Eimreiðin - 01.01.1908, Blaðsíða 4

4
inu; því undirrót hans var sú hugsun, að guðirnir skyldu af himn-
um ofan horfa á hlutföllin. Hjá einstökum mönnum meðal al-
mennings héldust þessir blótsiðir undir berum himni fram eftir
öllu. I mörgum hinna þröngu dala í Noregi færðu menn sólinni
smjörfórnir fyrsta daginn á vorin, er hún skein aftur á hús þeirra:
smjörskafan var lögð út á þakið og sólin sleikti hana blátt áfram
burt. I þessari mynd snúa menn áheitum sínum eigi alllítið til
goðmagna himinsins yfirleitt. Eitt dæmi upp á slíkt ákall sjáum
vér í Eddukvæðunum: Valkyrjan Sigurdríf vaknar af dvala sínum,
og er Sigurður hefir vakið hana til nýs lífs, beinir hún bænum
sínum til allra goðmagna í náttúrunni:
Heill dagr,
heilir dags synir,
heil nótt ok nipt!
óreiðum augum
lítið okkr þinig,
ok gefið sitjöndum sigr!
Heilir æsir,
heilar ásynjur,
heil sjá in fjölnýta fold!
mál ok mannvit
gefið okkr mærum tveim
ok læknishendr, meðan lifum!
fessi himingoð eru ekki einungis hjálparhellur einstaklingsins, ef
honum tekst að ná hylli þeirra, heldur og máttarstoðir þjóðfélags-
hugmynda. Petta kemur einkennilega fram í helgi eiðsins, eins
og hún birtist í vopnaeiðnum: Víkingurinn gengur út á bersvæði,
leggur skjöld sinn og sverð við fætur sér og óskar, að svo fremi
hann reynist eiðrofi, þá megi hann ekkert traust hafa af vopnum
sínum, heldur skuli þau vinna honum ógagn eitt. Pó vopnaeið-
urinn sé kunnur hjá öðrum gotneskum þjóðum, ber þó sérstaklega
mikið á honum hjá Norðurlandabúum frá því er fyrst fara sögur
af þeim; og á miðöldunum er hann algengur og ákveðinn: Fót-
göngumaðuriun vinnur eið með höndina á spjóti sínu, reiðmaður-
inn með fótinn í ístaðinu, skipstjórinn við hástokkinn á skipi sínu.
En einnig þinghelgin, grafarhelgi og að vissu leyti öll heill þjóð-
félagsins er háð vernd guðanna.
Petta samband manna við guðina í hvívetna kemur fram í
nafngiftunum, í þeim nöfnum, sem sameiginleg vóru hjá gotnesku
þjóöunum. Nöfn karla og kvenna vóru samsett með As- (o:
vera, andi; síðar: guð), Guð- (o: sem menn ákalla), Regin- eða
Ragn- (o: goðmögn); þá var barnið falið vernd goðanna. En á
Norðurlöndum myndast nýr siður rétt á undan víkingaöldinni og á