju í vefstaðinn samkv. sömu lýsingu og að sumu leyti
nokkuð öðru vísi en áður hafði verið gert, og síðan ofið nokkuð.
Gerði þetta eins og i fyrra skiftið hinn alkunni vefari Gunnar
Hinriksson.
Hér skulu nú birtar nokkrar upplýsingar um gamla vefstaðinn.
*) Þjóðmenjasafn íslands. Leiðarvísir eftir Matthias Þórðarson. Reykjavík 1914.
3