Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.04.1881, Blaðsíða 24

96
séu afbrigði eða vanskapaðir. J>etta getur þvi ekki
komið fram á annan hátt, en að hjá þessum fiskum vakni
ekki æxlunarfýsnin á hverju ári, heldur að eins með
eins eða tveggja ára millibili, og þá gangi þeir ekki
upp til fljóta á hverju ári. Ohentug veðurátta, veikindi
eða aðrar kringumstæður geta verið orsök til þessa.
Áður en vér förum að lýsa hrygningu fiska
þessara, er rétt nú þegar að geta þess, sem óræk vissa
er fyrir, og það er, að svilfiskurinn verður fyr frum-
vaxta en hrognfiskurinn. Hrygnan verður ekki frum-
vaxta, nema hún hafi farið til sjávar og runnið aptur
í fljót sitt. Svilfiskurinn verður frumvaxta, þó hann
ekki hafi gengið í sjó. Svilfiskar og hrygnur, sem ganga
í sjó, koma ætíð aptur sem frumvaxta; en þar sem að
svilfiskurinn getur orðið frumvaxta eða tímgunarfær,
án þess að hann fari til sjávar, en hrygnan aptur eigi
getur orðið það, þá eru þau rök til þess, að hrygn-
urnar þurfa meiri og ríkulegri fæðu til þess að verða
frumvaxta en svilfiskarnir. í eggjastokki hrygnunnar
verður nefnilega, í sama mund og hún á að vaxa í fulla
stærð, að myndast eggjavísirinn, sem á að verða að
eggjum eða fullvaxta hrognkornum um got-tímann,
með nægilegu eggjablómi í kringum sig. Eggjavisir-
inn, eða hin fyrstu tildrög til hans, fara að myndast
um sama leyti, og ferðahamurinn, er jeg síðar mun lýsa,
kemur fram, en það er fyrst þá, að hjá hrygnunni
vaknar hin sterka hvöt, til þess að útvega sér hið
ríkulega viðurværi, er hún þarf, til þess að eggin
eða hrogn-kornin geti myndazt að fullu. Eggjavísirinn
myndast í vefjum eggjastokksins, sem litlar ljósleitar
blöðrur, er sjá má með stækkunargleri í hinu fullþrosk-
aða hrogn-korni. Hin litla hrygna, sem er 5—6 þuml.
á lengd, hefir í líkama sínum tildrögin til og nægilegt
efni til þess að mynda í kviði sínum 3—4000 eða fleiri
af slíkum smáblöðrum; en til þess að myndazt geti